NDĐT - Mạng lưới theo dõi khí hậu của Liên minh châu Âu cho biết, thế giới vừa trải qua tháng 5 nóng nhất trong lịch sử. Ở nơi có nhiều băng giá của Trái đất như Siberia, nhiệt độ tăng vọt 10 °C so với mức trung bình tháng trước.
Theo Cơ quan theo dõi biến đổi khí hậu Copernicus (C3S), nhiệt độ trung bình trên các vùng của Alaska, châu Âu, Bắc Mỹ, Nam Mỹ, vùng châu Phi và Nam Cực vào tháng 5 vừa qua ấm hơn 0,63 °C so với trung bình tháng 5 từ năm 1981 đến 2010.
Nhà khoa học cao cấp của C3S Freja Vamborg nói với AFP rằng, vùng phía Tây Siberia đã ấm lên một cách bất thường trong vài tháng qua. "Sự bất thường thực sự lớn bắt đầu trong tháng 1, và kể từ đó tín hiệu này khá dai dẳng", cô viết qua email.
Các bất thường nhiệt độ không khí bề mặt trung bình toàn cầu và châu Âu hàng tháng so với trung bình từ năm 1981-2010. Các thanh màu đậm hơn biểu thị các mức nhiệt trong tháng 5. Ảnh: C3S/ ECMWF.
Trên toàn cầu, nhiệt độ trung bình trong 12 tháng đến tháng 5-2020 là gần 1,3 °C so với mức trước công nghiệp, mức chuẩn mà theo đó sự nóng lên toàn cầu thường được đo.
Theo Thỏa thuận Paris 2015, gần 200 quốc gia đã cam kết hạn chế sự gia tăng nhiệt độ bề mặt trung bình Trái đất xuống dưới 1,5 °C đến 2 °C.
C3S cảnh báo rằng, đợt nóng trên khắp các vùng của Siberia và Alaska sẽ gây ra báo động đặc biệt ở các khu vực từng bị cháy rừng lớn vào năm ngoái do nhiệt độ kỷ lục.
Trung bình nhiệt độ ở vùng băng Bắc cực vào tháng 5 trong giai đoạn 1981-2010 (trái). Sự bất thường về lượng băng ở Bắc Cực vào tháng 5-2020 so với mức trung bình tháng 5 trong giai đoạn 1981-2010 (phải). Ảnh: C3S/ ECMWF.
Nhìn chung, nhiệt độ toàn cầu đã tăng hơn 1 °C kể từ giữa thế kỷ 19, chủ yếu là do đốt nhiên liệu hóa thạch.
Ở khu vực Bắc Cực, nhiệt độ trung bình đã tăng thêm 2 °C kể từ giữa thế kỷ 19, gần gấp đôi mức trung bình toàn cầu.
Điều này đã đẩy nhanh sự tan chảy của dải băng dày hàng km của Greenland, dẫn đến thiệt hại ròng 600 tỷ tấn khối lượng băng trong năm, chiếm khoảng 40% tổng mực nước biển dâng trong năm 2019.
Lớp băng vĩnh cửu trong các khu rừng ở Nga và Canada chứa tới 1,5 nghìn tỷ tấn carbon dioxide, gấp khoảng 40 lần lượng khí thải hàng năm hiện nay.
Năm ngoái, Liên hợp quốc cho biết, lượng khí thải nhà kính của con người cần phải giảm 7,6% mỗi năm trong thập kỷ tới để giữ tăng nhiệt độ toàn cầu ở mức 1,5 °C.
Các cam kết hiện tại là để cắt giảm khí thải giữ cho Trái đất chỉ nóng lên vài độ C vào cuối thế kỷ.
HOÀNG THẢO
Bởi Barack Obama
Giới thiệu về cuốn sách này
Page 2
Bởi Barack Obama
Giới thiệu về cuốn sách này
Nhắc đến châu Phi là nhắm đến châu lục với nhiệt độ nóng bức quanh năm. Một châu lục với nhiều điều kiện phát triển kinh tế khó khăn, lạc hậu. Con người nơi đây phải chịu nhiều khổ cực bởi sự khắc nghiệt của thời tiết.
