ĐẠI CƯƠNG
Nấm móng là nhiễn nấm ở phần bản móng của ngón tay, ngón chân được gây bởi nhiều loài vi nấm khác nhau .
Khi đã nhiễm nấm, bệnh có khuynh hướng diễn biến mạn tính và bí mật .
NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH
Nhóm Dermatophyte là nguyên do đa phần gây tổn thương móng trong đó Trichophyton rubrum chiếm 71 % và Trichophyton mentagrophytes chiếm 20 % .
Aspergillus, Cephalosporium, Fusarium và Scopulariopsi chiếm 4 % được coi là tạp
nhiễm hoặc không gây bệnh, nhưng cũng có năng lực gây nhiễm nấm ở bản móng .
Nấm men, đại diện thay mặt là Candida albicans, chiếm 5 % .
Nhiều tác nhân vi nấm hoàn toàn có thể cùng hiện hữu trên cùng một móng .
YẾU TỐ NGUY CƠ
Chấn thương, đặc biệt quan trọng do mang giày chật làm tăng việc nhiễm nấm .
Làm việc trong môi trường tự nhiên khí ẩm .
CHẨN ĐOÁN
Dịch tễ học:
Tần suất ngày càng tăng theo tuổi
.
Bệnh chiếm tỷ suất 15-20 % ở lứa tuổi từ 40 đến 60. Bệnh lê dài mà không có thời hạn tự thuyên giảm .
Lâm sàng:
Nấm móng có bốn dạng lâm sàng chính, những dạng này không đơn độc mà hoàn toàn có thể cùng xảy ra hoặc ở bản móng kế cận .
Nấm móng hoàn toàn có thể đồng thời với nấm da tay hoặc chân hoặc chỉ đơn độc .
Bản móng dày thành khối với những mảnh vỡ bên dưới gây không dễ chịu lúc mang giày vớ .
Nấm móng dưới móng xa (ngoại vi): thường gặp nhất. Nấm xâm nhập phần xa của giường móng. Bản móng xa trở nên vàng hoặc trắng do tích tụ các mảnh vỡ tăng sừng làm cho móng dày lên và tách khỏi giường móng bên dưới.
Nấm móng bề ngoài trắng: gây ra do sự xâm nhập bề mặt của bản móng. Bề mặt móng mềm, khô, giống bột phấn và dễ vỡ. Bản móng không dày và vẫn dính chặt vào giường móng.
Nấm móng dưới móng gần: vi nấm đi vào phần sau khu vực biểu bì của nếp móng và xâm nhập bản móng từ bên dưới. Bề mặt của bản móng vẫn còn nguyên vẹn. Các mảnh sừng vỡ làm tách móng.
Nấm móng Candida: có thể tổn thương tất cả các móng tay. Bản móng trở nên dày và chuyển màu vàng hoặc nâu.
Chẩn đoán:
Xét nghiệm để loại trừ tổng thể những bệnh khác có bộc lộ giống với nấm móng .
Để chẩn đoán nấm móng nên dựa vào xét nghiệm soi tìm nấm trực tiếp với dung dịch KOH .
Nếu chưa chắc chắn, việc chẩn đoán cần xác định bằng cấy tìm nấm hoặc gửi mẫu cắt bản móng đi nhuộm mô với Grocott’s methenamine silver hoặc với phản ứng Periodic acid-schiff.
Cận lâm sàng
Xét nghiệm với dung dịch KOH mảnh cắt của phần dưới móng hoặc bản móng để phát hiện nấm .
Cấy để xác lập loài nấm và kháng nấm đồ .
Nên thử công thức máu toàn phần và tính năng gan trước điều trị và trong thời hạn điều trị .
ĐIỀU TRỊ:
Tại chỗ:
Các kháng nấm bôi tại chỗ chỉ có tính năng ở vùng rìa. Sử dụng lê dài kháng nấm bôi sau khi đã phân phối với kháng nấm dùng đường uống sẽ có công dụng ngăn ngừa sự tái nhiễm nấm .
Toàn thân:
Thuốc:
Terbinafine 250 mg / ngày x 6 tuần so với nấm móng tay và 12 tuần so với nấm móng chân .
Itraconazole 200 mg / ngày x 6 tuần với nấm móng tay và 12 tuần với nấm móng chân. Có thể điều trị theo liều nhịp : mỗi nhịp gồm Itraconazole 200 mg x 2 lần / ngày x 7 ngày, mỗi tháng dùng một nhịp (
nấm móng tay dùng trong 2-3 nhịp, nấm móng chân dùng trong 3-4 nhịp )
Fluconazole 300 mg mỗi tuần 1 lần trong 6-9 tháng cho đến khi móng hồi sinh thông thường .
Theo dõi bệnh nhân sau 6 tuần và ở cuối đợt uống thuốc .
Nếu có thể nên mở ổ móng ở mỗi lần đến thăm khám:
Cắt móng bằng kìm để lấy đi phần nhiều những mãnh vỡ dày và cứng .
Dùng dụng cụ lách dưới móng để tách phần móng bị bệnh và giường móng ở mức tối đa hoàn toàn có thể .
Việc vô hiệu phần
bản móng bị bệnh giúp tỷ suất lành cao hơn và chậm tái phát hơn .
Chú ý : Trong hầu hết trường hợp sự hồi sinh sẽ chưa thấy rõ sau 12 tuần và cần dặn bệnh nhân nên bôi giữ thuốc tại bản móng trong nhiều tháng để liên tục hủy hoại vi nấm .
THEO DÕI
Tiêu chuẩn khỏi bệnh căn cứ trên thực trạng lâm sàng, xét nghiệm tìm nấm, và quan trọng nhất là theo dõi sự tái phát để nhìn nhận .
DIỄN BIẾN VÀ TIÊN LƯỢNG
Điều trị đường body toàn thân cho tỷ suất hiệu suất cao từ 50 % đến hơn 80 %, với tỷ suất tái phát khoảng chừng 15 – 20 % trong một năm .
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương – Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh