Dạy học tích hợp môn khoa học ở tiểu học

Trong chương trình giáo dục phổ thông mới, dạy học tích hợp là điểm mới, đòi hỏi nhiều thay đổi trong tổ chức dạy học. Dưới đây là một số nét lớn khi thực hiện xây dựng chương trình và dạy học các môn học tích hợp ở mỗi cấp Tiểu học, Trung học cơ sở và Trung học phổ thông.

Chương trình các môn học tích hợp ở bậc Tiểu học được xây dựng với một số môn học tích hợp mới dựa trên cơ sở phát triển các môn học tích hợp đã có như:

  • Tự nhiên và Xã hội: Được phát triển từ môn Tự nhiên và Xã hội ở các lớp 1, 2, 3 trong chương trình 2018.
  • Lịch sử và Địa lý: Được phát triển từ các môn Lịch sử và Địa lý ở các lớp 4, 5 trong chương trình hiện hành.

Xem ngay: Tìm hiểu về chương trình dạy và các môn học tích hợp ở tiểu học

Chương trình các môn học tích hợp ở cấp THCS được xây dựng với hai môn:

  • Khoa học tự nhiên: Được hình thành chủ yếu từ các môn Vật lí, Hóa học, Sinh học trong chương trình hiện hành. Môn khoa học từ lớp 1 đến lớp 10 là môn tích hợp gồm có 6 mạch chính: 4 mạch kiến thức gồm sinh học, hoá học, vật lý, trái đất và không gian và 2 mạch kỹ năng: tư duy và làm việc khoa học, khoa học trong thực tiễn.
  • Lịch sử và Địa lý: Được hình thành chủ yếu từ các môn Lịch sử, Địa lý trong chương trình hiện hành.

Ở cấp Trung học phổ thông, do yêu cầu của cấp học là giáo dục phân hóa và định hướng nghề nghiệp nên các môn học ở bậc Trung học phổ thông có định hướng tích hợp từ lớp 1 đến lớp 10. Theo đó, Khoa học, Lịch sử và Địa lý được tổ chức thành hai môn học độc lập, trong đó các nội dung giáo dục được tổ chức thành các chủ đề và các chuyên đề.

Từ lớp 10 Học sinh được chọn môn để học với các môn học riêng. Qua mỗi môn với các mỗi chủ đề và chuyên đề sẽ được dạy và học dưới hình thức tích hợp nội môn. Từ đây, học sinh có thể tìm hiểu khá sâu sắc và toàn diện về từng vấn đề hoặc nhóm vấn đề, nhất là khả năng vận dụng những tri thức, kỹ năng đã học vào cuộc sống, tạo nền tảng để các em có thể học tiếp lên ở bậc giáo dục chuyên nghiệp (học nghề hoặc học đại học) phù hợp với các nhóm ngành, nghề phù hợp.

Dạy học tích hợp môn khoa học ở tiểu học
Mức độ tích hợp của chương trình giáo dục phổ thông đi từ cao đến thấp để vừa đảm bảo sự linh hoạt vừa đảm bảo sự chuyên sâu

Vinschool là hệ thống giáo dục tư thục lớn nhất Việt Nam hiện nay, được đầu tư bài bản về mọi mặt theo tiêu chuẩn quốc tế. Điểm nổi bật trong mô hình chương trình của Vinschool là sự chú trọng vào tính thực tiễn trong giáo dục.

Chương trình giáo dục Phổ thông với các môn tích hợp của Vinschool kế thừa những điểm tiên tiến nhất của các chương trình trên thế giới. Qua đây, Vinschool giúp học sinh vừa có đủ điều kiện trở thành công dân toàn cầu với khả năng hội nhập cao, vừa mang trong mình bản sắc văn hóa Việt Nam và lòng tự hào dân tộc. Theo đó, chương trình học tích hợp là điểm đặc biệt độc nhất tại Vinschool khi các môn được chia theo 6 lĩnh vực chính bao gồm:

