Đèn ông sao - món đồ chơi Trung thu cổ truyền của người Việt Nam. Show Nguồn gốc Tết Trung thu Có thể nhiều người vẫn cho rằng Tết Trung thu tại Việt Nam du nhập từ Trung Quốc. Nhưng thực tế không phải vậy, khi tìm hiểu về những giai thoại và nguồn gốc về Tết Trung thu, các nhà nghiên cứu đã xác định có sự khác biệt giữa hai quốc gia. Theo các nhà khảo cổ học thì Tết Trung thu ở Việt Nam có từ thời xa xưa, đã được in trên mặt trống đồng Ngọc Lũ. Về nguồn gốc của Tết Trung thu, sách Bách khoa thư làng Việt cổ truyền (Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia ấn hành, năm 2021), của tác giả Bùi Xuân Đính ghi: Ở Việt Nam theo tài liệu ghi lại, tết Trung thu là ngày vua Lý tạ ơn thần Rồng đã mang mưa tới cho mùa màng bội thu, dân chúng được ấm no, hạnh phúc. Tết Trung thu có nguồn gốc văn minh nông nghiệp của dân tộc Việt. Thời điểm này khí trời mát mẻ, mùa màng đang chờ thu hoạch, người ta mở hội cầu mùa, ca hát vui chơi. Đối với người Việt, đêm rằm tháng 8, đêm rằm Trung thu mọi người vừa ăn cỗ vừa kể chuyện về trăng. Trăng là Thái Âm, là nơi mát lạnh với nhiều điều tốt đẹp, theo sự tích dân gian còn có thỏ ngọc, cây đa, chú Cuội, chị Hằng. Như vậy, Tết Trung thu tại Việt Nam là ngày tết cổ truyền có nguồn gốc lâu đời. Ý nghĩa Tết Trung thu Theo phong tục người Việt, vào dịp Tết Trung Thu, người lớn bày cỗ cho trẻ em để mừng Trung thu, mua và làm đủ thứ lồng đèn thắp bằng nến để treo trong nhà và để các con rước đèn. Cỗ mừng Trung thu gồm bánh Trung thu, kẹo, mía, bưởi và các thứ hoa quả khác. Đây là dịp để gia đình sum họp, quây quần bên nhau phá cỗ, giúp tình cảm gia đình thêm khăng khít, gắn bó. Cũng trong dịp này, mọi người mua bánh Trung thu, trà, rượu để cúng tổ tiên, biếu ông bà, cha mẹ, thầy cô, bạn bè, họ hàng và các ân nhân khác.
Mặc dù, Tết Trung thu ngày nay đã có ít nhiều thay đổi so với phong tục người Việt xưa. Thế nhưng, cứ mỗi dịp tháng 8 âm lịch hàng năm, các gia đình đều cố gắng sắm sửa một mâm cỗ trông trăng đủ đầy, mua quà cho trẻ nhỏ. Chợ hay những gian hàng bán đồ chơi, đồ trang trí vì thế luôn đông vui tấp nập. Tại Hà Nội, mỗi khi dịp Tết Trung thu, người ta thường nhắc ngay đến phố Hàng Mã. Con phố chỉ dài khoảng hơn 300m này luôn là nơi nhộn nhịp, sầm uất nhất, thu hút cả người lớn lẫn trẻ em đến tận hưởng không khí ngày Tết Trung thu truyền thống. Bên cạnh đó, lễ hội rước đèn trong ngày Tết Trung thu vẫn được bảo tồn và trân trọng. Tại Tuyên Quang, hàng năm vẫn tổ chức lễ hội rước đèn rất lớn, huy động hoàn toàn sự sáng tạo của người dân, từng làng từng xóm. Lễ hội này chưa bị thương mại hóa và vẫn là giá trị truyền thống đầy ý nghĩa được bảo tồn và phát huy ở các địa phương trong tỉnh. Ngoài ý nghĩa là ngày tết đoàn viên, sum họp gia đình, là ngày vui cho trẻ em cũng như cả người lớn, Tết Trung thu còn là dịp để người dân ngắm trăng tiên đoán mùa màng và vận số quốc gia. Người xưa truyền lại rằng nếu trăng Thu màu vàng thì năm đó sẽ trúng mùa tằm tơ, nếu trăng Thu màu xanh hay lục thì năm đó sẽ có thiên tai, và nếu trăng có màu cam trong sáng thì đất nước sẽ thịnh trị. Video người dân đi chơi Tết Trung thu sớm trên phố Hàng Mã:
