Hai bà trưng chết như thế nào

Hơn một th�ng trước đ�y, t�nh cờ hai người t�i quen biết, anh L� H�n v� c� Li�n, c� gi�o cũ dậy t�i Ph�p văn thời Trung học hiện thời đang ở �c-Đại-Lợi, c�ng một l�c gửi cho t�i tin tức một cuộc thi viết về Hai B� Trưng của hội Phụ Nữ Việt �c http://www.avwa.org.au/. Hai người khuyến kh�ch t�i viết b�i gửi tham dự. T�i đ� định bụng sẽ viết thế nhưng khi đọc đến phần ti�u chuẩn để lựa chọn: tưởng mới lạ, s�c t�ch, c� t�nh gi�o dục cao, gần gũi với con người v� văn ho� Việt Nam�, t�i nghĩ m�i m� kh�ng biết �c� t�nh gi�o dục cao� l� g�, c� thể dậy bảo hay truyền lại cho c�c thế hệ sau t�n vinh Hai B� Trưng d� rằng c� v�i dữ kiện lịch sử sai lầm?, v� khi đọc đến phần sau: �gần gũi với con người v� văn ho� Việt Nam� th� nhất định b�i viết của t�i sẽ bị đ�nh sổ toẹt. Thứ nhất l� t�i kh�ng gần gũi với con người Việt Nam: l�ng giềng t�i l� Mỹ trắng, l� người Mỹ gốc Ấn Độ, l� người Mỹ gốc Canada, v� thứ hai, t�i cũng chẳng gần văn h�a Việt Nam v� t�i đang ở Simi Valley, California, thuộc Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ. C�i văn h�a t�i giao dịch hằng ng�y kh�ng l� văn ho� ch�a Một Cột, trống đồng Ngọc Lũ, m� l� văn h�a của d�n da trắng ăn McDonald�s hamburger, mua sắm bẩy ng�y một tuần ở những Shopping Center đẹp mắt.

Biết chắc rằng nếu viết, b�i viết t�i sẽ bị vất v�o th�ng r�c thế nhưng t�i vẫn viết. Khi viết xong, thay v� nộp b�i cho Hội Phụ Nữ Việt-�c, t�i sẽ nộp cho c� gi�o của t�i. C� tr� đ� biết nhau n�n t�i nghĩ v� t�nh xưa nghĩa cũ của c� gi�o v� học tr�, v� tế nhị kh�ng muốn n�i thẳng v�o mũi cậu học tr� l� n� viết dở qu� e rằng t�i sẽ leo l�n c�y c� chua gieo m�nh xuống đất tự tử chết, c� sẽ cho t�i điểm cao hơn tất cả mọi người: 100 điểm tr�n hai mươi.

Phụ nữ đấu tranh trong lịch sử Việt Nam chỉ c� ba người nổi tiếng: Hai B� Trưng, b� Triệu, v�� b� vợ �ng Trung T� n�o đ� tạt �t-x�t v�o ca sĩ Cẩm Nhung. B� tạt �t-x�t th� v�o Kh�m Ch� H�a trong t�ch tắc, b� Triệu th� chống cự tướng Lục Dận của vua nh� Ng� chỉ được s�u th�ng rồi bị dẹp, trong khi thời gian xưng vương của Hai B� Trưng tương đối l�u nhất: ba năm.

Nước Việt Nam bị Trung Hoa đ� hộ 1000 năm, khởi đầu v�o năm 111 trước Thi�n Ch�a gi�ng sinh v� chấm dứt v�o năm 939 khi Ng� Quyền đ�nh bại qu�n Nam H�n ở s�ng Bạch Đằng. C�c sử gia đ� chia thời gian 1000 năm đ� hộ n�y th�nh ba thời kỳ Bắc thuộc. L� do ba thời kỳ v� trong khoảng 1000 năm c� hai lần người Việt Nam nổi dậy d�nh lại tự trị: lần thứ nhất Hai B� Trưng xưng vương v�o năm 40 đến 43, lần thứ nh� khi L� Nam Đế l�n ng�i 544 cho đến khi L� Phật Tử đầu h�ng nh� T�y của Trung Hoa v�o năm 602. Qu� vị để � t�i viết r� nh� T�y của Trung Hoa. L� do t�i phải nhấn mạnh như thế v� ng�y xưa Tiểu học học lịch sử, thầy gi�o, c� gi�o dậy nước Việt Nam bị Tầu đ� hộ 1000 năm, thế nhưng thầy gi�o, c� gi�o th� biết nh� Đường, nh� Minh, nh� H�n, nh� Ng�, nh� Tần�l� những đời vua b�n Tầu, c�n học tr� đần độn như t�i th� chả đứa n�o biết, cứ nghĩ những t�n ấy l� t�n Việt Nam, n�n c�ng học lại c�ng hoang mang v� bờ bến kh�ng biết đ�u l� Tầu, đ�u l� Việt. Đ�y l� một khuyết điểm t�i đề nghị Bộ Gi�o Dục n�n sửa đổi khi dậy lịch sử Việt Nam cho c�c em cấp Tiểu học. Thay v� d�ng t�n nh� Đường, nh� Minh, nh� H�n�, c�c em sẽ nhầm lẫn tưởng l� t�n người Việt, th� n�n d�ng t�n người Hoa r� r�ng để c�c em biết ngay l� ta bị Trung Hoa đ� hộ. T�i viết một th� dụ đơn giản s�ch lịch sử ch�ng ta n�n d�ng như sau đ�y: �Năm Canh Tuất, vua Dz�nh Xếng S�ng triệu tập qu�n sư của m�nh l� Ch�u Kiệt Quay v� Lục S�ng Co�ng. Ba người đồng � gửi hai tướng Ph�ng X�m Xuyến v� X�y Ửng Thiều đến Chợ Lớn mở tiệm dim-sum��

Tiểu sử của Hai B� Trưng th� s�ch vở hay tr�n Internet chỗ n�o cũng c�, t�i viết lại d�i đến đ�u cũng bằng thừa. Ng�y xưa đi học, t�i gan dạ nhiều tối kh�ng chịu học trước với hy vọng h�m sau số m�nh may sẽ kh�ng bị thầy gi�o gọi l�n trả b�i. Kh�ng thuộc b�i th� sẽ bị đ�p z�-r� m� t�i c�n kh�ng sợ chẳng chịu học th� huống g� b�y giờ đi l�m thoải m�i v� tư, ở sở Mỹ �ng chủ c� bắt m�nh l�n trả b�i về Hai B� Trưng đ�u m� viết chi tiết l�m g�, nhớ chỉ mệt �c?

Hai B� Trưng l� hai chị em, Trưng Trắc v� Trưng Nhị. Khi c�n b� t�i đ� c� thắc mắc l� tại sao kh�ng gọi Trưng Nhất, Trưng Nhị, th� b�y giờ lớn l�n, theo Wikipedia Tiếng Việt, c�u hỏi của t�i cũng kh�ng đến nỗi ngu xuẩn lắm. Theo Ph� gi�o sư Nguyễn Khắc Thuần trong s�ch Danh tướng Việt Namth� t�n của hai b� c� nguồn gốc từ nghề dệt lụa truyền thống của Việt Nam. Ng�y xưa nu�i tằm, tổ k�n tốt người ta gọi l� "k�n chắc", tổ k�n k�m hơn người tagọi l� "k�n nh�". Trứng ng�i tốt gọi l� "trứng chắc", trứng ng�i k�m hơn gọi l� "trứng nh�". Do đ�, t�n hai b� c� lẽrất giản dị l� Trứng Chắc v� Trứng Nh�, phi�n theo tiếng H�n th� gọi l� Trưng Trắc v� Trưng Nhị. http://vi.wikipedia.org/wiki/Hai_B%C3%A0_Tr%C6%B0ng.