  • Lĩnh vực Ngôn ngữ: Tiếng Việt, Ngữ Văn cơ bản, Ngữ Văn nâng cao Văn học Anh (A-level), Ngôn ngữ và Văn học Anh (AP), SAT, Tiếng Anh, tiếng Nhật, Tiếng Trung, Tiếng Đức, Tiếng Tây Ban Nha, Tiếng Pháp, Tiếng Hàn
  • Lĩnh vực Khoa học Xã hội: Lịch sử và Địa lý, Lịch sử cơ bản, Lịch sử nâng cao, Địa lý cơ bản, Địa lý nâng cao, Việt Nam học, Viễn cảnh toàn cầu, Lịch sử thế giới, Địa lý nhân văn, Kinh tế/ Kinh doanh, Kinh tế vi mô, Kinh tế vĩ mô, Kinh doanh (A-level), Tâm lý học (AP), Tâm lý học (A-level), Truyền thông (A-level), Xã hội học (A-level), Triết học.
  • Lĩnh vực Toán: Toán Nâng cao, Toán Cơ bản, Toán (A-level), Thống kê Ứng dụng, SAT
  • Lĩnh vực Nghệ thuật: Mỹ thuật, Âm Nhạc, Mỹ thuật và Thiết kế
  • Lĩnh vực Khoa học và Công nghệ thông tin: Khoa học tích hợp, Công nghệ thông tin, Công nghệ, Khoa học máy tính, Vật lý cơ bản, Vật lý nâng cao, Hóa học cơ bản, Hóa học nâng cao, Sinh học cơ bản, Sinh học nâng cao.
  • Lĩnh vực Giáo dục cá nhân: Giáo dục Kỹ năng – Phẩm chất, Giáo dục Thể chất và sức khỏe, Giáo dục Quốc phòng và An ninh, Tư duy phản biện.
Dạy học tích hợp môn khoa học ở tiểu học
Mô hình 6 nhóm môn học tích hợp tại Vinschool

Chương trình học tích hợp tại Vinschool thể hiện ở 3 điểm đặc biệt như sau:

  • Các môn học tích hợp mang tính thống nhất, xuyên suốt từ cấp Tiểu học đến Trung học: Gồm các môn: Khoa học tích hợp (Học sinh sẽ được tìm hiểu về Lý, Hóa, Sinh, Khoa học Trái đất và Không gian); Lịch sử & Địa lý.
  • Trải nghiệm học tập tích hợp: Học sinh Vinschool luôn được thể hiện năng lực bản thân qua việc tham gia các dự án, các hoạt động học tập yêu cầu các kiến thức, kỹ năng của nhiều môn khác nhau.
  • Năng lực học tập tích hợp: Vinschool đề ra những chuẩn mang tính chuyên môn nhất định cho từng môn học. Bên cạnh đó là là 4 tiêu chuẩn đầu ra liên môn: Tư duy công dân toàn cầu – Công nghệ thông tin – Kỹ năng thế kỷ 21 – Khả năng ngôn ngữ đọc hiểu. Đây cũng chính là 4 tiêu chuẩn để Vinschool củng cố, rèn luyện năng lực cho học sinh trong tất cả các chương trình học, đảm bảo học sinh đã được tiếp cận và hoàn thiện năng lực theo chiều rộng lẫn chiều sâu.

Như vậy phụ huynh cũng đã nắm được môn học tích hợp là gì? Và ưu điểm của phương pháp này tại Vinschool là mang đến sự tiếp cận kiến thức một cách toàn diện và đa chiều cho các thế hệ học sinh Vinschool. Hình thành cho học sinh nền tảng trở thành các công dân toàn cầu ưu tú về mặt năng lực, kỹ năng và các giá trị.

Tóm lại, định hướng tích hợp các môn học ở cấp 1,2 để giảm tải các gánh nặng học tập và không có định hướng tích hợp ở cấp 3 để đảm bảo tính chuyên sâu là một hướng đổi mới cần thiết trong giáo dục phổ thông. Mong rằng, qua bài viết này, phụ huynh đã có thêm những thông tin về các môn học tích hợp ở mỗi cấp Tiểu học, Trung học cơ sở và Trung học phổ thông, từ đó Quý Phụ huynh có thể dễ dàng đồng hành cùng con trong học tập.

Quý phụ huynh và học sinh cần tìm hiểu thêm thông tin về chương trình học các bậc tại Vinschool vui lòng truy cập vào Website hoặc bấm số 18006511 (bấm chọn ngôn ngữ và bấm số máy lẻ 1 hoặc 3 với khu vực Miền Bắc & Miền Trung; bấm số máy lẻ 2 với khu vực Miền Nam).