Hãy cùng tìm hiểu về Đặc điểm nổi bật của khí hậu châu Phi để có một cái nhìn khái quát hơn về khí hậu nơi này.
Khái quát chung về vị trí địa lý của châu Phi
Châu Phi là một châu lục lớn với vị trí địa lý quan trọng. Phía Bắc tiếp giáp với Địa Trung Hải, phía bắc tiếp giáp với châu Á, phía đông nam tiếp giáp với Ấn Độ Dương, phía tây nam tiếp với với Đại Tây Dương. Tuy nhiên, châu lục này lại có đường xích đạo đi qua, gây nắng nóng gay gắt, điều này chính là một hạn chế to lớn trong khí hậu, cũng như điều kiện phát triển kinh tế của khu vực.
Đại bộ phận châu Phi nằm giữa chí tuyến Bắc và chí tuyến Nam vì thế châu Phi nóng quanh năm.
Châu Phi là châu lục lớn thứ ba trên thế giới, chỉ đứng sau châu Á và châu Mỹ. Với diện tích lãnh thổ trên 30 triệu km2, đại bộ phận châu Phi nằm giữa chí tuyến Bắc và chí tuyến Nam. Vì vậy, châu Phi có khí hậu nóng quanh năm.
Bao bọc quanh châu Phi chính là các đại dương bao la và bờ biển rộng lớn: Đại Tây Dương, Ấn Đô Dương, Địa Trung Hải, Biển Đỏ. Về phía đông bắc, châu Phi tiếp giáp với châu Á và được nối liền với châu Á thông qua eo đất Xuy – ê. Kênh đào Xuy – ê đã đi qua eo đất này, thông qua Địa Trung Hải với Biển Đỏ.
Đường bở biển châu Phi ít bị chia cắt, rất ít các vịnh biển, biển đảo và các đảo lớn; trong đó, đảo lớn nhất phải kể đến ở đây chính là đảo Ma-đa-ga-xca và bán đảo Xô-ma-lit.
Đặc điểm khí hậu của châu Phi
Châu Phi là một châu lục có địa hình tương đối cao. Tòa bộ châu lục được xem như là một cao nguyên khổng lồ, trên có các bồn địa lớn.
Bởi nằm trong vòng đai nhiệt đới, với diện tích rộng, lại không có biển ăn sâu vào đất liền, nên nơi đây có khí hậu nóng và khô bậc nhất thế giới.
Châu phi có khí hậu nóng, nhiệt độ trung bình năm trên 20 độ C, thời tiết ổn định. Lượng mưa tại khu vực này tương đối ít và có thể giảm dần về phía hai chí tuyến, từ đó hình thành những hoang mạc lớn, lan ra sát biển.
Tại Bắc Phi, có rất nhiều hoang mạc, nổi bật là hoang mạc Sahara lớn nhất thế giới, khắp nơi chỉ thấy những bãi đá khô khốc và những biển cát rộng mênh mông. Ở nơi này, nhiệt độ ban ngày có thể lên tới 50 độ C, ngược lại, buổi đem có thể hạ thấp xuống tới 0 độ C. Vì khô hạn, nên sông hồ ở nơi đây là rất hiếm và có rất ít nước.
Ở châu Phi, khoảng 1/3 diện tích nơi này có khí hậu được chia làm hai mùa rõ rệt: mùa mưa và mùa khô. Nơi mua nhiều sẽ là điều kiện đủ cho các khu rừng rậm nhiệt đới phát triển. Nơi đủ độ ẩm thì có rừng thưa. Ngược lại, với những nơi có ít mưa, sẽ xuất hiện nhiều đồng cỏ cao, cây bụi gọi là savan. Trên đồng cỏ mênh mông đó sẽ thỉnh thoảng xuất hiện một vài cây keo hoặc cây bao bắp. Bao bắp là một giống cây thân to và nó có thể sống được lên tới hàng nghìn năm. Ngoài ra, tại các savan sẽ có nhiều động vật ăn cỏ như ngựa vằn, hươu cao cổ, voi và một số loài động vật ăn thịt như: báo, sư tử, linh cẩu,…
Với những nơi có ít mưa, sẽ xuất hiện nhiều đồng cỏ cao, cây bụi gọi là savan.
