Theo TS - BS Phan Minh Đức, Phó chủ nhiệm Bộ môn Y học cổ truyền (Trường ĐH Y Dược, ĐH Quốc gia Hà Nội), bàn chân lạnh có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch, cũng có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe và cảnh báo một số bệnh. Đặc biệt, trong mùa đông, bàn chân lạnh có thể làm trầm trọng thêm cơn đau do các vấn đề về chi dưới hiện có, chẳng hạn như thoái hóa khớp, bệnh lý bàn chân đái tháo đường.  Bàn chân lạnh có thể liên quan một số bệnh lý cần được kiểm tra sức khỏe Miền Bắc đang trong mùa đông, xuất hiện các đợt rét với nhiệt độ giảm sâu. Để giữ ấm đôi bàn chân, khi chọn giày mùa đông, hãy chọn những đôi giày giữ ấm cho đôi chân và mang lại sự thoải mái. Bác sĩ Đức lưu ý, với những người thường xuyên bị lạnh bàn chân, tình trạng bệnh lý có thể là nguyên nhân sâu xa. Trong đó, lạnh chân có thể xuất hiện ở người thiếu máu. Đây là bệnh nhân không có đủ hồng cầu khỏe mạnh để vận chuyển ô xy đi khắp cơ thể. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm mệt mỏi, suy nhược và chân lạnh. Bàn chân lạnh cũng có thể liên quan bệnh đái tháo đường. Các vấn đề về tuần hoàn liên quan đến bệnh tiểu đường có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau, bao gồm cả tay, chân lạnh. Trong điều kiện thời tiết lạnh, người bệnh tiểu đường cần theo dõi cẩn thận sức khỏe bàn chân. Họ nên kiểm tra xem có vết trầy xước, vết cắt, thay đổi màu da hoặc vết chai nào không. Các tổn thương này có thể lành lại nhưng chúng cũng có thể dẫn đến nhiều vấn đề khác nhau, chẳng hạn như nhiễm trùng da và loét, thậm chí có thể phải cắt cụt chi. Đặc biệt, người bệnh tiểu đường nên tránh đi giày quá chật vì điều này có thể hạn chế lưu lượng máu đến bàn chân. Nếu ở nhà, nên thường xuyên thoa kem dưỡng da lên bàn chân để giữ cho chúng không bị quá khô vì điều này có thể dẫn đến vết thương có thể phát triển thành vết loét. Bệnh lupus (lupus hệ thống) có thể dẫn đến tay chân lạnh dai dẳng. Khi một người mắc bệnh lupus, các mạch máu của họ thường xuyên bị tấn công, làm các mạch máu này co lại. Khi các mạch máu ở bàn tay và bàn chân quá nhỏ, kết quả là bàn tay và bàn chân có cảm giác lạnh giá. Bệnh lạnh bàn chân cũng có thể liên quan bệnh raynaud - căn bệnh khiến một số vùng trên cơ thể cảm thấy lạnh hoặc tê khi phản ứng với căng thẳng hoặc nhiệt độ thấp. Bệnh khiến các động mạch nhỏ bơm máu đến da bị co lại, dẫn đến giảm lưu thông máu. Căn bệnh này phổ biến ở phụ nữ hơn nam giới và cũng phổ biến hơn ở những người sống ở vùng lạnh của đất nước. Do đó, khi bị lạnh bàn chân, những người có nguy cơ hoặc mắc bệnh lý tim mạch do xơ vữa, những người có biểu hiện tê bì, tím lạnh đầu ngón chân... nên được khám và kiểm tra bởi các bác sĩ, chuyên gia. Việc thường xuyên xoa bóp bàn chân là một hình thức dưỡng sinh trong đông y, giúp làm mạch máu ở chân giãn ra, lượng máu lưu thông tăng, cải thiện trạng thái dinh dưỡng cục bộ, tăng tính đàn hồi cho mạch máu