Để được tư vấn chi tiết về lộ trình học tập và quy trình tuyển sinh tại Vinschool, phụ huynh đăng ký trực tiếp TẠI ĐÂY.

Có thể bạn chưa biết:

Phương pháp dạy học tích hợp ở tiểu học là định hướng đổi mới của Bộ GD&ĐT trong những năm gần đây để nhằm giúp học sinh có thể tiếp cận bài học một cách có chiều sâu và mang tính bao quát hơn. Các môn học tích hợp ở tiểu học được dạy theo phương pháp tích hợp đem lại hiệu quả giảng dạy tốt hơn, đem lại những thích thú cho học sinh trong bài giảng. Cụ thể phương pháp này được phân loại và sử dụng ra sao trong các môn học bậc tiểu học, kính mời phụ huynh theo dõi bài viết dưới đây:

Các môn học tích hợp ở Tiểu học là hình thức học kết hợp kiến thức nhiều nội dung trong một hay nhiều môn. Qua đó, giáo viên sẽ có các giáo án và hình thức giảng dạy khác nhau nhằm truyền tải kiến thức cho học sinh theo cách linh hoạt nhưng hiệu quả hơn so với cách dạy truyền thống.

Dạy học tích hợp môn khoa học ở tiểu học
Phương pháp dạy học tích hợp ở Tiểu học giúp truyền tải kiến thức cho học sinh một cách tối ưu hơn

Lợi ích phương pháp này mang lại cho cả học sinh và giáo viên như sau:

Lợi ích đối với học sinh Lợi ích đối với giáo viên
  • Tiếp thu bài được bao quát theo chiều rộng và hiểu bài theo chiều sâu
  • Liên kết các nhóm kiến thức một cách xuyên suốt, liền mạch
  • Đến gần hơn với thực tiễn thông qua bài học và kiến thức mới
  • Dễ áp dụng kiến thức vào thực hành, đời sống hàng ngày
  • Trau dồi được tư duy phản biện và khả năng nhìn nhận nhiều chiều
  • Hình thành sự chủ động cho học sinh tự giác sáng tạo, tìm tòi
  • Giảm gánh nặng học tập khi học 1 kiến thức nhiều lần
  • Giúp học sinh có khả năng giải quyết vấn đề
  • Tích lũy hoặc gợi nhắc được các kiến thức cũ để dễ dàng và thuận tiện hơn trong lúc truyền đạt cùng lúc nhiều chủ đề, nội dung
  • Tiết kiệm thời gian cho giáo viên khi không phải ôn tập cho học sinh quá nhiều lần mà có thể tích hợp ôn tập ở những môn học có sự liên quan

Có 4 cách thức tích hợp chủ yếu được vận dụng cho các môn học tích hợp ở tiểu học, hiện nay trong giáo dục phổ thông nói chung và giáo dục tiểu học nói riêng như sau.

Tích hợp nội môn (Interdisciplinary Integration/Approach) là việc gộp lại các kiến thức từ hai hay nhiều nội dung trong một môn học. Qua đây, giáo viên sẽ giúp học sinh tổng hợp hiểu biết và khả năng vận dụng kiến thức từ nhiều phần riêng biệt. Các môn tích hợp theo hình thức này vẫn dạy riêng từng môn. Tuy nhiên, sẽ loại bỏ những phần trùng nhau.

Ví dụ: Trong môn Tiếng Việt có Tập đọc, Chính tả, Luyện từ và câu, Tập làm văn, Kể chuyện thì trong 1 bài học phần Tập đọc giáo viên có thể cho học sinh kể chuyện hoặc viết đoạn văn

Tích hợp liên môn (Interdisciplinary Integration/Approach) là cách dạy thông qua các kiến thức có sự tương đồng của hai môn hoặc nhiều hơn. Qua đó, có phương pháp dạy phù hợp để tránh việc học nhiều lần cùng một kiến thức.