Bánh Trung thu là loại bánh có hình dạng vuông và tròn. Mặc dù bánh trung thu từ lâu là phần không thể thiếu trên mâm cỗ trông trăng. Nhưng nguồn gốc bánh trung thu và ý nghĩa của nó lại ít người biết rõ. Nguồn gốc bánh trung thuBánh trung thu là tên gọi một loại bánh có nguồn gốc từ Trung Quốc dùng để ăn trong các dịp Tết Trung thu, tiếng Việt có nghĩa là bánh nướng. Tết Trung Thu là cái Tết lớn thứ ba trong năm. Từ hình ảnh tròn của vầng trăng, con người thuở xưa đã ký thác tư tưởng của mình thành một biểu tượng: đó là chiếc bánh tròn mà người ta gọi nó là Nguyệt Bính hay Bánh Vầng Trăng. Ngắm trăng thu mà không ăn Nguyệt Bính sẽ là vô nghĩa.
Về sự tích bánh trung thu Huyền thoại thứ nhất: Hậu Nghệ được bà Tây Vương Mẫu ban cho viên thuốc trường sinh để sống lâu bảo vệ thế gian. Nhưng Hằng Nga lại lén ăn cắp thuốc này và bay tuốt lên mặt trăng. Trên mặt trăng, Hằng Nga làm bạn với một con thỏ ngọc đứng dưới gốc cây. Không khí trên mặt trăng vốn lạnh buốt nên do đó được gọi là Quảng Hàn cung. Hằng Nga bị lạnh nên phải ho làm viên thuốc trường sinh văng ra khỏi họng. Nàng bèn nghĩ nên lấy viên thuốc này giao cho con thỏ giã nhỏ ra thành bột mà rắc xuống thế gian mà để thiên hạ cũng được trường sinh.
Huyền thoại thứ hai là về vua Đường Minh Hoàng là người rất muốn luyện phép tu tiên. Chính tục lệ treo đèn và bầy cỗ vào đêm rằm tháng Tám vì đó là ngày sinh nhật của ông nên truyền cho thiên hạ khắp nơi phải làm thế để mừng cho ông. Chính vào đêm rằm này, ông ra lệnh cho viên đạo sĩ La Công Viễn làm phép thế nào để ông du hồn lên chơi trên mặt trăng. Truyền thuyết kể rằng đạo sĩ này đã cho ông uống một liều thuốc gì đó rồi nói vua kê đầu vào một cái gối đặc biệt trong một khung cảnh mờ ảo có đốt hương trầm phảng phất. Quả nhiên, nhà vua trong chốc lát thấy hồn mình nhẹ nhàng bay bổng lên vùng Nguyệt Điện rồi chứng kiến một bày tiên nữ lả luớt nhảy múa ca hát trong những bộ xiêm y theo bảy sắc của cầu vồng. Lúc tỉnh dậy, nhà vua bèn nhớ lại bắt chước mà sáng tác ra khúc nhạc Nghê Thường Vũ Y Khúc. Nghê là cái cầu vồng, Thường là cái xiêm váy. Khúc nhạc này rất nổi tiếng và lưu dấu trong thi văn hậu thế và ngộ thay, vua Đường Minh Hoàng đầy nghệ sĩ tính lại được giới nghệ thuật ca vũ Trung Hoa. Đời sau suy tôn là “Thánh tổ” của nghề nghiệp của họ. Ý nghĩa tết trăng rằm cùng thưởng bánh trung thuVề mặt ngôn ngữ, người ta lại liên kết cái ý niệm “Tròn” (viên) của Trăng với cảnh quây quần “đoàn viên” của con người qui tụ ăn mừng để thưởng Trăng. Rồi từ ý niệm