Paranoid nghĩa là gì

Rối loạn nhân cách hoang tưởng (PPD)

Theo

Mark Zimmerman

, MD, Rhode Island Hospital

Đánh giá về mặt y tế Thg5 2021

  • Triệu chứng và Dấu hiệu
  • Chẩn đoán
  • Điều trị

Rối loạn nhân cách hoang tưởng được đặc trưng bởi một hình thái lan rộng của sự không tin tưởng và sự nghi ngờ không có lý do đối với người khác liên quan đến việc giải thích động cơ của họ như là có ác ý. Chẩn đoán theo tiêu chuẩn lâm sàng. Điều trị bằng liệu pháp nhận thức-hành vi.

(Xem thêm Tổng quan về các Rối loạn nhân cách Tổng quan về các Rối loạn nhân cách Những rối loạn nhân cách nói chung là các hình thái lan tỏa và kéo dài về nhận thức, phản ứng, và liên quan đến việc gây ra tình trạng đau khổ đáng kể hoặc suy giảm chức năng. Các rối loạn nhân... đọc thêm .)

Bệnh nhân bị rối loạn nhân cách hoang tưởng không tin tưởng vào người khác và cho rằng những người khác có ý định làm hại hoặc đánh lừa họ, ngay cả khi họ không có hoặc không đủ sự biện minh cho những cảm giác này.

Từ 2,3 đến 4,4% dân số Mỹ nói chung được ước tính có rối loạn nhân cách hoang tưởng. Nó được cho là phổ biến hơn ở nam giới.

Có một số bằng chứng về sự gia tăng tỷ lệ trong gia đình. Một số bằng chứng cho thấy mối liên hệ giữa rối loạn này và sự lạm dụng tình cảm và/hoặc thể chất và sự đối xử tàn nhẫn trong thời thơ ấu.

Bệnh lý đồng diễn là phổ biến. Rối loạn nhân cách hoang tưởng hiếm khi được chẩn đoán đơn độc. Các bệnh đồng mắc bao gồm rối loạn tư duy (ví dụ, tâm thần phân liệt Tâm thần phân liệt Tâm thần phân liệt được đặc trưng bởi loạn thần (mất liên hệ với thực tại), ảo giác (các tri giác sai), hoang tưởng (các niềm tin sai lạc), tư duy và ngôn ngữ thiếu tổ chức, cảm xúc thờ ơ vô... đọc thêm ), rối loạn lo âu Tổng quan các rối loạn lo âu Mỗi người thường trải qua nỗi sợ hãi và lo âu. Sợ hãi là phản ứng cảm xúc, thể chất và hành vi đối với một mối đe dọa có thể nhận biết được diễn ra tức thì từ bên ngoài (ví dụ như kẻ đột nhập... đọc thêm (ví dụ, ám ảnh sợ xã hội [rối loạn lo âu xã hội]), rối loạn căng thẳng sau sang chấn Rối loạn Stress sau sang chấn (PTSD) Rối loạn stress sau sang chấn (PTSD) là những hồi tưởng mang tính thâm nhập, tái hiện của một sự kiện sang chấn quá mạnh; sự hồi tưởng kéo dài> 1 tháng và bắt đầu trong vòng 6 tháng sau sự kiện... đọc thêm , rối loạn sử dụng rượu Ngộ độc rượu và hội chứng cai Rượu (ethanol) là một chất ức chế thần kinh trung ương (CNS). Uống lượng lớn nhanh có thể gây suy hô hấp, hôn mê và tử vong. Uống lượng lớn trong thời gian dài làm tổn thương gan và các cơ quan... đọc thêm , và rối loạn nhân cách khác (ví dụ, ranh giới Rối loạn nhân cách ranh giới (BPD) Rối loạn nhân cách ranh giới được đặc trưng bởi một hình thái toàn thể về sự không ổn định và quá nhạy cảm trong các mối quan hệ giữa các cá nhân, sự mất ổn định về hình ảnh của bản thân, sự... đọc thêm ).

Triệu chứng và dấu hiệu của PPD

Bệnh nhân bị rối loạn nhân cách hoang tưởng nghi ngờ rằng những người khác đang có kế hoạch khai thác, đánh lừa hoặc làm hại họ. Họ cảm thấy rằng họ có thể bị tấn công bất cứ lúc nào và không có lý do. Mặc dù có ít hoặc không có bằng chứng, nhưng họ vẫn dai dẳng duy trì những nghi ngờ và suy nghĩ của họ.