Ví dụ: Để vẽ được bức tranh an toàn giao thông học sinh tiểu học cần áp dụng kiến thức đạo đức để vẽ người đi bộ đi đúng làn đường và mỹ thuật để chia bố cục bức tranh phù hợp

Tích hợp xuyên môn (Transdisciplinary Integration) là dạy một nội dung vượt khỏi phạm vi một môn học và cần học sinh ứng dụng ở mức cao hơn các kiến thức và kỹ năng cần thiết. Từ đó, xem xét các vấn đề một cách toàn diện dưới nhiều góc độ của những môn khác.

Ví dụ: Một dự án bảo vệ môi trường cần có ứng dụng kiến thức môn khoa học tự nhiên để chọn đề tài phù hợp, kiến thức môn địa lý để giải thích được các hiện tượng và hướng giải quyết đối với thực trạng môi trường đó

Tích hợp đa môn (Multidisciplinary Integration) là cách dạy tiếp cận theo từng môn khác nhau và dạy cùng lúc nhằm đạt chuẩn của mỗi môn đó. Trong hình thức dạy này, nội dung được xây dựng thành nhiều trường hợp giả định, chuỗi lý thuyết. Qua đó, đòi hỏi học sinh phải tổng hợp kiến thức, kĩ năng của những môn học khác nhau.

Ví dụ: Giáo viên lấy câu chuyện Bình tây đại nguyên soái Trương Định để nhắc lại địa lý tỉnh An Giang thuộc tỉnh Nam Kì

Xem thêm: 27+ Kỹ năng sống tiểu học giúp con phát triển toàn diện
Dạy học tích hợp môn khoa học ở tiểu học
Phương pháp tích hợp mang đến nhiều cơ hội học tập thực tế cho học sinh tiểu học

Nội dung tích hợp các môn ở bậc tiểu học hiện nay được thể hiện như sau:

  • Cuộc sống quanh ta: Tích hợp từ Tự nhiên và Xã hội ở các lớp 1, 2, 3 trong chương trình hiện hành
  • Tìm hiểu xã hội và Tìm hiểu tự nhiên: Tích hợp từ Khoa học, Lịch sử và Địa lý ở các lớp 4, 5 trong chương trình hiện hành
  • Ngữ văn: Tích hợp từ Văn học lớp 1-12 và tiếng Việt lớp 1-5 thành nhiều nội dung thuộc các nhóm Văn hóa, Chính trị, đạo đức, thẩm  mỹ, lịch sử, địa lý,… giúp người học phát triển khả năng cảm thụ văn học và hiểu biết các lĩnh vực khoa học xã hội.
  • GDCD/Đạo đức: Tích hợp từ môn Đạo đức chương trình hiện hành
  • Lịch sử và Địa lý: Hình thức tích hợp 2 môn thành một nhóm kiến thức chung giúp học sinh xây dựng hiểu biết sơ bộ về mối tương quan giữa không gian địa lý và thời gian lịch sử, phát triển năng lực khoa học xã hội nền tảng.
Dạy học tích hợp môn khoa học ở tiểu học
Các môn tích hợp mang lại cơ hội cho học sinh tiếp cận kiến thức theo chiều rộng lẫn chiều sâu và dưới nhiều góc độ Xem thêm: Các môn học bắt buộc ở Tiểu học trong chương trình phổ thông mới

Dạy học tích hợp các môn học tích hợp ở tiểu học có thể tiến hành ở nhiều thời điểm trong quá trình bài học. Nhìn chung, quy trình này có thể tiến hành qua 4 bước như sau:

  • Bước 1: Xác định nội dung chính và nội dung cần giảng với thời gian cụ thể.
  • Bước 2: Lựa chọn cách dạy phù hợp.
  • Bước 3: Chuẩn bị giáo án chi tiết, nội dung gần gũi, dễ hiểu từ nhiều hình thức như clip, ảnh, mô hình, trò chơi,…
  • Bước 4: Trao cho học sinh quyền tự chủ.
  • Bước 5: Tổng kết, đánh giá khả năng tiếp thu kiến thức của học sinh bằng các bài kiểm tra nhỏ.
Dạy học tích hợp môn khoa học ở tiểu học
Chú trọng vào các hoạt động trải nghiệm, hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp là đặc điểm của dạy học tích hợp

Vinschool là hệ thống giáo dục tư thục lớn nhất Việt Nam hiện nay. Vinschool luôn đề cao việc truyền đạt kiến thức hiệu quả đến học sinh theo cách tối ưu và hiện đại nhất.

