Sau khi quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp an toàn, nhiều chị em cuống cuồng đi tìm cách uống thuốc tránh thai khẩn cấp để tránh việc có con ngoài ý muốn. Hiểu được thực trạng này, các bác sĩ tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC sẽ bật mí cách sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp an toàn và hiệu quả trong bài viết dưới đây.
1. Tìm hiểu về thuốc tránh thai khẩn cấp
Trước khi tư vấn về cách uống thuốc tránh thai khẩn cấp, chúng tôi muốn điểm qua các thông tin có liên quan đến các loại thuốc này trên thị trường nhằm giúp bạn có cái nhìn tổng quan và hiểu rõ vấn đề hơn.
Thuốc tránh thai khẩn cấp được dùng với mục đích gì?
Giống như tên gọi của nó, thuốc tránh thai khẩn cấp hay thuốc ngừa thai cấp tốc có tác dụng “giải cứu” cho các chị em sau khi quan hệ tình dục mà không sử dụng bất kỳ biện pháp an toàn nào. Progestin là thành phần chính chứa trong thuốc có vai trò kích thích buồng trứng sản xuất dịch nhầy ngăn cản quá trình hình thành hợp tử của trứng và tinh trùng. Đồng thời, thuốc còn làm cho niêm mạc tử cung không dày lên để hợp tử sau khi đã thụ thai sẽ không thể phát triển.
Thuốc tránh thai cấp tốc được sử dụng sau khi quan hệ tình dục nhưng không áp dụng các biện pháp an toàn
Tuy cũng là thuốc tránh thai nhưng với các loại sử dụng trong trường hợp khẩn cấp, nồng độ Progesterone sẽ cao hơn rất nhiều so với thuốc uống hàng ngày. Khoảng thời gian sau khi quan hệ đến lúc uống thuốc có thể kéo dài đến 120 giờ tùy vào từng loại.
Các trường hợp nên uống thuốc tránh thai khẩn cấp
-
Quan hệ tình dục đột xuất mà không có sử dụng các biện pháp tránh thai.
-
Quên uống thuốc tránh thai hàng ngày đúng theo thời gian quy định.
-
Tính sai thời điểm rụng trứng hoặc có sự bất thường khiến thời gian rụng trứng bị thay đổi.
-
Nữ giới bị cưỡng bức, ép quan hệ tình dục.
-
Sử dụng biện pháp tránh thai khác nhưng không hiệu quả chẳng hạn như bao cao su bị rách, thủng, tụt trong lúc đang hành sự khiến bạn nghi ngờ khả năng thụ thai cao.
-
Trên hẹn tiêm thuốc tránh thai 1 tuần đối với mũi tiêm 1 tháng hoặc trễ khoảng 2 tuần đối với mũi tiêm 3 tháng.
Các trường hợp không nên uống thuốc tránh thai khẩn cấp
-
Phụ nữ đang mang thai hoặc nghi ngờ bản thân đã thụ thai.
-
Người bị chảy máu âm đạo chưa xác định chính xác nguyên nhân hay bệnh lý cụ thể.
-
Người mắc các vấn đề bao gồm tim mạch, bệnh thận, gan, động kinh, đái tháo đường, rối loạn tuần hoàn não, Carcinom vú hoặc một số bệnh lý khác liên quan đến nội tiết tố sinh dục.
-
Những trường hợp có dấu hiệu hoặc nguy cơ cao mang thai ngoài tử cung.
Nếu bạn đang mang thai hoặc nghi ngờ đã mang thai thì không được sử dụng thuốc
2. Cách uống thuốc tránh thai khẩn cấp hiệu quả
Hiện nay trên thị trường có hai loại thuốc ngừa thai cấp tốc được sử dụng phổ biến là loại 1 viên và 2 viên. Theo các bác sĩ tư vấn thì cách uống thuốc tránh thai khẩn cấp tốt nhất và cho hiệu quả cao là uống gần thời điểm quan hệ. Đồng thời, với mỗi loại thuốc khác nhau thì bạn cần tham khảo cách uống như sau để hạn chế tối đa việc mang thai ngoài ý muốn.
