| Mùa hè bên Canada mới bắt đầu thôi mà đã nóng như đổ lửa. Nếu như bên Việt Nam nóng ẩm thì bên đây nóng khô, humidity rất thấp. 34 độ C mà tôi cảm giác như 40 độ, không hiểu sao ngày xưa tôi chịu được cái nóng 36 độ ở Sài Gòn. Vì sinh ra và lớn lên ở xứ nóng nên tôi không ham hố gì các hoạt động vào hạ, lòng chỉ mong chờ được ăn cherry (tiếng Việt mình gọi là Sơ ri giống tiếng Pháp cerise), được mua trái cây và rau cải rẻ hơn mùa đông. Cuối tháng 5 đầu tháng 6, siêu thị khắp Canada đã bắt đầu bán cherry California, vừa nhỏ vừa không ngọt như cherry ở vùng Okanagan tôi đang sinh sống. Nói vậy không phải là chê cherry Mỹ không ngon, chỉ là loại xuất sang Canada không ngon, giống như mấy trái thanh long hay vải thiều của Việt Nam xuất sang đây kiểu đại trà nhìn hết sức thê thảm. Bên Canada người ta làm kinh tế không giỏi, vào thu hạt dẻ rụng đầy nhưng không ai thu hoạch, chỉ để cho sóc ăn; ấy vậy mà khi vào siêu thị thì toàn thấy bán hạt dẻ của Trung Quốc. Người Canada tôn trọng thiên nhiên và sustainablity trong nông nghiệp nên giá nông sản bản địa luôn cao hơn hàng Mỹ và Trung Quốc. Mùa này năm ngoái Covid bắt đầu trầm trọng, các farms cherry bên đây thiếu nhân công tới từ Mễ Tây Cơ và Ấn Độ, trái chín rơi rụng nhưng không ai thu hoạch. Tôi thường thấy bên Việt Nam quảng cáo jobs qua Canada trồng nấm nhưng không thấy jobs hái cherry, hay peach và pomme (có lẽ phần lớn là lừa đảo, chắc trồng magic mushroom hay cần sa, chứ nấm thường cần ít nhân công). Hỏi mấy bạn Canadians da trắng thì họ đều nói hái trái cây rất cực, không ai muốn làm, chỉ có người Mễ và Ấn là chịu nổi.  Người Ấn rất giỏi làm nông, từ xuất phát điểm làm thuê làm mướn, giờ đây rất nhiều farmland ở Canada thuộc sở hữu của họ. Đặc biệt ở Osoyoos BC, farm cherry và pomme hầu hết toàn người Ấn, họ là workforce không thể thiếu ở Canada. Tôi chỉ từng gặp duy nhất một cặp vợ chồng người Việt có cherry farm ở Oliver BC. Những vùng nói trên thì đều thuộc Okanagan Valley ở BC, 80% các giống cherries trên thế giới đều được tạo ra nơi đây, cụ thể là Summerland. Tôi tình cờ phát hiện ra điều này vào tuần trước lúc đi Bylands xem hoa trái mùa xuân. Nơi đây bán đủ thứ loại giống cây trồng, nhà tôi thì lại không có backyard, lòng chỉ ước mong được tự trồng mấy gốc cherry, apricot, và táo để ăn lai rai. Nói thì dễ vậy thôi chứ trồng cây trái tại gia ở Canada khá tốn kém, tới mùa ra quả thì chính phủ sẽ có book lịch spray pesticides, fungicides cho cây, giá không hề rẻ. Cho đến khi dreams come true thì vẫn phải mua cherries ở siêu thị, hay đi U-pick tại farms. Những loại cherries phổ biến ở Canada là Rainier (trái màu vàng cam, lúc mới hái rất giòn và ngọt, nhưng khi để hai ba ngày thì sẽ rất xốp và không ngon nữa, mùa rainier cherry rất ngắn nên loại này cũng khá hiếm), Van, Bing và Lapins (trái to, rất mọng nước, có màu đỏ đậm, chiếm 35-45% cherries trên thị trường), ngoài ra thì cũng có