Cuộc đời Lý Tự Trọng
Ảnh chân dung anh hùng Lý Tự Trọng
Lý Tự Trọng tên thật là Lê Hữu Trọng, còn được gọi là Huy, quê gốc ở xã Thạch Minh, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh. Năm 1923, chỉ mới 10 tuổi, Lý Tự Trọng được đưa sang Trung Quốc học tập. Ông là người học giỏi, nói thạo cả tiếng Hán và tiếng Anh, rồi hoạt động trong Thanh niên Cách mạng đồng chí Hội. Năm 1929, Lý Tự Trọng về nước hoạt động với nhiệm vụ thành lập thanh niên cứu quốc (nay là đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh) và làm liên lạc cho xứ uỷ Nam Kì.
Ngày 9 tháng 2 năm 1931, trong buổi mít tinh kỉ niệm một năm cuộc khởi nghĩa Yên Bái tổ chức tại Sài Gòn, khi mật thám đến đàn áp, Lý Tự Trọng đã dũng cảm bắn chết thanh tra mật thám Legrant, anh bị bắt và kết án tử hình.
Biết ơn sự hy sinh cao cả của Anh, tượng đài anh hùng Lý Tự Trọng được đặt ở nhiều nơi trên khắp cả nước, nhiều ngôi trường được mang tên anh.
Tượng đài Anh hùng Lý Tự Trọng
Sách viết về Anh hùng Lý Tự Trọng
Các hoạt động kỷ niệm ngày sinh Anh hùng Lý Tự Trọng
Câu nói nổi tiếng của Lý Tự Trọng
Ở tuổi 17, với chí khí của một thanh niên yêu nước, cách mạng, Lý Tự Trọng đã buộc chính quyền thực dân Pháp ở Đông Dương - lần đầu tiên - phải mở một phiên toà đại hình để xử một chiến sỹ Cộng sản Việt Nam chưa đến tuổi thành niên và điều này trở thành sự kiện chính trị được chú ý trên thế giới.
Lúc ra tòa xét xử, Người thanh niên 17 tuổi ấy đã lấy vành móng ngựa để làm diễn đàn lên án ách thống trị thực dân, kêu gọi nhân dân đứng dậy đấu tranh. Ở tuổi 17, Anh đủ lý luận và chí khí quật ngã luận điệu xuyên tạc, ban phát của bọn thực dân núp bóng luật sư bào chữa và bộ trưởng thuộc địa Chính phủ Pháp vốn sừng sỏ trong mua chuộc và cai trị các dân tộc thuộc địa.
Luật sư bào chữa cho anh xin tòa mở lượng khoan hồng vì anh chưa đến tuổi thành niên và cho rằng đã có hành động không suy nghĩ. Lý Tự Trọng nói:
"Tôi hành động không phải là không suy nghĩ. Tôi hiểu việc tôi làm. Tôi làm vì mục đích cách mạng. Tôi chưa đến tuổi thành niên thật, nhưng tôi đủ trí khôn để hiểu rằng con đường của thanh niên chỉ có thể là con đường cách mạng và không thể là con đường nào khác. Tôi tin rằng nếu các ông suy nghĩ kĩ thì các ông cũng cần phải giải phóng dân tộc, giải phóng những người cần lao như tôi".
Chánh án tuyên án xử tử anh, Lý Tự Trọng vẫn bình tĩnh. Khi được hỏi anh có ăn năn gì không, anh đứng trước vành móng ngựa, mặt thẳng phía trước chỉ nói một câu: "Không ăn năn gì cả!"
Những ngày cuối đời, hành động cao đẹp của Anh hùng Lý Tự Trọng đã viết thêm vào bản anh hùng ca của dân tộc.
Sống những ngày cuối cùng của cuộc đời mình trong xà lim án chém khám lớn Sài Gòn, Lý Tự Trọng đã làm cho những kẻ tra tấn Anh phải tôn trọng, kính nể gọi Anh bằng “ông nhỏ”. Mọi chi tiết về người tù án chém "Trọng con" được gác ngục, chủ khám truyền ra ngoài với một lòng cung kính, khâm phục: "Ông nhỏ ngày nào cũng tập thể dục! Nhìn ông nhỏ sống không ai tưởng tượng được là người đợi đến ngày lên máy chém".
Những án chém đế quốc thường để hàng năm mới đem ra xử. Riêng vụ "Trọng con", một vụ án "đổ nhiều mực" của báo chí thời đó, chưa được 6 tháng đã xử.
Bà Angđơrê Viôlít đã viết về giờ phút cuối cùng của Lý Tự Trọng: "Ngày 21.11.1931 thì Huy (tức là Trọng) bị đem xử tử. Sài Gòn hết sức xúc động. Hôm ấy phải ra lệnh thiết quân luật. Từ khám lớn vang ra ngoài đường phố, tiếng la hét phản đối thực dân của tù chính trị. Tiếng thét từ lồng ngực và từ trái tim của họ đã đi theo Huy ra trường chém khiến đội quân thi hành án lúc đó phải điều quân đội và lính cứu hỏa để phun nước đàn áp.