Cách uống thuốc tránh thai khẩn cấp loại 1 viên
Loại này chỉ có một viên duy nhất và chỉ chứa Progestin. Thuốc có công dụng ngăn ngừa sự di chuyển bên trong ống dẫn trứng, lớp niêm mạc tử cung sẽ dày lên và tạo thành vật cản không cho tinh trùng đến gặp trứng và có cơ hội thụ thai.
Sau khi quan hệ, nữ giới cần phải uống thuốc trong vòng 72 giờ. Theo nhiều nghiên cứu thì sau 24 giờ kể sau khi quan hệ mà sử dụng thuốc, hiệu quả có thể đạt tới 95%, từ 24 - 48 giờ cho hiệu quả khoảng 85% và từ 48 - 72 giờ, hiệu quả của thuốc chỉ chạm mốc khoảng 55%. Chính vì vậy mà việc uống thuốc càng sớm thì tác dụng tránh thai của thuốc càng phát huy tác dụng.
Thuốc tránh thai khẩn cấp loại 1 viên có tác dụng ngăn cản sự di chuyển bên trong ống dẫn trứng không để tinh trùng tiến vào trong
Nếu các chị em sử dụng thuốc khi bào thai đã hình thành thì hiệu quả tránh thai gần như không còn. Bên cạnh đó, người sử dụng còn cáo các biểu hiện như buồn nôn, đau bụng, đau đầu, chóng mặt. Hơn nữa, bạn cũng cần phải lưu ý, không nên uống thuốc tránh thai 2 lần/tháng vì sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của chị em, tăng nguy cơ hiếm muộn.
Cách uống thuốc tránh thai khẩn cấp loại 2 viên
Với loại thuốc tránh thai khẩn cấp có hai viên thì thành phần của thuốc bao gồm Estrogen và Progestin. Sau khi quan hệ xong, chị em sẽ sử dụng 1 viên và cách 12 giờ thì uống viên còn lại.
Thuốc tránh thai 2 viên sẽ cho công dụng tốt nhất nếu nữ giới uống trong vòng 72 giờ sau khi quan hệ. Tương tự với thuốc tránh thai khẩn loại 1 viên thì việc bạn uống càng gần thời điểm quan hệ, hiệu quả tránh thai càng cao.
Hơn nữa, với thuốc tránh thai loại 2 viên, bạn cần phải uống đủ hai viên và đúng giờ quy định thì thuốc mới phát huy công dụng. Nếu bạn uống sai giờ hoặc chỉ sử dụng 1 viên thì thuốc gần như không có tác dụng.
Thông thường, với thuốc tránh thai loại 2 viên, các tác dụng phụ của thuốc rõ rệt và nặng hơn với thuốc 1 viên. Tuy nhiên, đây là phản ứng bình thường của cơ thể với thuốc nên bạn không cần quá lo lắng, sau một thời gian ngắn thì các triệu chứng này sẽ kết thúc.
Uống thuốc tránh thai càng gần thời điểm quan hệ thì hiệu quả sẽ càng cao
Tuy nhiên, bạn cũng cần phải lưu ý rằng, bất kể loại thuốc tránh thai nào cũng ít nhiều gây ảnh hưởng đến sức khỏe của nữ giới, nhất là vấn đề sinh sản. Do đó, cách uống thuốc tránh thai khẩn cấp tốt nhất chính là thực hiện đúng theo những hướng dẫn mà bác sĩ tư vấn. Hơn nữa, để an toàn cho chính mình, các chị em nên đi khám sức khỏe trước khi sử dụng thuốc hoặc sau khi uống thuốc và có các triệu chứng bất thường nghiêm trọng.
Trong trường hợp chị em bị trễ kinh nguyệt sau khi quan hệ thì khả năng lớn mang thai, chính vì vậy, bạn nên đến gặp bác sĩ để thăm khám, hạn chế việc tự ý mua thuốc. Điều này có thể khiến bạn vô tình hại đến con và chính cơ thể mình mà không hề hay biết.
Nếu bạn cần được tư vấn hay hỗ trợ bất cứ vấn đề nào liên quan đến cách uống thuốc tránh thai khẩn cấp hoặc sức khỏe sinh sản, có thể liên hệ với các bác sĩ tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC thông qua địa chỉ hotline: 1900.565656, chúng tôi rất hân hạnh được giúp đỡ bạn.