Theo đó, các môn học tích hợp ở tiểu học hoặc các cấp là điểm đặc biệt độc nhất tại Vinschool khi các môn được chia theo 6 lĩnh vực chính bao gồm:

  • Lĩnh vực Ngôn ngữ: Tiếng Việt – Ngữ Văn, Tiếng Anh, Tiếng Nhật, Tiếng Trung
  • Lĩnh vực Khoa học Xã hội: Lịch sử, Địa lý, Việt Nam học, Viễn cảnh toàn cầu, Kinh tế, Tài chính, Tâm lý học
  • Lĩnh vực Toán: Toán Nâng cao, Toán Cơ bản, Thống kê Ứng dụng
  • Lĩnh vực Nghệ thuật: Mỹ thuật, Âm Nhạc
  • Lĩnh vực Khoa học và Công nghệ thông tin: Vật lý, Hóa học, Sinh học, Khoa học tích hợp, Công nghệ thông tin, Khoa học máy tính
  • Lĩnh vực Giáo dục cá nhân: Giáo dục Kỹ năng – Phẩm chất, Giáo dục Thể chất và sức khỏe, Công dân toàn cầu
Dạy học tích hợp môn khoa học ở tiểu học
Các môn học tại Vinschool được tổ chức theo mô hình 6 lĩnh vực

Chương trình giáo dục Phổ thông với các môn tích hợp của Vinschool kế thừa những điểm tiên tiến nhất của các chương trình trên thế giới, trong đó nổi bật nhất là chương trình phổ thông quốc tế Cambridge.

Chương trình học tích hợp tại Vinschool thể hiện ở 3 điểm đặc biệt như sau:

  • Các môn học tích hợp mang tính thống nhất, xuyên suốt từ cấp Tiểu học đến Trung học: Gồm các môn: Khoa học tích hợp (Học sinh sẽ được tìm hiểu về Lý, Hóa, Sinh, Khoa học Trái đất và Không gian); Việt Nam Học; Lịch sử & Địa lý.
  • Trải nghiệm học tập tích hợp: Học sinh Vinschool luôn được thể hiện năng lực bản thân qua việc tham gia các dự án, các hoạt động học tập mà yêu cầu đến các kiến thức, kỹ năng của nhiều môn khác nhau.
  • Năng lực học tập tích hợp: Vinschool luôn đề ra những chuẩn mang tính chuyên môn nhất định cho từng môn học và bên cạnh đó là 4 tiêu chuẩn đầu ra liên môn: Tư duy công dân toàn cầu – Công nghệ thông tin – Khả năng đáp ứng kỹ năng bộ thế kỷ 21 – Khả năng ngôn ngữ đọc hiểu. Đây cũng chính là 4 tiêu chuẩn để Vinschool củng cố, rèn luyện năng lực cho học sinh trong tất cả các chương trình học, đảm bảo học sinh đã được tiếp cận và hoàn thiện năng lực theo chiều rộng lẫn chiều sâu.

Nhìn chung, phương pháp dạy học tích hợp được sử dụng cho các môn học tích hợp ở tiểu học là những hình thức sáng tạo, hiệu quả, có tính khoa học và ứng dụng cao mang lại nhiều lợi ích cho học sinh. Qua đó, mục tiêu cuối cùng là mang lại cho học sinh nền tảng Kiến thức, Kỹ năng và năng lực Tư duy để trở thành những công dân toàn cầu trong tương lai.

Quý phụ huynh và học sinh cần tìm hiểu thêm thông tin về chương trình học bậc tiểu học tại Vinschool vui lòng truy cập vào Website hoặc bấm số 18006511 (bấm chọn ngôn ngữ và bấm số máy lẻ 1 hoặc 3 với khu vực Miền Bắc & Miền Trung; bấm số máy lẻ 2 với khu vực Miền Nam).

Để được tư vấn chi tiết về lộ trình học tập và quy trình tuyển sinh tại Vinschool, phụ huynh đăng ký trực tiếp TẠI ĐÂY.

Có thể bạn chưa biết: 11 Cách nhận biết tài năng của trẻ – phụ huynh dễ dàng định hướng con