Tại sao châu Phi là châu lục khô nóng bậc nhất thế giới?
Có thể nói châu Phi là châu lục khô và nóng bậc nhất thế giới bởi các nguyên nhân sau:
Ngay từ vị trí địa lý của châu Phi là một khu vực mà không một châu lục nào có được. Đường chí tuyến Bắc Nam chạy ngang quan phần Bắc và Nam của châu lục, nên châu Phi được xem như bị nằm kẹp giữa hai chí tuyến. Mặt khác, phần lớn diện tích của châu Phi nằm trong đới nóng, nên sẽ chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của các khối khi chí tuyến lục địa khô và nóng.
Ở phía bắc châu Phi tiếp giáp với cả một lục địa Á – Âu rộng lớn. Đến một thời điểm nhất định, gió mùa đông bắc ở lục địa Á – Âu tràn xuống vùng phía bắc châu Phí khiến khí hậu rất khô và khó gây ra mưa.
Châu Phi là một lãnh thổ rộng lớn, và bằng phẳng, có độ cao trên 2000 mét, bờ biển châu Phi không bị cắt xẻ nhiều. Với đặc điểm địa hình là một lục địa hình khối có kích thước lớn, vì thế ảnh hưởng của biển không thể đi sau vào trong đất liền, làm cho khí hậu châu Phi rất khô.
Ngoài ra, châu Phi còn chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của các dòng biển lanh, cùng các dãy núi ăn sâu ra biển, đây cũng chính là nguyên nhân ngăn cản ảnh hưởng của biển vào đất liền.
Chính những nguyên nhân này, đã gây ra hiện tượng khô nóng trầm trọng ở châu Phi, lượng mưa hiếm hoi, khí hậu khắc nghiệt, khô hạn. Vì vậy, châu Phi là châu lục khô hạn, nóng bậc nhất thế giới.
Cập nhật: 10/06/2022 luathoangphi
3 trả lời
Cho bảng số liệu sau và trả lời câu hỏi (Địa lý - Lớp 12)
1 trả lời
Chọn đáp án đúng (Địa lý - Lớp 12)
1 trả lời
Đáp án chính xác nhất của Top lời giảicho câu hỏi trắc nghiệm: “Độ cao trung bình của địa hình Châu Phi là?” cùng với những kiến thức mở rộng thú vị về Châu Phi là tài liệu ôn tập dành cho thầy cô giáo và các bạn học sinh tham khảo.
Trắc nghiệm: Độ cao trung bình của địa hình Châu Phi là?
A. 650m
B. 750m
C. 850m
D. 950m
Trả lời:
Đáp án đúng:B. 750m
Kiến thức tham khảo về Châu Phi
1. Châu Phi
Châu PhihayPhi Châu(l'Afrique,Africa) làchâu lụcđứng thứ hai trênthế giớivềdân số(sauchâu Á), thứ ba vềdiện tích(sau châu Á vàchâu Mỹ). Với diện tích khoảng 29.661.703km²(11.452.448mi²) (chưa bao gồm cả các đảo cận kề) chiếm 19% đất đai củaTrái Đất. Với 1.384.087.771 người sinh sống ở 54 quốc gia tính đến2021, châu Phi chiếm khoảng 17,52%dân số thế giới.
