Quân K
Đầu tiên là lá bài K cơ hay còn gọi là lá bài tự sát của nhà vua (gươm đâm thẳng vào đầu). Người ta tin rằng đó là hình ảnh được cách điệu từ vua Charlemagne Charles Đại đế (742-814).
Charlemagne là vị vua vĩ đại của người Franks, sau này trở thành Hoàng đế La Mã, người đã tại vị hơn 50 năm và sở hữu một nửa châu Âu. Trong 14 năm tại vị, ông đã tiến hành hơn 50 cuộc chinh phạt, sở hữu hơn một nửa lãnh thổ châu Âu. Dưới thời Charlemagne Charles Đại đế, thành Rome ở thời kỳ đỉnh cao.
Tiếp đến là lá bài K rô tượng trưng cho Gaius Julius Caesar (100 - 44 TCN) - một lãnh tụ quân sự và chính trị của La Mã. Ông xuất thân từ một gia đình quý tộc, từng làm quan, quan tòa, giám sát. Năm 49 trước Công nguyên, ông dẫn quân xâm lược La Mã, thiết lập quyền lực trong một chế độ độc tài. Caesar có ảnh hưởng lớn đến đế chế La Mã và cũng là một trong những nhân vật để lại nhiều di sản cho lịch sử thế giới. Ông đóng một vai trò quan trọng trong việc chuyển đổi Cộng hòa La Mã thành Đế chế La Mã. Thật không may, vào năm 44 trước Công nguyên, ông bị phản bội bởi cấp dưới của mình và bị sát hại.
Hình ảnh trong lá bài K tép là Alexander Đại đế (356-332 TCN). Ông là Vua thứ 14 của gia tộc Argead ở Vương quốc Macedonia, con trai của Vua Philip II, nhưng có rất ít thời gian để cai trị đất nước tại quê nhà Macedonia.
Năm 20 tuổi, nhà quân sự tài ba này thừa kế ngai vàng và có tham vọng thống trị thiên hạ. Trên thực tế, nếu ông sống lâu hơn (32 tuổi), có lẽ tham vọng đó không còn xa vời chút nào. 13 năm chinh chiến trên yên ngựa, Alexander đã khiến hầu hết kẻ thù không nói nên lời, quỳ lạy dưới chân mình.
Hình ảnh trong quân bài K bích là vua David. Vua David (1040 TCN - 970) là vị vua nổi tiếng của vương quốc Israel thống nhất. Ông giỏi về diễn tấu đàn hạc và đã viết rất nhiều bài thánh ca trong thánh kinh nên trong các hình vẽ về ông đều có hình ảnh cây đàn.
Quân Q
Hình ảnh xuất hiện trên lá bài Q cơ là hình ảnh của Nữ hoàng Judith - một nhân vật huyền thoại trong Kinh thánh Cựu ước. Bà là một góa phụ không chỉ có sắc đẹp khó tin mà còn sở hữu trí tuệ siêu phàm. Với sắc đẹp và sự xảo quyệt, bà đã sát hại tướng quân Holoferne để cứu người dân Bethulia.
Tiếp theo, quân bài Q rô là Nữ hoàng Rachel, một người rất nổi tiếng trong truyền thuyết. Theo Kinh thánh Sáng thế, Rachel là vợ thứ hai của Jacob, tổ tiên người Do Thái, và là người vợ ông yêu nhất. Bà cũng là em gái của Leah, người vợ đầu tiên của Jacob.
Nổi bật hơn cả là lá bài Q tép bởi đằng sau đó là câu chuyện về cuộc chiến hoa hồng của giới quý tộc ở Anh. Hoàng gia Lancaster lấy hoa hồng đỏ làm biểu tượng, còn hoàng gia York chọn hoa hồng trắng. Sau khi hai gia đình hoàng gia trải qua cuộc chiến hoa hồng nổi tiếng, họ đã giảng hòa và "bắt tay" với nhau. Argine là người có công lớn trong việc hòa giải hòa bình giữa hai gia đình nên nữ hoàng đã cầm trên tay bông hồng.