Thông thường, những bệnh nhân này nghĩ rằng những người khác có nhiều ý định làm tổn thương họ. Họ luôn cảnh giác với những lời phỉ báng tiềm tàng, sự coi thường, những mối đe dọa, và sự không trung thành và tìm kiếm những ý nghĩa ẩn trong nhận xét và hành động. Họ xem xét kỹ lưỡng những người khác để tìm kiếm bằng chứng ủng hộ những nghi ngờ của họ. Ví dụ, họ có thể giải thích sai một lời đề nghị giúp đỡ như hàm ý rằng họ không thể tự thực hiện nhiệm vụ. Nếu họ nghĩ rằng họ đã bị sỉ vả hoặc bị tổn thương bằng bất kỳ cách nào, họ sẽ không tha thứ cho người đã làm tổn thương họ. Họ có xu hướng phản công hoặc trở nên giận dữ khi phản ứng với những điều mà họ nghĩ là bị làm tổn thương. Bởi vì họ không tin tưởng vào người khác, họ cảm thấy cần sự tự trị và trong tầm kiểm soát.

Những bệnh nhân này do dự để tin tưởng hoặc phát triển mối quan hệ gần gũi với người khác vì họ lo lắng rằng thông tin có thể được sử dụng để chống lại họ. Họ nghi ngờ lòng trung thành của bạn bè và sự trung thành của vợ/chồng hoặc bạn tình của họ. Họ có thể rất ghen và có thể liên tục đặt câu hỏi về các hoạt động và động cơ của vợ/chồng hoặc bạn tình của họ trong nỗ lực để biện minh cho tính ghen tuông của họ.

Vì vậy, bệnh nhân rối loạn nhân cách hoang tưởng rất khó để có thể tiếp cận được. Khi những người khác phản ứng tiêu cực với họ, họ lấy những phản ứng này như là xác nhận những nghi ngờ ban đầu của họ.

Chẩn đoán PPD

  • Tiêu chuẩn lâm sàng (Cẩm nang chẩn đoán và thống kê về rối loạn tâm thần, Ấn bản lần thứ Năm [DSM-5])

Đối với chẩn đoán rối loạn nhân cách hoang tưởng, bệnh nhân phải có

  • Không tin tưởng và nghi ngờ người khác

Sự không tin tưởng và nghi ngờ này được thể hiện bằng sự hiện diện của 4 trong số những điều sau đây:

  • Những nghi ngờ không có lý lẽ rằng những người khác đang khai thác, làm tổn thương hoặc lừa dối họ

  • Sự bận tâm với những nghi ngờ không có căn cứ về độ tin cậy của bạn bè và đồng nghiệp của họ

  • Sự miễn cưỡng tin tưởng người khác vì sợ rằng thông tin được sử dụng chống lại họ

  • Giải thích sai những nhận xét hoặc sự kiện ôn hòa là có ý làm giảm giá trị, thù địch, hoặc đe dọa tiềm ẩn

  • Giữ những thù hận vì những lời xúc phạm, sự làm tổn thương, hoặc sự coi thường

  • Sẵn sàng nghĩ rằng tính cách hoặc danh tiếng của họ đã bị tấn công và nhanh chóng phản ứng giận dữ hoặc phản công

  • Những nghi ngờ thường xuyên, không hợp lý rằng vợ/chồng hoặc bạn tình của họ không chung thủy

Ngoài ra, các triệu chứng phải bắt đầu từ giai đoạn sớm của thời kì trưởng thành.