Hai b� sinh ở huyện M� Linh. Người n�o c�n nhớ tượng Hai B� Trưng ở c�ng trường M� Linh gần Bến Bạch Đằng dưới thời Ng� Đ�nh Diệm, rồi nhanh nhẩu đoảng vội đo�n M� Linh ở S�iG�nth� n�n cần lấy hẹn đi b�c sĩ T�m thần gấp. M� Linh ở Phong Ch�u, H� Nội. (Tượng Hai B� Trưng sau n�y bị giật sập, thay thế bằng tượng Trần Hưng Đạo, v� d�n ch�ng nghĩ vợ �ng Ng� Đ�nh Nhu, b� Trần Lệ Xu�n, cho tạc tượng Hai B� Trưng nhưng đầu tượng thật sự l� gương mặt của hai mẹ con b� ta). Trưng Trắc l� vợ của Thi S�ch, Lạc tướng huyện Chu Di�n. Thi S�ch chống đốisự cai trị t�n bạo của Th�i Th� T� Định n�n bị T� Định giết để trấn �p tinh thần người Việt.

Th�ng 2, năm Canh T� (40), muốn trả th� chồng bị giết, Trưng Trắc c�ng với em g�i l� Trưng Nhị dấy binh, lấy được 65 th�nh ở Lĩnh Nam. Trưng Trắc tự lập l�m vua, xưng l� Trưng Nữ Vương. Hai năm sau, nh� H�n sai tướng M� Viện đem qu�n dẹp loạn. Năm Qu� M�o (43), Hai B� Trưng kh�ng chống cự lại được với qu�n nh� H�n v� thế c�, tử trận. M� Viện, sau khi chiến thắng, cho dựng một cột đồng l�m giới hạn cuối c�ng của nh� H�n v� khắc l�n đ� d�ng chữ thề: "Đồng trụ chiết, Giao Chỉ diệt (Cột đồng gẫy th� nước Giao Chỉ sẽ bị ti�u diệt)".

Học lịch sử ở Tiểu học hay Trung học, khi n�i về c�i chết của Hai b� Trưng v� b� Triệu th� bất cứ s�ch gi�o khoa n�o, ngay cả Việt Nam Văn Học Sử Lược của Trần Trọng Kim, cũng đều n�i hai b� kh�ng chống cự lại địch qu�n n�n gieo m�nh xuống s�ng tự tử (trường hợp của Hai B� Trưng l� gieo m�nh xuống s�ng H�t). T�i muốn khuyến c�o cho c�c độc giả biết l� s�ch lịch sử Việt Nam của ta về thời đại Bắc thuộc đều do Bắc Kỳ viết, m� Bắc Kỳ viết th� cần đưa ra H�n L�m Viện L� Heo Ch�nh Hưng mổ xẻ. Địch qu�n dồn �p m�nh v�o đường c�ng, kh�ng bắt được m�nh, rồi l�c n�o cũng c� con s�ng mầu nhiệm xuất hiện kh�ng biết ở đ�u ra để m�nh nhẩy xuống tự vẫn? Ch�nh tay m�nh giết m�nh, bảo to�n danh dự, chứ giặc kh�ng thể n�o đụng đến m�nh? Một tuy�n truyền qu� ấu trĩ, v� l� hết sức. Nếu tự vẫn th� tại sao kh�ng d�ng những phương ph�p kh�c như d�ng đao gươm kết liễu cuộc đời, uống thuốc giết chuột, kamikaze kiểu phi c�ng Nhật l�i m�y bay đ�m đầu xuống tầu chiến, hay ăn hai mươi cục x� mụi kh�ng uống nước�? Ngược lại với s�ch Việt, c�c sử Tầu đều ghi M� Viện bắt v� giết chết Hai B� Trưng. C� s�ch c�n n�i M� Viện chặt đầu, đem thủ cấp hai người về Trung Hoa v� đ�y l� một tục lệ đ�nh nhau thời xa xưa.