Người cuối cùng trong số các nữ hoàng là Nữ hoàng Eleanor (vợ thứ 3 của Hoàng đế Leopold I). Bà chính là hình ảnh được đưa vào quân bài Q bích. Bà cũng là mẹ của Vua Charles VI. Đây là người phụ nữ duy nhất trong 4 quân Q có vũ khí.
Quân J
Hiện thân của quân bài J cơ là Hiệp sĩ La Hire (1390-1443), ban đầu là tùy tùng thân cận của Vua Charles VII le Victorieux. Sau đó, ông là cánh tay phải đắc lực của Thánh Jeanne d'Arc nổi tiếng.
Với quân bài J rô, vẫn còn rất nhiều tranh cãi xung quanh câu chuyện đó là hình ảnh của ai. Nhiều người cho rằng đó chính là hoàng tử Hector, con trai của vua Priamus. Sau khi em trai của mình, Paris, gây ra một thảm họa lớn, Hector phải lãnh đạo quân đội thành Troy chống lại quân Hy Lạp. Dù đã nhìn thấy trước tương lai đen tối rằng toàn bộ gia tộc Troy và Priam sẽ bị tiêu diệt nhưng Hector không bỏ chạy. Ông đã lãnh đạo người dân thành Troy chiến đấu với quân Hy Lạp để bảo vệ những gì họ yêu quý nhất. Cuối cùng, ông chết sau trận đấu tay đôi với Achilles trong trận chiến thành Troy.
Nhân vật xuất hiện trong là bài J tép được cho là Hiệp sĩ Lancelot - một trong những hiệp tài năng và trung thành nhất của Vua Arthur nhưng lại vướng vào một cuộc tình với hoàng hậu. Khi bị phát hiện, Khi bị phát giác, vua Arthur đã cho tử hình hoàng hậu, Lancelot xông vào cứu người tình và từ đó trở thành kẻ đối đầu với nhà vua. Sau đó, khi xảy ra nổi loạn đe dọa ngai vàng vua Arthur, Lancelot quay trở về hỗ trợ ngài nhưng đã quá muộn. Nhà vua đã bị sát hại, hoàng hậu cũng trở thành nữ tu, Lancelot bỏ tước vị hiệp sĩ và sống quãng đời còn lại như một vị linh mục. Cuộc chiến bàn tròn nổ ra cũng do một sai lầm không đáng có của ông.
Lá cuối cùng trong bộ lá bài J là J bích, nhiều người cho rằng đó hình ảnh của Tướng Albrecht von Wallenstein - nhà lãnh đạo quân sự và chính trị phục vụ dưới thời Hoàng đế La Mã Ferdinand II. Ông là nhân vật có ảnh hưởng lớn nhất trong cuộc chiến 30 năm (1618-1648) khi chỉ huy đội quân từ 30.000 đến 10.000 người của Hoàng đế trong cuộc chiến này. Một số người khác cho rằng đây là hình ảnh của Ogier - thuộc hạ của vua Charlemagne.
Trang Phạm
Theo Tipsmake
Bộ bài Tây (ở miền Trung (Việt Nam) còn gọi là tú lơ khơ hoặc bộ tú) - bao gồm có 54 lá bài (có bộ bài chỉ có 52 lá), trong đó có 52 lá thường: 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, J, Q, K, A, kết hợp với 4 chất: cơ, rô, nhép/chuồn/tép, bích và hai lá Joker - phăng teo.
Ở Việt Nam, thường gọi bộ bài này là bộ bài Tây vì xuất xứ từ Tây phương và để phân biệt với bộ bài ta (để chơi Tam cúc, tứ sắc, tổ tôm,...). Họa tiết phổ biến của bộ bài tây hiện nay là từ bộ bài tây của Pháp.
Lá bài của Trung Quốc thời xưa, khoảng năm 1400.
Bộ bài xuất hiện đầu tiên ở Trung Quốc [1][2][3][4] vào khoảng thế kỷ thứ IX thời kỳ nhà Đường.[5][6][7] Trò chơi này được làm bằng giấy.