03/09/2013
DS. Thân Thị Mỹ LinhKhoa Dược - BV Từ Dũ
1. Ngừa thai khẩn cấp là gì?
Ngừa thai khẩn cấp là việc sử dụng một số phương pháp để ngừa thai sau khi người phụ nữ đã có quan hệ tình dục mà không sử dụng biện pháp ngừa thai hoặc khi phương pháp ngừa thai đang sử dụng không thành công.
2. Có những biện pháp ngừa thai khẩn cấp nào?
Tại Hoa Kỳ, có hai hình thức ngừa thai khẩn cấp
- Thuốc viên ngừa thai khẩn cấp
- Vòng tránh thai (IUD)
3. Có những loại thuốc viên ngừa thai khẩn cấp nào?
Có ba loại thuốc ngừa thai khẩn cấp
- Thuốc chỉ chứa progestin
- Thuốc ngừa thai dạng phối hợp
- Thuốc có hoạt chất ulipristal (Ella®)
4. Thuốc ngừa thai khẩn cấp chỉ chứa progestin được sử dụng như thế nào?
Thuốc ngừa thai khẩn cấp chỉ chứa progestin được trình bày dạng một viên hoặc hai viên thuốc được uống cách nhau 12-24 giờ. Nên được bắt đầu uống thuốc càng sớm càng tốt sau khi quan hệ tình dục không ngừa thai. Thuốc chỉ chứa progestin có thể được sử dụng hơn một lần trong cùng một chu kỳ kinh nguyệt.
5. Hiệu quả của những viên thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ chứa progestin như thế nào?
Thuốc viên chỉ chứa progestin ngừa thai chủ yếu bằng cách ngăn chặn sự rụng trứng. Thuốc không có hiệu quả nếu bạn đã mang thai và không ảnh hưởng đến quá trình mang thai đã bắt đầu trước đó. Hiệu quả ngừa thai khoảng 75%. Hiệu quả giảm dần theo thời gian, thuốc có hiệu quả nhất khi được dùng trong vòng 72 giờ (3 ngày) quan hệ tình dục không an toàn, tương đối hiệu quả khi dùng trong vòng 120 giờ (5 ngày).
6. Thuốc phối hợp là gì?
Thuốc ngừa thai có chứa estrogen và progestin được gọi là thuốc phối hợp.
7. Thuốc phối hợp được sử dụng để tránh thai khẩn cấp như thế nào?
Sử dụng thuốc với liều cao hơn liều thường dùng, thuốc ngừa thai phối hợp có thể được sử dụng để tránh thai khẩn cấp, thường sử dụng hai liều. Số lượng thuốc cần thiết để ngừa thai khẩn cấp là khác nhau cho từng biệt dược. Việc dùng thuốc tránh thai khẩn cấp cần được thực hiện càng sớm càng tốt cho tới 120 giờ, hoặc 5 ngày, sau khi giao hợp không được bảo vệ. Cơ chế của thuốc ngừa thai phối hợp là ngăn chặn sự rụng trứng.
8. Hiệu quả của thuốc ngừa thai khẩn cấp dạng phối hợp như thế nào?
Thuốc ngừa thai khẩn cấp dạng phối hợp không có hiệu quả ngừa thai như thuốc chỉ chứa progestin. Vì lý do này và vì nguy cơ cao có thể gây buồn nôn và nôn, phương pháp ngừa thai khẩn cấp sử dụng thuốc chỉ chứa progestin được ưa dùng hơn.
10. Thuốc chứa ulipristal được sử dụng như thế nào?
Ulipristal có thể sử dụng trong vòng 120 giờ (5 ngày) sau khi giao hợp không được bảo vệ mà không có giảm hiệu quả. Ulipristal là thuốc phải kê đơn. Nghiên cứu cho thấy rằng ulipristal có hiệu quả ngừa thai cao hơn thuốc chỉ chứa progestin nếu thực hiện đúng theo chỉ dẫn.
11 Ulipristal sử dụng lặp lại như thế nào?
Bởi những tác động của việc sử dụng lặp lại của ulipristal chưa được biết đến nên chỉ sử dụng thuốc một lần trong một chu kỳ kinh nguyệt. Nó cũng có thể làm giảm hiệu quả của các phương pháp ngừa thai có sử dụng hormon. Sử dụng một biện pháp ngừa thai không dùng nội tiết tố (ví dụ: bao cao su) sau khi uống ulipristal cho đến khi bắt đầu chu kỳ kinh nguyệt tiếp theo.