Trước máy chém, Huy định diễn thuyết, song hai tên sen đầm nhảy xô đến không cho anh nói. Người ta chỉ nghe thấy tiếng anh kêu 'Việt Nam! Việt Nam!'. Huy cũng như liệt sỹ Phạm Hồng Thái, cũng như nhiều người khác, là những anh hùng của nền độc lập Việt Nam".
Lý Tự Trọng trước khi lên máy chém mấy lần gọi "Việt Nam" và đã hát nhiều lần bài "Quốc tế ca". Lý Tự Trọng là một trong những nhà cách mạng trẻ tuổi nhất của Việt Nam.
Tinh thần Lý Tự Trọng sống mãi trong lòng thanh niên Việt Nam
Bạn Trương Khải Minh, sinh viên Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam cho biết: “Bản thân thế hệ trẻ chúng mình may mắn được sinh ra trong thời bình, được cắp sách tới trường, ăn no, mặc ấm... Có được như ngày hôm nay mình thực sự biết ơn sự hy sinh của các anh hùng như anh Lý Tự Trọng. Anh- thế hệ Đoàn viên đầu tiên vẫn luôn là tấm gương giúp mình noi gương, phấn đấu, rèn luyện trở thành người Đoàn viên ưu tú, đóng góp sức mình cho việc xây dựng đất nước.”
Bạn Nguyễn Ngọc Trâm, sinh viên Học viện Ngoại giao chia sẻ về sự mến phục anh hung Lý Tự Trọng và việc cần xây dựng hình tượng thanh niên ngày nay theo tinh thần Lý Tự Trọng: “Ngay từ hồi học tiểu học, qua các mẩu chuyện cô giáo kể về anh hùng Lý Tự Trọng. Hình tượng Lý Tự Trọng và câu nói bất hủ của người Đoàn viên anh hùng này: Con đường của người thanh niên chỉ là con đường tới với cách mạng… đã để lại cho em sự mến phục và xúc động vô cùng. Những hành động hiên ngang, bất khuất của Anh, thực sự là bài học lớn cho em tới ngày nay về sự cố gắng học tập, rèn luyện và phấn đấu để xứng đáng với thế hệ đàn anh.
Nguyễn Ngọc Trâm, sinh viên Học viện Ngoại giao chia sẻ về lòng mến phục và noi gương Anh hùng Lý Tự Trọng
Bản thân em nghĩ, thanh niên hiện nay cần phải có trách nhiệm viết tiếp lịch sử hào hùng của dân tộc. Hình tượng thanh niên thời kỳ mới cần được xây dựng trên chính lý tưởng sống, mục tiêu cao đẹp của thanh niên cũng như dựa trên lòng yêu nước nồng nàn của dân tộc thì người thanh niên đó mới có thể thực hiện được”.
Kỷ niệm 100 năm ngày sinh đồng chí Lý Tự Trọng, thời gian qua các cấp bộ Đoàn và tuổi trẻ cả nước đã đẩy mạnh các phong trào thi đua học tập, rèn luyện, lao động, công tác, cùng noi theo tấm gương sáng Lý Tự Trọng và các thế hệ đoàn viên ưu tú đi trước thực hiện nhiều việc làm thiết thực, ý nghĩa, đăng ký đảm nhận những công trình, phần việc thanh niên mang tên Anh hùng Lý Tự Trọng.
Lý Tự Trọng tên thật là Lê Hữu Trọng, sinh ngày 20 tháng 10 năm 1914, quê ở xã Việt Xuyên, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh, nhưng được sinh ra tại Bản Mạy - tỉnh Nakhonphanom - Thái Lan. Cha là Lê Hữu Đạt, gòn gọi là Lê Khoan, mẹ là Nguyễn Thị Sờm, đều là những Việt kiều yêu nước, sống và hoạt động cách mạng ở NaKhonphanom.