Bổn phận của người viết sử l� ghi ch�p sự việc xẩy ra một c�ch trung thực, kh�ng th�u dệt. Năm 40, t�i cam đoan l� kh�ng c� Th�ng Tấn X� Reuters, kh�ng c� Đ�i Tiếng N�i Hoa Kỳ VOA, kh�ng c� Đ�i Truyền H�nh Việt Nam Băng Tần Số 9� để ghi lại những sự việc đ� xẩy ra trong lịch sử. V� vậy, nếu kh�ng biết Hai B� Trưng chết như thế n�o th� ta cứ tường tr�nh như thế, cần g� phải th�m mắm th�m muối? Việc chết v� tự vẫn hay bị chặt đầu kh�ng th�nh vấn đề. C�i quan trọng l� một người khi đọc lịch sử thấy được � ch� quật cường của người đ�n b� Việt Nam nổi dậy chống đối bạo t�n, đem an b�nh tự do đến người đồng hương m� kh�ng sợ t�nh mạng m�nh bị nguy hại.

Trong lời khuyến kh�ch độc giả gửi b�i,hội Phụ Nữ Việt Nam �c Ch�u than phiền l� cả thế giới biết vềJeanne d�Arc (Joan of Arc), một c� g�i d�n d� 17 tuổi đ� gi�p nước Ph�p đ�nh đuổi giặc ngoại x�m Anh, nhưng c�qu��tngườibiếtđếnHaiB�Trưngcủach�ngta:Với mong muốn được thế giới biết đến đức độ v� t�i năng l�nh đạo của Hai B� Trưng, ch�ng t�i, Hội Phụ Nữ Việt �c tổ chức một cuộc thi đặc biệt n�i về Hai B��. T�i kh�ng hiểu tổ chức một cuộc thi viết bằng tiếng Việt th� l�m sao thế giới -kh�ng ai biết đọc tiếng Việt- c� thể biết đến Hai B� Trưng? B�y giờ n�i th� dụ nhờ một ph�p nhiệm mầu n�o �ng Đạo Dừa ban cho cả thế giới đọc được tiếng Việt, chẳng lẽ nhờ thần giao c�ch cảm n�n họ t�m ngay được đến website của hội phụ nữ �c-Đại-Lợi đọc để t�m hiểu về Hai B�? Thật l� một huyền b� của đời sống!

Viết về Hai B� Trưng với hy vọng cho thế giới biết như biết Jeanne d�Arc th� giống như viết chuyện khoa học giả tưởng Việt Nam chế tạo phi thuyền ph�ng l�n mặt trăng. Chuyện Hai B� Trưng xẩy ra gần 1400 năm trước Jeanne d�Arc, lịch sử kh�ng ghi ch�p chi tiết tỏ tường như chuyện Jeanne d�Arc. Kh�c với Hai B� Trưng lớn tuổi ch�n chắn, Jeanne d�Arc chỉ l� một c� b� 17 tuổi. Kh�c với b� Trưng d�ng d�i quan li�u giầu c�, Jeanne d�Arc chỉ l� một c� g�i nh� n�ng chỉ huy qu�n đội Ph�p chiến thắng Anh Quốc trong trận chiến 100-năm giữa hai quốc gia. Kh�c với lịch sử Việt Nam mơ hồ bịa đặt Hai B� Trưng nhẩy xuống s�ng tự tử, sử gia Ph�p tường tr�nh sự thi�u sống Jeanne d�Arc kh�ng th�m bớt l�m người đọc rung động t�m l�ng, thương cho một c� g�i trẻ tuổi gan dạ đ� bị người Anh h�nh quyết, n�u cao sự bất khuất của d�n Ph�p quyết một l�ng chống cự ngoại x�m.