12. Làm thế để có được các thuốc ngừa thai khẩn cấp?
Ulipristal và thuốc ngừa thai dạng phối hợp là những thuốc phải kê toa. Thuốc chỉ chứa progestin có thể mua tại các nhà thuốc mà không cần toa bác sĩ nếu bạn từ 17 tuổi trở lên và phải theo toa bác sĩ nếu bạn là dưới 17 tuổi.
13. Tác dụng phụ của thuốc ngừa thai khẩn cấp là gì?
Buồn nôn và nôn có thể xảy ra sau khi uống thuốc chỉ chứa progestin và thuốc ngừa thai dạng phối hợp. Chu kỳ kinh nguyệt tiếp theo có thể không xảy theo đúng thời gian dự kiến, có thể xuất huyết bất thường trong tuần hoặc tháng sau khi điều trị. Những tác dụng phụ có thể xảy ra bao gồm:
- Đau bụng và chuột rút
- Căng ngực
- Đau đầu
- Chóng mặt
- Mệt mỏi
Những tác dụng phụ thường biến mất trong vòng một vài ngày.
Tác dụng phụ của ulipristal bao gồm: đau đầu, buồn nôn và đau bụng. Chu kỳ kinh nguyệt có thể bị xáo trộn, có thể có xuất huyết.
14. Thuốc ngừa thai khẩn cấp có an toàn không?
Thuốc ngừa thai chỉ chứa progestin và thuốc ngừa thai dạng phối hợp an toàn ngay cả đối với những người phụ nữ bình thường được khuyến cáo không sử dụng biện pháp ngừa thai có sử dụng hormon. Ngừa thai khẩn cấp chỉ sử dụng trong khoảng thời gian ngắn. Tuy nhiên, các thuốc này không nên được sử dụng ngừa thai dài hạn vì sử dụng thường xuyên thuốc ngừa thai khẩn cấp sẽ có nhiều tác dụng phụ hơn.
15. Có cần phải theo dõi gì sau khi sử dụng thuốc ngừa thai khẩn cấp không?
Không cần thực hiện các xét nghiệm sau khi uống ngừa thai khẩn cấp. Tuy nhiên, cần phải thực hiện một test thử thai nếu bạn chưa có kinh nguyệt trong vòng một tuần theo thời gian dự kiến. Thuốc chỉ chứa progestin và thuốc ngừa thai dạng phối hợp không gây hại cho thai hoặc sức khỏe của em bé nếu đã mang thai. Hiện nay, có rất ít thông tin về việc liệu ulipristal có thể gây hại cho thai nếu người sử dụng đã mang thai.
16. Có thể có thai trong chu kỳ kinh nguyệt sau khi đã sử dụng thuốc ngừa thai khẩn cấp hay không?
Vẫn có thể mang thai trong cùng một chu kỳ kinh nguyệt sau khi đã sử dụng thuốc ngừa thai khẩn cấp. Để tránh mang thai, nên sử dụng một biện pháp ngừa thai rào chắn (ví dụ: bao cao su) cho đến khi có kinh nguyệt. Có thể bắt đầu sử dụng thuốc ngừa thai, miếng dán hoặc vòng âm đạo ngay sau khi dùng thuốc ngừa thai khẩn cấp vẫn phải sử dụng một biện pháp ngừa thai rào chắn cho đến khi bắt đầu chu kỳ kinh nguyệt tiếp theo.
17. Dụng cụ đặt tử cung chứa đồng (IUD) được sử dụng ngừa thai khẩn cấp như thế nào?
IUD phải được đặt trong vòng 5 ngày kể từ ngày có quan hệ tình dục không được bảo vệ. Hiệu quả ngừa thai khoảng 99%. Một lợi ích là vòng tránh thai sau đó có thể được sử dụng để ngừa thai lâu dài. Nhược điểm: không bảo vệ chống lại bệnh lây truyền qua đường tình dục. Nếu nguy cơ bệnh lây truyền qua đường tình dục, bao cao su dành cho nam hoặc nữ nên được sử dụng kèm với IUD. Một số phụ nữ có một số đặc điểm không thể sử dụng IUD.
Tài liệu tham khảo
//www.acog.org/For_Patients/. Emergency contraception.