Bài lá được nói đến lần đầu trong lịch sử vào thế kỷ trong cuốn Đỗ Dương tạp biên của tác giả Tô Ngạc, kể chuyện năm 868 Đông Xương công chúa, con gái Đường Ý Tông, chơi "diệp tử hý" với các thành viên gia đình nhà chồng.[4][8][9]:131 Thời nhà Tống, học giả Âu Dương Tu cho rằng bài lá đã có từ thời Trung Đường[2][3][4]
Trong âm Hán Việt, từ bài (牌) được dùng để mô tả cả hai loại giấy và các quân tú lơ khơ để chơi. Có lẽ các kiểu của bộ bài hiện đại ở Châu Âu đến từ các quốc gia của Ai Cập vào cuối năm 1300, trong đó thời gian của họ đã giả định một hình thức giống như vậy được sử dụng ngày nay. Mỗi bộ bài có 54 lá.
Một bộ bài tây cơ bản nguồn gốc từ Pháp, gồm 54 lá bài.
Họa tiết của bộ bài tây thường xuất hiện ở Việt Nam hiện nay có nguồn gốc từ Pháp. Một bộ cơ bản có 54 lá bài, trong đó có 52 lá thường: 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - J (Jack) - Q (Queen) - K (King) - A (Ace) kết hợp với 4 chất: hai chất đỏ là Cơ và Rô, 2 chất đen là Tép (môt số nơi gọi là Nhép hoặc Chuồn) và Bích, cùng hai lá Joker (hay còn gọi là phăng teo).
Hai lá Joker ít khi được chơi tại Việt Nam, nhưng đôi khi nó lại là lá bài quan trọng (đóng vai trò như "lá bài định mệnh") trong một số trò như Old Maid.
Phần lớn trong các cách chơi dưới đây chỉ sử dụng 52 lá bài, không dùng tới 2 quân phăng teo:
- Xì dách
- Xì tố
- Tiến lên
- Tấn
- Mậu binh
- Canasta
- Ba cây
- Liêng
- Sâm
- Cát tê
- Phỏm
Mặt sau của bộ bài
Bài chi tiết: Bài tiến lên
Bộ bài có 52 lá.
Bài tiến lên bạn chia mỗi người 13 lá. Vậy 4 người là đủ một sòng. Loại bài này 3 bích là nhỏ nhất, 2 cơ là lớn nhất. Cơ, rô, chuồn, bích theo thứ tự nhỏ dần, ví dụ 5 cơ lớn hơn 5 rô, 5 chuồn lớn hơn 5 bích, 5 cơ lớn hơn 5 chuồn,... hai lá giống nhau gọi là đôi, các lá kế tiếp nhau gọi là sảnh (hay bộ dọc), 345 là sảnh nhỏ nhất và vì có 3 lá nên gọi là sảnh 3 cây, cứ như vây có 4, 5, 6... 12 sảnh. Sảnh lớn đè sảnh nhỏ, đôi lớn đè đôi nhỏ theo nguyên tắc cơ rô chuồn bích. Bốn quân cùng số gọi là tứ quý chặt được hai (trong cách chơi miền Nam, ba đôi liền nhau gọi là ba đôi thông chặt được một heo, bốn quân bài cùng số là tứ quý chặt được hai heo và ba đôi thông, bốn đôi thông thì lớn hơn tứ quý và ba đôi thông...) Cứ thế đánh ai hết bài trước là thắng. Bài này dễ đánh, bạn càng đánh càng có kinh nghiệm và chơi hay hơn.
Bài cào
Bài chi tiết: Bài cào
Bài cào hay gọi là bài 3 lá chơi bằng cách đếm nút, ví dụ 123 cộng lại 6 nút. Ai cao nút hơn thì thắng. 10, 20 nút gọi là bù, thấp nhất. Ba con JQK đi liền nhau thì gọi là ba tây, ba tiên hay ba cào... Nó lớn hơn 9 nút.
Tấn
Bài chi tiết: Bài tấn
Mỗi người có 8 quân bài. Sau khi chia xong bài thì con bốc lên là chất nào thì chất đó là chất chủ, được đặt ngửa ở giữa, chồng quân bài còn lại xếp úp đè lên nhưng được đặt chệch đi để mọi người nhìn rõ chất chủ của từng ván bài.
