Mô hình giáo dục HighSocpe- được sử dụng cho trẻ tuổi nhà trẻ, mẫu giáo, và tiểu học, ra đời tại Mỹ những năm 1960. Đến nay phương pháp giáo dục HighScopeđã trở thành một trong bốn mô hình giáo dục mầm non nổi tiếng nhất thế giới, được sử dụng rộng rãi ở các trường mầm non quốc tế. Show Triết lý giáo dục đằng sau mô hình HighScope là dựa trên nghiên cứu và học thuyết phát triển trẻ em của hai nhà tâm lý học nổi tiếng thế giới là Jean Piaget and John Dewey. Từ đó đến nay, Mô hình giáo dục HighScope đã có những nghiên cứu về sự phát triển nhận thức và não bộ.
Mô hình giáo dục HighScope rất phổ biến tại Mỹ và phương Tây Trong thực tiễn giảng dạy, Phương pháp giáo dục HighScope đúc rút kinh nghiệm từ công trình nghiên cứu của nhà tâm lý hoc phát triển, nhà giáo dục Lev Vygotsky, đặc biệt là chiến lược giá đỡ (scaffolding) của người lớn – hỗ trợ trẻ ở mức phát triển hiện tại và nhờ đó giúp trẻ phát triển - trong một bối cảnh được sắp xếp qua đó trẻ có cơ hội chọn lựa vật liệu, ý tưởng và con người để tương tác trong các dự án mà trẻ thực hiện. Người lớn làm việc cùng trẻ sẽ thấy mình giống như người hỗ trợ hoặc đối tác chứ không phải là người quản lý hoặc giám sát trẻ. Mô hình giáo dục HighScope là gì?Mô hình giáo dục HighScope nhấn mạnh vào “cá nhân học tập chủ động”. Học tập chủ động có nghĩa là học sinh có những trải nghiệm trực tiếp với con người, sự việc, sự kiện và các ý tưởng. Sự hứng thú và những chọn lựa của trẻ là trung tâm của chương trình HighScope. Trẻ xây dựng kiến thức cho riêng mình thông qua những tương tác với thế giới và con người xung quanh trẻ. Trẻ thực hiện bước đầu tiên trong quá trình học hỏi thông qua việc đưa ra những chọn lựa và thực hiện kế hoạch và quyết định của mình. Các giáo viên, người chăm sóc trẻ và cha mẹ cung cấp cho trẻ sự hỗ trợ về tình cảm, vật chất và kiến thức. Trong quá trình học tập chủ động, người lớn gợi mở tư duy của trẻ thông qua những tương tác đa dạng về vật liệu và sự chăm sóc. Thông qua “giá đỡ”, người lớn giúp trẻ thu hoạch kiến thức và phát triển những kỹ năng giải quyết vấn đề sáng tạo.  Học tập chủ động là yếu tố quan trọng nhất của HighScope HighScope dùng khái niệm “giá đỡ” để miêu tả quá trình người lớn hỗ trợ đồng thời khéo léo mở rộng tư duy và lập luận của trẻ. Hỗ trợ là một khái niệm được giới thiệu bởi nhà tâm lý học phát triển Jerome Bruner và dựa trên nghiên cứu của nhà tâm lý học Lev Vygotsky. Vygotsky đề cập đến khu vực của sự “phát triển tiệm cận” (proximal development), là một khu vực giữa những gì mà trẻ có thể tự thực hiện được và những gì trẻ có thể làm với sự giúp đỡ của người lớn hoặc của trẻ em khác có sự phát triển tiến bộ hơn. Các giáo viên HighScope quan sát kỹ lưỡng trẻ vì thế họ biết khi nào thì bước vào vùng này và cách thức bước vào ra sao. Trẻ em cần cảm thấy an toàn và tự tin về những gì trẻ biết, trước khi trẻ sẵn sàng chuyển lên một cấp độ tiếp theo. Khi HighScope nói người lớn ủng hộ và mở rộng việc học hỏi của trẻ, có nghĩa là người lớn trước tiên thông qua, hoặc ủng hộ, những gì trẻ đã hiểu, và rồi đến khi thích hợp, nhẹ nhàng khuyến khích trẻ phát triển tư duy lên một cấp độ mới. Phương pháp HighScope khác các phương pháp giáo dục mầm non khác ở điểm