này, lại nảy sinh ra huyền thoại ông già dưới trăng “Nguyệt lão” chắp mối tơ hồng để trai gái kết hôn. Vầng trăng dịu dàng tượng trưng cho nguyên lý Âm, chủ về phụ nữ. Nên vào đêm rằm Trung Thu, phụ nữ Trung Hoa thường bày tiệc cúng Trăng với hương đèn và mâm ngũ quả cùng Nguyệt Bính Đặc biệt nếu cúng dưa hấu thì không nên bổ đôi mà phải lấy dao tiả thành hoa sen. Vì kiêng cữ ý niệm “phân qua” tức là chia rẽ phân ly. Tục này truyền qua Việt Nam, ngoài Bắc trở thành tục bày cỗ thưởng nguyệt với bánh mặt trăng và dùng nhiều thứ bánh trái hoa quả trong mùa. Đặc biệt phụ nữ trong nhà có dịp trổ tài phụ xảo nữ công bằng cách gọt đu đủ thành các thứ hoa nhuộm phẩm sặc sỡ hay nặn bột thành những con giống như tôm, cua, cá. Một điểm đặc biệt là trên nắp các hộp bánh Trung Thu bán ở thị trường thường vẽ những bức hoạ. Chẳng hạn như, Hằng Nga Ngọc Thố Quảng Hàn cung hay Đường Minh Hoàng du Nguyệt Điện để thể hiện những huyền thoại liên quan đến mặt trăng.
Bánh trung thu có mấy loại?Ở Việt Nam từ xưa đến nay, bánh trung thu gồm hai hình thức: dẻo và nướng. Bánh dẻo làm bằng bột nếp trắng tinh nhồi với đường với nước hoa bưởi thơm lừng, đúc trong khuôn gỗ thường hình tròn, nhân làm bằng hột sen hay đậu xanh tán nhuyễn là chiếc bánh trung thu mang sắc thái Việt Nam hơn bánh nướng. Theo khẩu vị Hà Nội, bánh dẻo thường ngọt sắc hơn trong Nam. Đường kính của bánh thường rất lớn, có thể gần bằng chiếc mâm. Để thể hiện hình dáng của vầng trăng thu lớn và trắng ngà trong biểu tượng của ý nghĩa “đoàn viên của gia đình” và nhất là tình yêu khắng khít vợ chồng.
Bánh nướng trung thu hầu như vẫn trong bí quyết chế biến của dân Việt gốc Hoạ Hình dáng bánh nướng thường vuông hay tròn, thường đựng vừa khít bốn chiếc trong một cái hộp giấy vuông. Vỏ bánh làm bằng bột mì dậy men trộn với trứng gà và chút rượu, nhân thì có thể thuần tuý thường làm bằng đậu xanh, khoai môn, hay hột sen tán nhuyễn bao bọc lấy một hay hai tròng đỏ trứng vịt muối có mùi vani hay sầu riêng hoặc là nhân thập cẩm gồm đủ thứ như dăm bông, thịt quay, vi yến, dừa, hạt dưa, vỏ quít, ngó sen, bí đao.
Một điểm cần biết là những chiếc bánh trung thu nướng Trung Hoa mà chúng ta quen ăn ở Việt Nam hay mua tại những tiệm Hoa đại đa số ở hải ngoại chính là thoát thai từ kiểu thức và khẩu vị của vùng Quảng Đông bên Trung Hoa với những đặc điểm sau: vỏ bánh có vị ngọt, bánh đúc từ khuôn gỗ, còn về nhân thì thập cẩm bao gồm đến 200 loại vô cùng phong phú. Về mặt thưởng thức, bánh nướng mới ra lò ăn không ngon vì vỏ khô cứng mà phải chờ ba ngày sau, mỡ trong lớp nhân mới rịn ra làm bánh ăn mềm và thơm ngon. Mặc dù người ta quảng cáo bánh có thể bảo quản lâu đến một tháng. Nhưng trong điều kiện khí hậu bình thường, bánh chỉ nên ăn trong vòng hai tuần là tối đa nếu không thì ngửi khét dầu và làm sình bụng. Theo YeuDuLich.vn |