mấy loại Black/Dark cherry (thường dùng làm jam, rượu hay beverages) và Sour cherry (rất chua, dùng làm nhân pies hay pickles), sản lượng không nhiều. Lúc ăn cherry ở Việt Nam thì tôi không thấy ngon lắm vì chắc là ăn nhầm hàng Trung Quốc, không tươi và giòn như bên Canada. Giờ thì mới hiểu tại sao người ta hay nói: “Pretty please with a cherry on top”, nếu lỡ mai món cocktail hay ice-cream sundae không ngon thì ít ra vẫn có thể thưởng thức quả cherry ngọt ngào on top. Trước khi hái thì người ta sẽ phát cho nhóm những cái xô nhôm, được sát khuẩn; sau đó nhân viên sẽ hướng dẫn cách hái để không làm hại cành. Phần lớn cây cherry mỗi năm đều được tỉa cành, cắt ngọn cho không quá cao, vừa dễ hái vừa cho năng suất tốt. Thỉnh thoảng lướt Facebook sẽ thấy có những người Ấn giveaway gỗ cherry for free, tôi thầm nghĩ chắc khoảng 20-40 năm thì cây cherry già không còn năng suất cao, mỗi năm người ta phải cut down những cây quá già và trồng cây mới để rejuvenate (làm trẻ hoá vườn) và pollinate (thụ phấn) cho nhau. Lúc xem phim ‘Le Genou de Claire’ tôi mê khung cảnh hái cherries lãng mạn ở miền Nam nước Pháp, nhưng thực tế thì một trời một vực.
Dù vùng mình sống sản xuất cherry nhiều nhưng giá cũng không rẻ, trung bình 1 pound cũng hết 4 CAD. Mua một bịch hơn 1kg thì lúc nào cũng hơn 14-15 CAD. Cherry tự đi hái thì tươi ngon và giòn hơn. Ở Kelowna có một số U-pick nổi tiếng như Mike & Lizzy’s, Arndt Orchards, Kempf Orchard,… Giá phổ biến là $3.5-$4/lb, hái đầy một xô thì khoảng $40-45$. Hầu hết nhân viên các farm đều thân thiện, dễ thương, chất lượng cũng khá giống nhau vì thị trường cạnh tranh. Tôi hái U-pick ở farm Mike & Lizzy’s, có nhiều dân ở Vancouver và Aberta đến hái nên tranh thủ đi sớm khoảng 8-9am, xếp hàng rồng rắn vì covid, người ta chỉ cho phép khoảng 40 người vào trong. 99% người đi hái là dân gốc Á, trong đó 80% chắc là dân Phi Luật Tân. Tôi cứ tưởng dân Ấn ở Canada nhiều nhưng không ngờ là dân Phi còn nhiều hơn. Người Trung cũng khá đông, nhiều người hái rồi ăn tại chỗ, hoặc làm rớt rơi on the ground rất lãng phí. Nên nhớ rằng tất cả cây trái đều có phun thuốc trừ sâu, không phải organic nên ăn tại chỗ sẽ vừa hại người, hại mình. Có nhiều farm không còn cho người ngoài hái nữa cũng chính vì những người vô ý thức như thế, họ không có lợi nhuận, cây bị phá hoại là nhiều. Ba đứa chúng tôi hái mỏi mệt được gần hai xô, lúc tính tiền thì hơn $80. Chỉ trả cash, vì covid và trời nóng nên hãy tip cho nhân viên vì họ rất nhiệt tình. Hầu hết farm chỉ mở từ 8am-2pm, và các bạn nên đi lúc giữa mùa, khi cherry đang ở peak season, nếu không có thời gian thì cũng có thể order những thùng cherries đã hái sẵn. Dù trong quá trình hái rất nóng nực và gặp nhiều người không lịch sự nhưng kết quả thu về không hề thất vọng. Trái cherries vừa to, vừa giòn và rất ngọt. Ngon hơn hẳn loại mua trong siêu thị. Các bạn ở Canada hãy mua ủng hộ Okanagan Cherries nhé! |