Lên 9 tuổi, Lê Hữu Trọng được gia đình cho đi học tại ngôi trường trong Trại Cày (Nakhonphanom) do cụ Đặng Thúc Hứa - một sỹ phu yêu nước dạy văn hóa. Sau đó, được vào học tại “Hoa Anh học hiệu” anh nổi tiếng học giỏi, thông minh, nói tốt tiếng Trung, tiếng Anh, tiếng Thái Lan.Cuối năm 1926, Lê Hữu Trọng được tổ chức Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí Hội chọn sang Quảng Châu -Trung Quốc học tập và được đồng chí Nguyễn Ái Quốc đưa vào nhóm “Thiếu niên tiền phong Việt Nam”, một hình thức tổ chức thanh thiếu niên Cộng sản đầu tiên của cách mạng Việt Nam. Lê Hữu Trọng được đồng chí Nguyễn Ái Quốc đổi tên là Lý Tự Trọng (cùng họ với Lý Thụy - tên gọi bí mật của đồng chí Nguyễn Ái Quốc lúc bấy giờ) và giới thiệu vào học tại cấp Tiểu học thuộc Đại học Trung Sơn ở Quảng Châu. Qua một thời gian ngắn, anh được cử làm liên lạc cho Tổng bộ Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí Hội ở Quảng Châu - Trung Quốc. Vốn thông minh hoạt bát, mưu trí, Lý Tự Trọng đã góp phần tích cực vào việc liên lạc giữa Tổng bộ Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí Hội với đảng bạn và cán bộ cách mạng Việt Nam hoạt động tại Trung Quốc, đồng thời tổ chức việc chuyển thư từ, tài liệu của Đảng về nước.
Giữa năm 1929, Lý Tự Trọng được cử về nước hoạt động tại Sài Gòn - Chợ Lớn đảm nhận nhiệm vụ liên lạc trong và ngoài nước cho Xứ uỷ Nam Kỳ; vận động tập hợp thanh niên trong các nhà máy, trường học để thành lập Đoàn Thanh niên cộng sản.
Năm 1930, Hội nghị Trung ương lần thứ I của Đảng quyết định tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản. Lúc đó Lý Tự Trọng 16 tuổi, là người vào Đoàn đầu tiên mà cũng là người đầu tiên được giao nhiệm vụ tuyên truyền và tổ chức cho Đoàn.Ngày 8 tháng 2 năm 1931, trong buổi mít tinh kỷ niệm một năm cuộc khởi nghĩa Yên Bái tổ chức tại Sài Gòn, để bảo vệ cho một cán bộ của Đảng đang diễn thuyết trước quần chúng, Lý Tự Trọng đã rút súng bắn chết tên mật thám Pháp Legrand.
Anh bị bắt và đưa về giam tại bốt Ca-ti-na, thực dân Pháp đã tra tấn anh bằng mọi cực hình hòng tìm ra các cơ sở cách mạng, song bọn chúng đã thất bại. Khí tiết anh hùng của anh làm cho kẻ thù phải khiếp sợ và kính nể.Chính quyền thực dân Pháp ở Đông Dương đã mở phiên tòa đại hình để xử một chiến sỹ Cộng sản Việt Nam 17 mới tuổi. Trước cái chết, anh chủ động biến phiên toà của đế quốc thành diễn đàn lên án ách thống trị thực dân, kêu gọi nhân dân đứng dậy đấu tranh. Trước toà án đế quốc, Lý Tự Trọng dõng dạc tuyên bố:"… Tôi chưa đến tuổi thành niên thật, nhưng tôi đủ trí khôn để hiểu rằng con đường của thanh niên chỉ là con đường cách mạng, không thể có con đường nào khác…"
Trong những ngày cuối cùng ở xà lim án chém, Lý Tự Trọng vẫn lạc quan yêu đời, tin tưởng vào sự thắng lợi của cách mạng. Thực dân Pháp đã không dám xử công khai Lý Tự Trọng. Lợi dụng lúc nửa đêm về sáng ngày 21 tháng 11 năm 1931, chúng đã hèn hạ dựng máy chém ở ngay khám lớn Sài Gòn hòng giết anh trong im lặng; nhưng tấm gương đấu tranh kiên cường anh dũng và những tiếng hô của anh: “Đả đảo thực dân Pháp”, “Đảng cộng sản Đông Dương muôn năm”, “Cách mạng Việt Nam thành công muôn năm” đã cổ vũ mạnh mẽ, tạo một làn sóng căm phẫn phản đối tội ác của thực dân Pháp đối với tù nhân trong khám lớn Sài Gòn. Lý Tự Trọng đã hiên ngang bước lên máy chém, hát vang bài Quốc tế ca.
Cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Lý Tự Trọng tuy ngắn ngủi nhưng anh đã nêu tấm gương chói lọi cho các thế hệ thanh niên noi theo. Hình ảnh và chí khí người thanh niên Lý Tự Trọng đã trở thành biểu tượng sáng ngời hết sức thiêng liêng, cao đẹp trong lòng các thế hệ đoàn viên, thanh niên. Câu nói của anh “Con đường của thanh niên chỉ là con đường cách mạng…” đã trở thành lý tưởng sống và vũ khí chiến đấu, kim chỉ nam hành động của thanh niên Việt Nam qua mọi thời kỳ cách mạng.
BAN QUẢN LÝ KHU TƯỞNG NIỆM LÝ TỰ TRỌNG
Tác giả bài viết: Ban quản lý ktn