Từng người một tấn người bên cạnh theo vòng tròn. Người tấn ra bất kỳ lá nào, người bị tấn phải đỡ lá bài đó bằng một lá khác cùng chất và số lớn hơn, không có thì đỡ trưởng. Những người còn lại tấn người bị tấn bằng con bài có số bằng một trong các con bài trước. Nếu tấn mà thiếu bài thì bốc thêm số quân bài còn thiếu ở phần bài úp lên để đánh tiếp và làm cho đến khi hết bài.
Một lượt tấn kết thúc khi người tấn và 2 người còn lại không còn con tương tự (số bằng nhau) hoặc có nhưng không muốn đưa ra (con chủ, lá bài có số to...) hoặc người bị tấn không thể đỡ được nữa. Trong trường hợp không thể đỡ được nữa thì người bị tấn phải lên tất cả các con bài mà những người kia tấn cho mình. Nếu người bị tấn không phải lên thì có quyền tấn người kế tiếp theo vòng. Sau mỗi một lượt tấn, mỗi người phải bốc cho đủ 8 quân bài trên tay theo thứ tự ưu tiên: người tấn, người bị tấn, người kế người bị tấn và người còn lại. Ngược lại, quyền tấn kế tiếp dành cho người kế cạnh. Ai hết bài trước là thắng.
Bài tấn còn có thể chơi theo bè: cứ 2 người ngồi đối diện là 1 bè, 4 người chơi có 2 bè. Chơi bè sẽ giảm tải cho người bị tấn, chỉ bị 2 người tấn công thay vì 3 như khi chơi lẻ. Thứ tự về 1-2-3-4 của 4 người sẽ xác định bên thắng: Nếu một bên có một người về nhất, người kia về bét, còn bè kia một người về nhì, một người về ba thì ván đó hòa.
Tá lả/Phỏm
Bài chi tiết: Phỏm
Tá lả/Phỏm chia một người 10 quân, những người còn lại 9 quân. Nhà có 10 quân đánh đầu tiên 1 cây bất kỳ. Nhà sau có thể ăn được cây đó ghép vào những cây mình đang có (2 cây) để tạo được "phỏm" thì là hợp lệ. Phỏm là 3 quân giống nhau hoặc 3 quân đồng chất (Ví dụ: 3 cây át, 3 cây 2 hoặc 2-3-4 rô, 5-6-7 cơ). Nếu không ăn được thì "bốc nọc", và quân bốc nếu có thể ghép được thành phỏm thì đánh cây lẻ đi. Mục đích chờ ăn, bốc nọc tạo được càng nhiều phỏm càng tốt và không cho nhà dưới ăn cây của mình tránh bị mất cược ăn cây và bị đền
1. Phân biệt thắng thua, mức cược
- Sau khi hạ phỏm, nhà nào còn ít điểm nhất là thắng
- Khi có nhà ù. Ù là khi nhà đó có 3 phỏm trên tay là thắng làng luôn.
- Ù tròn: Là khi nhà đó có 3 phỏm, trong đó có 1 phỏm 4 cây hoặc hạ được 3 phỏm và gửi đi cây lẻ còn lại vào phỏm nhà khác. Trường hợp gửi chỉ dành cho người hạ sau, gửi phỏm thì gửi vào bất kỳ nhà nào hạ trước có phỏm mà mình có cây gửi vào để ghép thêm phỏm
- Móm: Là khi nhà đó không có phỏm nào trên tay. Với trường hợp nhiều nhà móm thì ai móm đầu tiên, hạ đầu tiên là thắng và ăn theo cược móm chứ không phải cược nhất, nhì, ba
2. Các trường hợp bị phạt (mức phạt tùy quy định từng nơi chơi)
- Ăn láo: Ăn cây mà không ghép được phỏm
- Ù đền: Là khi nhà trên đánh cho nhà dưới ăn 3 cây liền thì bị đền thay cho 2 nhà còn lại. Hoặc khi nhà trên hạ, hết vòng đánh. Nhà dưới ăn cây lẻ nhà trên đánh (cây chốt) làm cho họ được thêm lượt đánh, sau đó họ ù thì nhà ăn cây chốt sẽ bị đền làng.