2. Vị trí địa lý của Châu Phi
Châu Phi là châu lục lớn thứ ba trên thế giới, sau châu Á và châu Mĩ. Diện tích hơn 30 triệu km2. Đại bộ phận diện tích nằm giữa chí tuyến Bắc và chí tuyến Nam. vì vậy châu Phi có khí hậu nóng quanh năm. Bao bọc quanh Châu Phi là các đại dương và biển : Đại Tây Dương, Ấn Độ Dương, Địa Trung Hải, Biển Đỏ. Phía đông bắc, châu Phi nối liền với châu Á bởi eo đất Xuy-ê. Người ta đã đào kênh Xuy-ê cắt qua eo đất này, thông Địa Trung Hải với Biển Đỏ.
Đường bờ biển Châu Phi ít bị chia cắt, rất ít các vịnh biển, bán đảo và đảo; lớn hơn cả là đảo Ma-đa-ga-xca và bán đảo Xô-ma-li.
3. Khí hậu Châu Phi
- Châu Phi có khí hậu nóng, nhiệt độ trung bình năm trên 20°C, thời tiết ổn định. Lượng mưa tương đối ít và giảm dần về phía hai chí tuyến, hình thành những hoang mạc lớn, lan ra sát biển. Xa-ha-ra là hoang mạc có diện tích lớn nhất trên thế giới.
4. Ngôn ngữ ở Châu Phi
Theo phần lớn các ước tính thì Châu Phi có trên cả ngànngôn ngữ. Có 4hệ ngôn ngữchính có gốc bản địa ở Châu Phi.
- Hệ ngôn ngữ Phi-Á là hệ ngôn ngữ của khoảng 240 thứ tiếng và 285 triệu người sử dụng trải khắp Bắc Phi, Đông Phi, Sahel và Tây Nam Á.
- Hệ ngôn ngữ Nile-Sahara bao gồm hơn 100 thứ tiếng được khoảng 30 triệu người sử dụng. Các tiếng Nile-Sahara chủ yếu sử dụng ởTchad,Sudan,Ethiopia,Uganda,Kenyavà bắcTanzania.
- Hệ ngôn ngữ Niger-Congo bao phủ phần lớn Châu Phi hạ Sahara và có lẽ là họ ngôn ngữ lớn nhất thế giới khi nói đến như là có nhiều thứ tiếng khác nhau. Một điều đáng chú ý trong số đó là các tiếng Bantu được nói nhiều nhất ở khu vực hạ Sahara.
- Hệ ngôn ngữ Khoisan có số lượng trên 50 thứ tiếng và được khoảng 120.000 người nói ở miền nam Châu Phi. Nhiều thứ tiếng trong họ ngôn ngữ này đang ở trong tình trạng mai một. Người Khoi và San được coi là những cư dân nguyên thủy của vùng này.
Các ngôn ngữ Châu Âu cũng có một số ảnh hưởng đáng kể; tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Bồ Đào Nha và tiếng Tây Ban Nha là các ngôn ngữ chính thức tại một số nước do kết quả của quá trình thực dân hóa. TạiNam Phi, nơi có một lượng đáng kể người gốc châu Âu sinh sống, thì tiếng Anh và tiếng Afrikaan là ngôn ngữ bản địa của một bộ phận đáng kể dân chúng.
5. Vì sao Châu Phi có khí hậu nóng và khô bậc nhất thế giới?
- Châu Phi nằm giữa hai chí tuyến và nằm hoàn toàn trong vùng đới nóng. Châu Phi có 2 chí tuyến đi qua nên ít mưa (chí tuyến có đai khí áp suất cao nên không khí đi xuống dẫn đến ít mưa và nóng. Phần lớn lãnh thổ ( khoảng 75% diện tích ) nằm giữa 2 chí tuyến (đới nóng) nên nhiệt độ trung bình >20ºC
-Châu Phi nằm ở Xích Đạo là nơi được ánh sáng Mặt Trời chiếu nhiều nhất. Đường xích đạo đi qua gần giữa châu lục (xích đạo là nơi nhận nhiều ánh sáng mặt trời nhất) nên rất nóng, khô.
-Diện tích Châu Phi rất rộng và hầu hết là hoang mạc.