Cho d� lịch sử đ� xẩy ra như thế n�o đi chăng nữa, d�n tộc t�nh của mỗi quốc gia l�c n�o cũng muốn cho thế giới h�nh diện về người nước m�nh, v� trong trường hợp Hai b� Trưng của ch�ng ta, h�nh diện về đ�n b� Việt Nam. C�i kh� l� kh�ng chỉ v� một lời n�i su�ng, một c�u chuyện xưa, m� người kh�c k�nh trọng hay h�nh diện v� m�nh. Cả hai yếu tố ấy cần m�nh chứng tỏ l� m�nh c� khả năng thực hiện chuyện kh�c thường trong hiện tại v� tương lai, kh�ng phải chỉ trong qu� khứ.Kh�ng ai c� thể phủ nhận nền văn minh qu� ti�n tiến của người Cam-Bốt v�o thế kỷ thứ 12 khi họ x�y Đế Thi�n Đế Th�ch. Kh�ng ai c� thể phủ nhận t�i l�nh đạo xuất ch�ng của Thiết Mộc Ch�n Th�nh C�t Tư H�n đ� đưa M�ng Cổ l�n b� chủ � Ch�u v�o năm 1200. Kh�ng ai c� thể phủ nhận trong cả ngh�n năm, đế quốc La M� đưa qu�n đ�nh đ�u thắng đ�, thống trị thế giới. Thế nhưng tất cả đ� xẩy ra trong qu� khứ. �-Đại-Lợi, v� nhất l� Cam Bốt, M�ng Cổ, b�y giờ xuống dốc thảm hại so với thời kỳ huy ho�ng trong lịch sử của họ. H�y qu�n đi ảo vọng, cố khăng khăng nhớ lại một kỷ niệm huy ho�ng rồi kh�ng l�m g� trong cuộc sống thực tại để tiếp tục truyền thống h�o h�ng. Hai B� Trưng đ� cho ch�ng ta thấy � ch� quật cường của người đ�n b� Việt Nam nổi dậy chống đối kh�ng sợ �p lực th� ch�ng ta phải tiếp tục vun trồng cho c�c phụ nữ Việt Nam b�y giờ noi gương v� theo đuổi � ch� của Hai B�. Thế nhưng phụ nữ Việt Nam kh�ng thể n�o th�nh c�ng nếu kh�ng c� phương tiện; để � l� sự khởi nghĩa của Hai B� Trưng th�nh c�ng một phần l� v� Hai B� t�i giỏi, nhưng phần kh�c l� v� Hai B� đ� c� phương tiện: d�ng d�i quan li�u, c� thế lực, v� giầu c�, ba yếu tố gi�p cho cuộc dấy binh đỡ kh� khăn.

Quốc gia Hoa Kỳ hưng thịnh một phần cũng l� nhờ sự đ�ng g�p của phụ nữ. Đ�n b� c� mặt trong tất cả c�c l�nh vực của đời sống: gi�o dục, y khoa, x� hội, qu�n đội, ch�nh trị, kinh tế. Theo bản tin của tờ New York Times số ra ng�y 19 Th�ng 9 năm nay, lần đầu ti�n trong lịch sử Hoa Kỳ, v�o kh�a học 2008-2009, 50.4% số người đạt bằng Tiến Sĩ (Doctor) l� phụ nữ. N�i về bằng Thạc Sĩ (Master) th� đ�n �ng Mỹ đ� thua xa: phụ nữ Hoa Kỳ chiếm 60%. http://www.nytimes.com/2010/09/20/education/20iht-educBriefs20.html

Phụ nữ Việt Nam kh�ng thể n�o th�nh c�ng nếu kh�ng được đảm bảo m�i trường cạnh tranh như ở Hoa Kỳ. Do đ�, quốc gia cần ban ph�t luật ph�p bảo vệ nữ quyền b�nh đẳng như nam quyền, v� tạo điều kiện thuận lợi cho phụ nữ tiến th�n ở học đường cũng như nơi l�m việc. Ph�i nữ cần đuợc luật ph�p bảo vệ khi bị ph�i nam đ�n �p bất hợp ph�p: từ đời sống h�n nh�n trong gia đ�nh đến sinh sống trong x� hội. Ng�y n�o nước Việt Nam c�n xem phụ nữ l� những người l�m nghề đầy tớ, chỉ n�n ở nh� lo nấu ăn v� giặt quần �o cho chồng con, kh�ng n�ng cao đời sống d�n ngh�o để phụ nữ phải b�n m�nh kiếm sống, ng�y đ� ch�ng ta c�ng n�n qu�n chuyện Hai B� Trưng, d� thấp cổ b� miệng, d� phải hy sinh t�nh mạng, quyết phất cờ khởi nghĩa chống bạo t�n, chống �p bức, đem tự do đến cho khắp mu�n người d�n Việt.

Nguyễn T�i Ngọc