Chẩn đoán phân biệt

Các bác sĩ lâm sàng có thể phân biệt rối loạn nhân cách hoang tưởng với những rối loạn nhân cách khác bởi sự lan tỏa những hoang tưởng đối với những người khác (ví dụ như trái ngược với hoang tưởng tạm thời của nhân cách ranh giới) bởi đặc điểm cốt lõi của mỗi rối loạn:

  • Rối loạn nhân cách phân liệt Rối loạn nhân cách phân liệt (ScPD) Rối loạn nhân cách phân liệt được đặc trưng bởi một hình thái lan tỏa của sự tách rời và không quan tâm trong các mối quan hệ xã hội và một phạm vi giới hạn của cảm xúc trong mối quan hệ giữa... đọc thêm : Không quan tâm (như trái ngược với sự không tin tưởng trong hoang tưởng)

  • Rối loạn nhân cách loại phân liệt Rối loạn nhân cách loại phân liệt (STPD) Rối loạn nhân cách loại phân liệt được đặc trưng bởi một hình thái lan tỏa của sự khó chịu dữ dội và giảm khả năng cho các mối quan hệ gần gũi, do nhận thức và cảm nhận sai lầm, và do hành vi... đọc thêm : Ý tưởng, lời nói và hành vi kì quặc

  • Rối loạn nhân cách ranh giới Rối loạn nhân cách ranh giới (BPD) Rối loạn nhân cách ranh giới được đặc trưng bởi một hình thái toàn thể về sự không ổn định và quá nhạy cảm trong các mối quan hệ giữa các cá nhân, sự mất ổn định về hình ảnh của bản thân, sự... đọc thêm : Sự phụ thuộc

  • Rối loạn nhân cách ái kỷ Rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic Personality Disorder - NPD) Rối loạn nhân cách ái kỷ được đặc trưng bởi một hình thái phổ biến của sự tự cao, nhu cầu phải được nịnh nọt, và thiếu sự đồng cảm. Chẩn đoán theo tiêu chuẩn lâm sàng. Điều trị với liệu pháp... đọc thêm : Sự tự cao

  • Rối loạn nhân cách chống đối xã hội Rối loạn nhân cách chống đối xã hội (ASPD) Rối loạn nhân cách chống đối xã hội được đặc trưng bởi một hình thái của việc không quan tâm đến hậu quả và quyền lợi của người khác. Chẩn đoán theo tiêu chuẩn lâm sàng. Điều trị có thể bao... đọc thêm : Sự bóc lột

  • Rối loạn nhân cách né tránh Rối loạn nhân cách né tránh (AVPD) Rối loạn nhân cách né tránh được đặc trưng bởi việc né tránh các tình huống xã hội hoặc tương tác có nguy cơ bị từ chối, phê bình, hoặc bị làm bẽ mặt. Chẩn đoán theo tiêu chuẩn lâm sàng. Điều... đọc thêm : Lo sợ bị từ chối

Rối loạn nhân cách hoang tưởng có thể được phân biệt với rối loạn hoang tưởng Rối loạn hoang tưởng Rối loạn hoang tưởng được đặc trưng bởi niềm tin vững chắc sai lầm (hoang tưởng) tồn tại ít nhất 1 tháng, mà không có các triệu chứng tâm thần khác. Các hoang tưởng được phân biệt với các niềm... đọc thêm (loại hoang tưởng bị hại), bệnh tâm thần phân liệt Tâm thần phân liệt Tâm thần phân liệt được đặc trưng bởi loạn thần (mất liên hệ với thực tại), ảo giác (các tri giác sai), hoang tưởng (các niềm tin sai lạc), tư duy và ngôn ngữ thiếu tổ chức, cảm xúc thờ ơ vô... đọc thêm và rối loạn trầm cảm hoặc rối loạn lưỡng cực Tổng quan về Rối loạn khí sắc Các rối loạn khí sắc là các rối loạn cảm xúc bao gồm một quãng thời gian kéo dài buồn chán quá mức, vui quá mức, hoặc cả hai. Rối loạn khí sắc có thể xảy ra ở trẻ em và thanh thiếu niên (xem... đọc thêm các đặc trưng loạn thần bởi vì trong những rối loạn này, các giai đoạn triệu chứng loạn thần (hoang tưởng, ảo giác) là nổi bật.

Điều trị PPD

  • Liệu pháp nhận thức-hành vi

Điều trị chung Điều trị Những rối loạn nhân cách nói chung là các hình thái lan tỏa và kéo dài về nhận thức, phản ứng, và liên quan đến việc gây ra tình trạng đau khổ đáng kể hoặc suy giảm chức năng. Các rối loạn nhân... đọc thêm của rối loạn nhân cách hoang tưởng cũng giống như đối với tất cả rối loạn nhân cách.

Không có phương pháp điều trị nào được chứng minh có hiệu quả đối với rối loạn nhân cách hoang tưởng.