dưới da; có tác dụng chữa trị hữu hiệu các chứng đau đầu, chóng mặt, mất ngủ do suy nhược thần kinh. Xoa xát nóng gan bàn chân hàng ngày vào mùa đông có thể giảm được các triệu chứng tê bì, lạnh chân. Tuy nhiên, nếu bạn bị lạnh chân kinh niên, chúng có thể là triệu chứng của một bệnh lý tiềm ẩn. Dưới đây là một số bệnh lý có thể gây lạnh bàn chân và đáng được kiểm tra. Xơ vữa động mạch Xơ vữa động mạch là bệnh lý khiến mỡ tích tụ trong động mạch và ngăn cản dòng máu đến chân, khiến lưu thông máu kém. Khi máu mang hơi ấm không đến được bàn chân, nó có thể khiến bàn chân bị lạnh. Động mạch ở bàn chân là những động mạch nhỏ nhất, có nghĩa là chúng dễ bị ảnh hưởng nhất. Khi những động mạch này bị tắc nghẽn, bạn có thể cảm thấy lạnh và đôi khi đau ở bàn chân. Các yếu tố nguy cơ gây xơ vữa động mạch bao gồm: - Hút thuốc lá - Huyết áp cao - Cholesterol cao - Tuổi già Đái tháo đường Có một vài lý do khiến đái tháo đường làm bàn chân của bạn luôn bị lạnh: Bệnh thần kinh đái tháo đường: Mặc dù bản thân đái tháo đường có thể không gây bàn chân lạnh, nhưng một số người mắc đái tháo đường bị tổn thương dây thần kinh ở bàn chân của họ. Tình trạng này phổ biến hơn với những người mắc đái tháo đường tuýp 2 - 50% người mắc đái tháo đường tuýp 2 có thể bị tổn thương thần kinh, so với tỷ lệ 20% ở người mắc đái tháo đường tuýp 1. Tổn thương dây thần kinh có thể làm gián đoạn dây thần kinh phát hiện nhiệt độ ở bàn chân, gây ra cảm giác khó chịu. Tuần hoàn kém: Đối với những người mắc đái tháo đường tuýp 2, tình trạng này cũng có thể gây ra lạnh bàn chân vì những người mắc đái tháo đường thường có tuần hoàn máu kém. Theo thời gian, mức đường huyết cao liên quan đến đái tháo đường có thể gây tổn thương lớp niêm mạc của các mạch máu nhỏ đi xuống chân, dẫn đến hẹp và cứng các mạch này và làm giảm lưu lượng máu đến bàn chân. Điều này có thể gây ra bàn chân lạnh. Bệnh Raynaud Bệnh Raynaud là một bệnh lý hiếm gặp khiến các mạch máu ở bàn tay và bàn chân bị co thắt mỗi khi nào bạn cảm thấy lạnh hoặc căng thẳng. Khi điều này xảy ra, máu không thể đến tay và chân và bạn có thể thấy các đầu chi chuyển sang màu trắng hoặc xanh. Bàn tay và bàn chân cũng sẽ lạnh hơn bình thường. Bàn chân cũng sẽ đỏ hơn khi nóng lên. Những người sống ở vùng khí hậu lạnh dễ bị bệnh Raynaud hơn. Bệnh cũng phổ biến hơn ở phụ nữ và những người có tiền sử gia đình mắc bệnh này. Bệnh Raynaud không nguy hiểm nhưng có thể gây khó chịu. Bệnh lý thần kinh ngoại biên Bệnh thần kinh ngoại biên dùng để chỉ mọi tình trạng gây tổn thương dây thần kinh ở hệ thần kinh ngoại biên. Hệ thần kinh ngoại biên bao gồm tất cả các dây thần kinh trong cơ thể ngoại trừ những dây thần kinh ở não và tủy sống. Nó chịu trách nhiệm gửi tín hiệu từ não và tủy sống đến phần còn lại của cơ thể. Các triệu chứng của bệnh thần kinh ngoại biên thường xuất hiện đầu tiên ở bàn chân và nhiều người mắc bệnh cho biết họ bị lạnh chân. Họ cũng có thể cảm thấy ngứa ran, bỏng rát hoặc cảm giác kim châm ở bàn chân. Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh thần kinh ngoại biên là đái tháo đường. Tuy nhiên, các yếu tố nguy cơ khác bao gồm: - Bệnh gan - Bệnh thận - Tiền sử gia đình bị bệnh Thiếu máu Thiếu máu là tình trạng khiến cơ thể sản sinh ít hồng cầu hơn bình thường. Nguyên nhân phổ biến nhất là do thiếu sắt, vì sắt là khoáng chất cần thiết để sản sinh các tế bào hồng cầu. Tình trạng này có thể dẫn đến một số vấn đề, bao gồm cả bàn chân lạnh mãn tính. Lý do là vì người bị thiếu máu có số lượng tế bào hồng cầu và hemoglobin giảm, chất chịu trách nhiệm vận chuyển oxy đi khắp cơ thể. Nếu cơ thể không sản sinh đủ hemoglobin, nó sẽ không thể sản sinh đủ tế bào hồng cầu giàu oxy để giữ ấm cho bàn chân vì các cơ và mô ở bàn chân không nhận được đủ oxy để hoạt động hiệu quả.. Các nguyên nhân khác Một số nguyên nhân khác có thể gây ra lạnh bàn chân bao gồm: - Lo âu: Khi lo âu, cơ thể sẽ tiết ra hormone adrenaline. Ngoài việc chuyển cơ thể sang chế độ “chiến đấu hoặc bỏ chạy”, adrenaline còn khiến máu bị kéo ra khỏi các bộ phận cơ thể ít quan trọng hơn, như tay và chân, để bảo vệ các cơ quan chính. Điều này có thể khiến bàn tay và bàn chân bị lạnh. - Suy giáp: Với tình trạng này, tuyến giáp không sản xuất đủ hormon để hoạt động bình thường. Tuyến giáp kém hoạt động có thể dẫn đến giảm tuần hoàn, giảm lưu lượng máu đến bàn chân và cảm giác lạnh chân. - Bệnh Buerger: Tình trạng này làm cho các động mạch và tĩnh mạch bị viêm và tắc nghẽn docác cục máu đông. Nguyên nhân chính xác vẫn chưa được biết rõ, tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy sử dụng thuốc lá có thể gây kích ứng các lớp niêm mạc của động mạch và tĩnh mạch, khiến chúng sưng lên. Bệnh thường ảnh hưởng nhất đến bàn tay và bàn chân, và có thể dẫn đến lạnh và tê ở bàn tay và bàn chân. Cách làm ấm cho bàn chân lạnh Nếu nghi ngờ bàn chân lạnh có thể do bất kỳ tình trạng nào ở trên gây ra, bạn nên đến gặp bác sĩ để giải quyết căn nguyên và điều trị cần thiết. Tuy nhiên, nếu bàn chân lạnh không do bất kỳ bệnh lý tiềm ẩn nào gây ra, thì đây là một số biện pháp khắc phục tại nhà mà bạn có thể thử để giúp làm ấm chân: - Tập thể dục thường xuyên: Giúp cải thiện lưu thông máu và làm ấm bàn chân. - Mặc ấm hơn: Chỉ cần đi tất dày hơn và đảm bảo chân luôn được che chắn đúng cách có thể là tất cả những gì bạn cần. - Mát-xa chân. Mát-xa cũng có thể giúp cải thiện lưu thông và máu lưu thông sẽ làm ấm bàn chân. - Bỏ thuốc lá. Nicotine cũng có thể gây ra lưu thông máu kém, vì vậy bỏ thuốc lá hoặc các sản phẩm thuốc lá khác có thể hữu ích. Chân bị lạnh là rất phổ biến trong mùa lạnh và hầu hết các trường hợp không phải là dấu hiệu của bất kỳ rối loạn hoặc tình trạng bệnh lý nào. Tuy nhiên, nếu cảm thấy lạnh chân thường xuyên hơn bình thường, thì bạn nên nói chuyện với bác sĩ, người có thể giúp xác định nguyên nhân và cách điều trị thích hợp. |