nào?Phương pháp giáo dục HighScope phù hợp với tiêu chuẩn thực hành tốt nhất được khuyến nghị bởi Hiệp hội Quốc gia Hoa Kỳ về Giáo dục trẻ em (NAEYC), Các Tiêu chuẩn thực hành của Chương trình Head Start (Giáo dục trẻ Mầm non) và các hướng dẫn cho các chương trình giáo dục trẻ em khác. Tuy nhiên, với một chương trình khung rộng, HighScope có nhiều điểm độc đáo khác biệt so với các chương trình mầm non khác. Một trong những điểm khác biệt đẩu tiên phải kể đến Chuỗi hoạt động hằng ngày Plan-do-review. Nghiên cứu chỉ ra rằng việc lên kế hoạch (planning) và xem lại (review) là hai thành tố chính của hoạt động học tập hằng ngày, mang ý nghĩa tích cực và quan trọng nhất đối với điểm số khi đánh giá sự phát triển của trẻ. Phòng Plan-Do-Review của trường Mầm non Song ngữ Kidzone Đặc điểm khác biệt thứ hai là nội dung chương trình HighScope trong việc phân loại những lĩnh vực xã hội, kiến thức và thể chất cần thiết. Về nội dung giảng dạy được tổ chức thành 8 phần chính phù hợp với tiêu chuẩn chương trình khung của mầm non Hoa Kỳ, bao gồm: Phương pháp học tập; (2) Sự phát triển cảm xúc và xã hội; (3) Phát triển Thể chất và Sức khoẻ; (4) Ngôn ngữ, Đọc viết và Giao tiếp; (5) Toán học; (6) Nghệ thuật Sáng tạo; (7) Khoa học và Công nghệ; (8) Nghiên cứu xã hội. Các lĩnh vực nội dung học tập cho trẻ mầm non gồm có 58 chỉ số phát triển chính (KDIs). Các KDIs là các ghi nhận về các hành vi quan sát được từ đó đánh giá những lĩnh vực học tập quan trọng của trẻ nhỏ. Giáo viên HighScope ghi nhớ các chỉ số này khi họ thiết lập các môi trường và lên kế hoạch các hoạt động nhằm khuyến khích học tập và tương tác xã hội. Những chỉ số này cũng là cơ sở để tạo nên Hệ thống ghi chú quan sát trẻ mẫu giáo của HighScope (COR Advantage) Mục tiêu của HighScope với sự phát triển của trẻ là gì?HighScope là một phương pháp giáo dục toàn diện với mục tiêu giúp trẻ phát triển mọi mặt. Mục tiêu của chúng tôi với trẻ em là:
Học sinh theo học mô hình HighScope tại Mầm non song ngữ Kidzone HighScope cung cấp cho trẻ những trải nghiệm được lên kế hoạch kỹ lưỡng trong các lĩnh vực khoa học, toán và đọc hiểu. Chẳng hạn, các tài liệu giảng dạy và trình độ của giáo viên bắt kịp với những phát hiện mới nhất trong lĩnh vực nghiên cứu và thực hành giáo dục. Các chỉ số phát triển quan trọng trong toán học và các chỉ số đánh giá trẻ COR song hành với các tiêu chuẩn giáo dục trẻ mầm non của Hội đồng Quốc gia Hoa Kỳ dành cho Giáo viên Toán học. Sự phát triển về mặt xã hội là một lĩnh vực học tập quan trọng trong chương trình HighScope. Các nghiên cứu tiếp tục nhấn mạnh rằng trẻ em trong các lớp học HighScope thể hiện mức độ nhận thức cao. Các giáo viên khuyến khích sự phát triển về mặt xã hội của trẻ hơn nữa thông qua việc giúp trẻ học cách giải quyết các xung đột giữa các cá nhân với nhau. Viện Quốc gia về Sức khỏe trẻ em và Phát triển con ngườiHoa Kỳ khẳng định rằng tất cả các lĩnh vực của sự phát triển cảm xúc xã hội và học thuật này là cần thiết cho việc sẵn sàng bước vào môi trường học tập ở bậc học cao hơn. Trường Mầm non tư thục Hạnh Phúc, thị trấn Lâm (Ý Yên) mới được thành lập hơn 2 năm nhưng đến nay đã khẳng định được uy tín, chất lượng về mô hình giáo dục mầm non mới trên địa bàn.