Klondike/Solitaire
Bài chi tiết: Klondike (trò chơi)
Klondike/Solitaire là trò chơi dành cho một người, Loại bài này A là nhỏ nhất, K là lớn nhất. Cơ, rô, chuồn, bích không theo thứ tự.
Mục tiêu là đưa hết các quân bài lên bốn ngăn trên.
Bói
Ngoài chơi bài giải trí, người ta còn dùng tú lơ khơ để bói, gọi là bói bài Tây. Trong đó, từng chất và từng quân bài có ý nghĩa khác nhau:
- Rô tương ứng "đời"
- Cơ tương ứng "tình"
- Bích tương ứng "tai nạn"
- Nhép tương ứng với "tiền"
Có nhiều cách xem bói bài tây khác nhau.
Liêng
Bài chi tiết: Đánh Liêng
Liêng là một trong những kiểu chơi bài lá hiện nay rất phổ biến Việt Nam. Chơi bài Liêng dùng bộ bài tây 52 lá để chơi
Lưu ý: bộ J,Q,K với sự sắp xếp bất kỳ được tính là đĩ
Thứ tự các xấp bài theo độ lớn từ thấp đến cao là đĩ,liêng,sáp.
Ảo thuật
Bạn có thể ảo thuật với 1 số trò thú vị nhằm giải trí cho mình và cho khán giả
<gallery caption="Các quân bộ bài"> Tập tin:King playing cards.jpg|4 quân K Tập tin:Queen playing cards.jpg|4 quân Q Tập tin:Jack playing cards.jpg|4 quân J Tập tin:10 playing cards.jpg|4 quân 10 Tập tin:9 playing cards.jpg|4 quân 9 Tập tin:8 playing cards.jpg|4 quân 8 Tập tin:7 playing cards.jpg|4 quân 7 Tập tin:6 playing cards.jpg|4 quân 6 Tập tin:5 playing cards.jpg|4 quân 5 Tập tin:4 playing cards.jpg|4 quân 4
- ^ Wilkinson, W.H. (1895). “Chinese Origin of Playing Cards”. American Anthropologist. VIII (1): 61–78. doi:10.1525/aa.1895.8.1.02a00070.
- ^ a b Needham 2004, tr. 132Lỗi harv: không có mục tiêu: CITEREFNeedham2004 (trợ giúp)
- ^ a b Temple, Robert K.G. (2007). The Genius of China: 3,000 Years of Science, Discovery, and Invention (3rd edition). London: André Deutsch, pp. 130-1. ISBN 978-0-233-00202-6.
- ^ a b c Lo (2000), p. 390.
- ^ Needham 2004, tr. 131–132Lỗi harv: không có mục tiêu: CITEREFNeedham2004 (trợ giúp)
- ^ Needham 2004, tr. 328Lỗi harv: không có mục tiêu: CITEREFNeedham2004 (trợ giúp) "it is also now rather well-established that dominoes and playing-cards were originally Chinese developments from dice."
- ^ Needham 2004, tr. 334Lỗi harv: không có mục tiêu: CITEREFNeedham2004 (trợ giúp) "Numbered dice, anciently widespread, were on a related line of development which gave rise to dominoes and playing-cards (+9th-century China)."
- ^ Zhou, Songfang. "On the Story of Late Tang Poet Li He", Journal of the Graduates Sun Yat-sen University, 1997, Vol. 18, No. 3:31-35
- ^ Needham, Joseph and Tsien Tsuen-Hsuin. (1985). Science and Civilization in China: Volume 5, Chemistry and Chemical Technology, Part 1, Paper and Printing. Cambridge University Press., reprinted Taipei: Caves Books, Ltd.(1986)
| Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Bộ bài Tây. |
- Tú lơ khơ, con cơ, con nhép...từ đâu ra
- Thế giới của tú lơ khơ.
- Trò tú lơ khơ của Vương quốc Anh.
Lấy từ “//vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Bộ_bài_Tây&oldid=68791478”