-Châu Phi là một hình khối, đường bờ biển ít bị cắt xẻ (có ít vịnh, đảo) nên ảnh hưởng của biển không vào sâu vào lục địa. Ngoài ra, còn có các dòng biển lạnh xung quanh lục địa, nước không bốc hơi được nên dù gần biển nhưng vẫn là hoang mạc nóng bức, dẫn đến trong đất liền ít mưa. Còn sâu bên trong lục địa chịu ảnh hưởng của khối khí lục địa (đặc tính của khối khí lục địa là khô).
-Trong đới nóng, loại gió thường thổi là gió tín phong (thường thổi từ hướng đông bắc hoặc đông nam đến hướng tây nam hoặc tây bắc), do Châu Phi có những dãy núi nằm ở hướng cản gió nên lượng mưa vào trong lục địa ít dẫn đến khô cằn, nóng bức.
6. Một số điều cần biết ở Châu Phi
a. Quốc gia giàu có nhất nằm ở Châu Phi
Đó là nước cộng hoà Guinea Xích Đạo, đây là quốc gia được xem là giàu có nhất "lục địa đen" này khi GDP bình quân trên đầu người ở đây khoảng 30,200 USD/năm. Sở dĩ quốc giá này trở nên giàu có là bởi từ năm 1996, khi người ta phát hiện ra một trữ lượng dầu mỏ khổng lồ tại đây và trở thành nước xuất khẩu dầu mỏ lớn nhất Châu Phi, nhờ đó đời sống của người dân sống tại quốc gia này cũng được cải thiện. Tuy được xem là quốc gia giàu nhất Châu Phi nhưng sự chênh lệch giàu nghèo tại quốc gia này cũng được xếp vào hàng lớn nhất thế giới.
b. Châu Phi đã tổ chức một trong những trường đại học lâu đời nhất trên thế giới.
Được thành lập vào năm 989 bởi học giả và chánh án của Timbuktu,Al-Qadi Aqib ibn Mahmud ibn Umar, Nhà thờ Hồi giáo Sankoré, hay Đại học Sankoré, là một trong những trường lâu đời nhất về giáo dục đại học trên thế giới. Một phụ nữ giàu có ở Mandika đã tài trợ cho Sankore, biến nó thành trung tâm giáo dục hàng đầu, theoMuslimheritage.com. KC MacDonald, giáo sư khảo cổ học châu Phi tạiHọc viện Khảo cổ Đại học London, viết rằng Đại học Timbuktu “không có quản lý trung tâm, đăng ký sinh viên, hoặc các khóa học theo quy định; nhưng đúng hơn, nó được tạo thành từ một số trường học hoặc cao đẳng hoàn toàn độc lập, mỗi trường do một thạc sĩ hoặc giám đốc duy nhất đứng đầu. Trường đại học này đã sản xuất nhiều hơn bản thảo 700.000.
c. Quốc gia đẹp nhất nằm ở Châu Phi
Đó chính là Botswana, dù cái tên đất nước này nghe có vẻ xa lạ với nhiều người nhưng đây được đánh giá là quốc gia xinh đẹp nhất hành tinh. Botswana có hành trình lột xác ngoạn mục khi từ một quốc gia nghèo đói trở thành một trong những cường quốc với nền kinh tế phát triển bền vững nhất Châu Phi. Tuy là quốc gia phát triển, thế nhưng Botswana vẫn rất ưu tiên bảo tồn những kho tàng di sản văn hoá thiên nhiên song song với việc phát triển kinh tế. Botswana sở hữu nhiều công viên quốc gia, khu bảo tồn động vật hoang dã cùng nhiều di sản quý giá khác. Tại Botswana, Chobe và Okavango Delta là hai nơi lý tưởng để du khách khi du lịch Châu Phi có thể chiêm ngưỡng động vật hoang dã. Sa mạc Kalahari, đồi Tsodilo, công viên quốc gia Nxai Pan là những điểm đến không thể bỏ qua khi đặt chân đến quốc gia xinh đẹp này.
Botswana có hành trình lột xác ngoạn mục khi từ một quốc gia nghèo đói trở thành một trong những cường quốc với nền kinh tế.