Với cơ sở vật chất được xây dựng đồng bộ và hiện đại, gồm 7 phòng học, 1 sân chơi 300m2, sân bóng 1.000m2 được trải thảm cỏ cùng các phòng chức năng có đầy đủ đồ dùng, đồ chơi, có bồn hoa cây cảnh, cây bóng mát vừa để trẻ được học và trải nghiệm, phát triển thể chất, các kỹ năng. Đội ngũ cán bộ, giáo viên đều đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn, đủ điều kiện chăm sóc, giáo dục trẻ theo tiêu chuẩn. Hiện tại nhà trường có 8 lớp học với gần 200 học sinh, trong đó có 5 lớp mẫu giáo và 3 lớp nhà trẻ. Để nâng cao chất lượng giáo dục, ban giám hiệu nhà trường đẩy mạnh phong trào thi đua “dạy tốt, học tốt”, giáo viên sáng tạo đồ dùng dạy học, viết và áp dụng sáng kiến kinh nghiệm để nâng cao chất lượng dạy và học; xây dựng trường an toàn, thân thiện. Ban giám hiệu cũng thường xuyên tổ chức thăm lớp dự giờ để kiểm tra đánh giá chất lượng đội ngũ giáo viên đồng thời tạo mọi điều kiện khuyến khích giáo viên học tập, tham gia các lớp bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn do các đơn vị giáo dục tổ chức. Với việc đổi mới cách thức quản lý, áp dụng những phương pháp mới vào giảng dạy, như: Cho trẻ tiếp cận với công nghệ thông qua ứng dụng kidsmart trên máy vi tính; lấy trẻ làm trung tâm, phát huy năng lực của trẻ, tăng cường tiếng Việt cho trẻ mầm non; tổ chức các buổi học ngoại khóa ngoài trời để trẻ được vui chơi, trải nghiệm, học tập; cho trẻ hóa thân vào các nhân vật; đọc thơ; làm bưu thiếp; vẽ tranh với nhiều chủ đề..., đã giúp cho trẻ được phát triển toàn diện. 100% học sinh của trường đều được học theo phương pháp Montessori - Glendoman kết hợp với giáo dục STEM. Chương trình học luôn được đội ngũ giáo viên nghiên cứu đổi mới với sự tư vấn của các chuyên gia đầu ngành về phương pháp Montessori, STEM và căn cứ vào năng lực thực tế của học sinh để đảm bảo chương trình học luôn phù hợp với sự tiến bộ của từng bé, không gây quá tải với khả năng của học sinh mà vẫn khuyến khích các bé tư duy, sáng tạo và độc lập. Đối với các trẻ lớp 5 tuổi, ngoài chương trình phổ cập mầm non theo quy định của Bộ GD và ĐT, các em được bồi dưỡng tiếng Anh với người nước ngoài, toán tư duy và luyện chữ. Vì vậy hiện nay trẻ lớp 5 tuổi ngoài khả năng đọc, viết thành thạo, còn có thể tính nhanh các phép tính cộng trừ cơ bản, viết theo chuẩn phông chữ của Bộ GD và ĐT, tự giới thiệu bản thân và giao tiếp cơ bản bằng tiếng Anh. Các tiết học STEM đã giúp học sinh không chỉ hiểu nguyên lý cấu tạo, hoạt động của các vật dụng con chế tạo, cách vận dụng vào thực tế mà còn kích thích trẻ sáng tạo theo sở thích cũng như cá tính. Đặc biệt, các tiết học cooking đã giúp trẻ không chỉ làm quen với việc chế biến món ăn mà còn giúp gắn kết và rèn luyện tinh thần làm việc nhóm… Vì vậy trẻ rất thích thú với các hoạt động này. Bên cạnh đó, nhà trường đẩy mạnh các giải pháp xây dựng trường, lớp xanh, sạch, đẹp; thực hiện tốt việc lồng ghép các nội dung giáo dục văn hoá truyền thống, giáo dục kỹ năng sống vào các hoạt động giáo dục, hoạt động ngoại khoá phù hợp với điều kiện cụ thể của nhà trường, địa phương và chương trình giáo dục mầm non mới. Nhà trường đã chỉ đạo và triển khai tới 100% giáo viên trong toàn trường thực hiện tốt việc xây dựng kế hoạch giáo dục kỹ năng sống cho trẻ trong năm học phù hợp với từng độ tuổi vào các hoạt động hàng ngày ở mọi lúc, mọi nơi; có cán bộ chuyên trách về công tác y tế trường học, được tập huấn để thực hiện tốt các hoạt động sơ cứu, cấp cứu tai nạn thương tích. Giáo viên, nhân viên trong trường được cung cấp những kiến thức cơ bản về các yếu tố nguy cơ và cách phòng, chống tai nạn thương tích cho trẻ. Do vậy trong 2 năm học vừa qua, nhà trường không có trường hợp trẻ bị thương tích xảy ra; 100% trẻ đến trường được nuôi ăn bán trú, được ăn uống đủ chất, cân đối định lượng thức ăn, thường xuyên thay đổi thực đơn theo mùa vụ, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, khẩu phần ăn. 100% các cháu được cân đo, khám sức khỏe định kỳ. Tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân và trẻ suy dinh dưỡng thấp còi chỉ còn 1-2%. Chị Phạm Thị Loan, ở thị trấn Lâm có 2 con học tại Trường Mầm non Hạnh Phúc ngay từ những ngày đầu thành lập, cho biết: “Qua tìm hiểu tôi thấy, các giáo viên nhà trường nhiệt tình dạy dỗ và chăm sóc các cháu, các trang thiết bị đảm bảo cho công tác giáo dục, chăm sóc trẻ. Tôi yên tâm khi gửi các cháu vào học tại trường”. Qua gần 2 năm hoạt động, Trường Mầm non tư thục Hạnh Phúc đã huy động đủ số trẻ theo quy định và tổ chức nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục tốt, ngày càng thu hút nhiều hơn số trẻ trên địa bàn thị trấn Lâm và các xã lân cận vào học. Kết quả kiểm tra, đánh giá hàng năm, 100% các cháu ăn bán trú tại trường được đảm bảo an toàn về thể chất và tinh thần, không xảy ra dịch bệnh và ngộ độc thực phẩm. Nhà trường được đánh giá là một trong những trường mầm non ngoài công lập có chất lượng nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục tốt trên địa bàn huyện Ý Yên./. Bài và ảnh: Hồng Minh |
