Cao khỉ là dược liệu được bào chế từ xương khỉ đột hoặc khỉ đít đỏ. Dược liệu thường được sử dụng để để cường dương, bổ thận, làm mạnh gân cốt và điều trị bệnh sốt rét lâu ngày không khỏi. Cao khỉ được bào chế bằng thịt và xương khỉ đột hoặc khỉ đít đỏ Mô tả dược liệu Cao khỉ 1. Đặc điểm dược liệu Cao khỉ được bào chế từ xương khỉ. Tại Việt Nam có nhiều loại khỉ như khỉ đột, khỉ đít đỏ,.. thường được sử dụng để bào chế thuốc. Ngoài ra, con vượn, đười ươi, tinh tinh có vẻ ngoài giống như khỉ. Tuy nhiên các loại này không được ứng dụng để làm thuốc. Khỉ đột sống trong tự nhiên, sinh trưởng theo bầy, rất dễ thu bắt. Khi rừng được cho là có chất lượng dược liệu tốt hơn khỉ nuôi. Khi làm dược liệu cần thu bắt khỉ trên 5 kg. Ngoài ra, khi sử dụng xương cần chú ý phân biệt với xương chó, xương vượn để đảm bảo chất lượng dược liệu. 2. Cách bào chế dược liệu Cao khỉ Theo kinh nghiệm, khi nấu cao khỉ cần ít nhất là 2 con khỉ, trên 10 kg thì mới có thể nấu được. Khi nấu có thể nấu cao thịt riêng, cao xương riêng. Khi cao xương gần được thì trộn cao thịt nấu chung, bởi vì cao thịt nấu riêng không thể đông đặc được. Ngoài ra, nếu muốn nấu cao thịt riêng mà đông đặc được thì cứ mỗi 2 kg thịt khỉ nấu với 1 kg thịt rắn, nấu trong 2 ngày 2 đêm. Tuy nhiên cách nấu cao khỉ phổ biến nhất vẫn là nấu chung xương và thịt khỉ. Bởi vì khi nấu riêng thì người cần canh thời gian chính xác chờ cao xương gân được rồi mới trộn cao thịt vào cùng. Nếu giữa không đúng lúc, cao thịt có thể bị ôi, hỏng. Khi nấu cao khỉ cần chọn khỉ trên 5 kg để có chất lượng cao tốt nhất Các chế biến cao khỉ chất lượng phổ biến nhất thường bao gồm các bước sau:
Khi nấu cao khỉ cần lưu ý một số vấn đề như:
5. Bảo quản dược liệu Cao khỉ cần được bảo quản rong giấy bóng kín, tránh gió, nhiệt độ cao. Tốt nhất là nên lưu trữ cao khỉ ở thùng hoặc hộp kín, bên dưới có một lớp vôi sống và đậy kín nắp hộp. 6. Thành phần hóa học Hiện tại có rất ít tài liệu nghiên cứu về tác dụng và các thành phần có trong Cao khỉ. Tuy nhiên, theo một số tài liệu cho biết Cao khỉ thường gồm những thành phần chủ yếu như:
Vị thuốc Cao khỉ Cao khỉ tính bình vị mặn thường được sử dụng để bổ máu, điều trị thiếu máu 1. Tính vị Cao khỉ tính bình, vị mặn, chua. 2. Quy kinh Dược liệu quy vào kinh Thận và Can. 3. Công dụng của cao khỉ Chưa có nghiên cứu khoa học hiện đại nào về tác dụng dược lý của Cao khỉ. Tuy nhiên, theo y học cổ truyền, dược liệu có một số công dụng như:
4. Cách dùng – Liều lượng Dược liệu thường được sử dụng để ngâm rượu, thái lát ngậm tan trong miệng hoặc sắc thành thuốc dùng uống. Liều lượng khuyến cáo mỗi ngày: 4 – 10 g. Bài thuốc sử dụng Cao khỉ Cao khỉ có thể dùng ngâm rượu hoặc dùng sắc thành thuốc 1. Chữa thiếu máu, nhức mỏi cơ thể, tay chân đau Sử dụng một phần Cao khỉ, cắt mỏng ngâm cùng 10 phần rượu 35 – 40 độ. Ngâm liên tục trong 7 – 10 ngày là dùng được, thỉnh thoảng có thể lắc nhẹ để cao nhanh tan hơn. Mỗi ngày dùng uống 2 lần trước bữa ăn chính, mỗi lần uống một chén nhỏ. Có thể sử trộn thêm mật ong hoặc cháo nóng để cải thiện hương vị. 2. Điều trị thiếu máu, người xanh xao, phụ nữ kém ăn Mỗi ngày dùng 5 – 10 g Cao khỉ, cắt thành từng miếng nhỏ, mỏng dùng ngậm cho đến khi tan hẳn. Ngoài ra có thể tẩm thêm mật ong nếu không chịu được mùi dược liệu. Lưu ý khi sử dụng Cao khỉ Do nhu cầu sử dụng dược liệu ngày càng tăng, do đó người dùng rất dễ sử dụng Cao khỉ kém chất lượng. Cao sử dụng cần được chế biến đúng kỹ thuật, hợp vệ sinh và không được pha trộn các tạp chất như keo da, hắc ín. Bên cạnh đó, rượu dùng ngâm cao cũng cần đảm bảo về độ rượu và quy định về rượu, không lẫn các tạp chất. Rượu ngâm không được ngâm quá 6 tháng. Nếu rượu ngâm quá 6 tháng cần bỏ đi, không nên sử dụng. Cao khỉ được sử dụng phổ biến trong các bài thuốc các bài thuốc bổ máu, tăng cường sức khỏe, điều trị nhức mỏi tay chân. Tuy nhiên, trước khi sử dụng cao khỉ người dùng cần trao đổi với thầy thuốc hoặc người có chuyên môn để được tư vấn cụ thể và tránh các rủi ro không mong muốn. Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh facebook.com/BVNTP youtube.com/bvntp |