Trong lý luận về nhận thức, quan điểm về thực tiễn phải là quan điểm thứ nhất. Vậy thực tiễn là gì? Nắm được phạm trù thực tiễn không chỉ có ý nghĩa nếu với nhận thức mà còn là khâu rất quan trọng để định hướng hoạt động vật chất của con người. Show
Bài Viết: Cơ sở thực tiễn là gì I. Phạm trù thực tiễn1. Thực tiễn là gì?1.1. Định nghĩa: Theo quan điểm của triết học Mác – Lênin: “Thực tiễn là những hoạt động vật chất có mục đích mang tính lịch sử – xã hội của con người nhằm cải tạo tự nhiên và xã hội”. Ví dụ: + Trồng lúa, nuôi gà, kinh doanh thực phẩm… + Xây nhà, sửa ôtô, sửa xe máy, quét rác… + Làm phương pháp mạng, bầu cử, xây dựng luật pháp… – Phạm trù thực tiễn là một trong những phạm trù nguồn gốc, cơ bản không chỉ của lý luận nhận thức mác-xít mà còn của toàn bộ triết học Mác – Lênin tóm lại. 1.2. Đặc điểm cơ bản của hoạt động thực tiễn:– Thực tiễn là hoạt động có mục đích của con người: + Hoạt động thực tiễn là hoạt động thực chất của con người. Nói vậy tức là chỉ có con người mới có hoạt động thực tiễn. Con vật không có hoạt động thực tiễn. Chúng chỉ hoạt động theo bản năng nhằm thích nghi một phương pháp thụ động với thế giới bên phía ngoài. Ngược lại, con người hoạt động có mục đích rõ ràng nhằm cải tạo thế giới để thỏa mãn nhu cầu của tôi, thích nghi một phương pháp chủ động, tích cực với thế giới và làm chủ thế giới. + Con người không thể thỏa mãn với những gì có sẵn trong tự nhiên. Con người phải tiến hành lao động sản xuất ra của cải vật chất để nuôi sống mình. Để lao động hiệu quả, con người phải sản xuất và sử dụng công cụ lao động. Như thế, bằng hoạt động thực tiễn, trước hết là lao động sản xuất, con người tạo ra những vật phẩm vốn không có sẵn trong tự nhiên. Không có hoạt động thực tiễn, con người và xã hội loài người không thể tồn tại và phát triển được. Do đó, có thể phát biểu rằng, thực tiễn là phương thức tồn tại cơ bản của con người và xã hội, là phương thức trước tiên và chủ yếu của mối quan hệ giữa con người và thế giới. Xem Ngay: Tiếng Anh Cho Nhân Viên Tổng đài Viên Tiếng Anh Là Gì – Thực tiễn là hoạt động mang tính lịch sử – xã hội: Thực tiễn luôn là dạng hoạt động cơ bản và phổ cập của xã hội loài người mặc dù trình độ và những hình thức hoạt động thực tiễn có những thay đổi qua những giai đoạn lịch sử. Hoạt động đó chỉ có thể được tiến hành trong những quan hệ xã hội. Thực tiễn có quá trình vận động và phát triển của nó. Trình độ phát triển của thực tiễn nói lên trình độ chinh phục tự nhiên và làm chủ xã hội của con người. Như vậy, về mặt nội dung cũng như về phương thức thực hiện, thực tiễn có tính lịch sử – xã hội. 2. Phân loại hoạt động thực tiễn:Hoạt động thực tiễn gồm những dạng cơ bản sau: 2.1. Hoạt động sản xuất vật chất: Ví dụ về hoạt động sản xuất vật chất ta có thể thấy ở khắp mọi nơi trong cuộc sống, như trồng lúa, trồng khoai, dệt vải, sản xuất giầy dép, ôtô, xe máy… Đây là dạng hoạt động thực tiễn nguyên thủy nhất và cơ bản nhất vì: – Hoạt động sản xuất vật chất quyết định sự tồn tại và phát triển của xã hội loài người. – Đồng thời, dạng hoạt động này quyết định những dạng khác của hoạt động thực tiễn, là cơ sở của tất cả những hình thức khác của hoạt động sống của con người, giúp con người thoát khỏi giới hạn tồn tại của động vật.  Hoạt động sản xuất vật chất là dạng hoạt động thực tiễn cơ bản quan trọng nhất. Hình ảnh: Artranked.com.2.2. Hoạt động chính trị – xã hội: Dạng hoạt động này nhằm biến đổi những quan hệ xã hội, chế độ xã hội. Ví dụ về hoạt động chính trị – xã hội là: + Đi bỏ phiếu bầu cử đại biểu Quốc hội. + Đại biểu Quốc hội tiếp xúc cử tri. + Thanh niên tham gia tình nguyện giúp đồng bào vùng sâu vùng xa. 2.3. Hoạt động thực nghiệm khoa học: Dạng hoạt động này ra đời song song với sự xuất hiện của những ngành khoa học. Trong thời kỳ phương pháp mạng công nghiệp lần thứ 4 hiện nay (phương pháp mạng 4.0), hoạt động thực nghiệm khoa học ngày càng trở nên quan trọng nếu với sự phát triển của xã hội. II. Vai trò của thực tiễn nếu với nhận thức:Như chúng ta thường nói, nhận thức là một quá trình. Và trong quá trình này, thực tiễn có vai trò rất quan trọng, thể hiện ở những điểm sau: 1. Thực tiễn là cơ sở, mục đích, là động lực chủ yếu và trực tiếp của nhận thức.– Thực tiễn là cơ sở của nhận thức: Điều này có nghĩa là thực tiễn vừa lòng tài liệu cho nhận thức, cho lý luận. Mọi tri thức dù trực tiếp hay gián tiếp nếu với người này hay người kia, thế hệ nay hay thế hệ khác, ở trình độ kinh nghiệm hay lý luận, xét đến cùng đều bắt nguồn từ thực tiễn. Sở dĩ như vậy bởi con người quan hệ với thế giới không phải bắt đầu bằng lý luận mà bằng thực tiễn. Chính từ trong quá trình hoạt động thực tiễn cải tạo thế giới mà nhận thức ở con người được hình thành và phát triển. Xem Ngay: Thả Thính Là Gì - Vì Sao Phải Ngưng Thả Thính Bằng hoạt động thực tiễn, con người tác động vào thế giới, buộc thế giới phải bộc lộ những thuộc tính, những tính quy luật làm cho con người nhận thức chúng. Xem Ngay: Grease Là Gì – Phân Loại Mỡ Bôi Trơn Ban đầu, con người thu nhận những tài liệu cảm tính. Sau đó, con người tiến hành so sánh, phân tích, tổng hợp, khái quát hóa, trừu tượng hóa… để phản ánh thực chất, quy luật vận động của những sự vật, hiện tượng trong thế giới, từ đó xây dựng thành những khoa học, lý luận. – Thực tiễn là mục đích của nhận thức: Nói thực tiễn là mục đích của nhận thức vì nhận thức dù về vấn đề, khía cạnh, ngành nghề gì chăng nữa thì cũng phải trở lại phục vụ thực tiễn. Nhận thức mà không phục vụ thực tiễn thì không phải là “nhận thức” theo đúng nghĩa. Do đó, kết quả nhận thức phải hướng dẫn chỉ đạo thực tiễn. Lý luận, khoa học chỉ có ý nghĩa thực sự khi chúng được vận dụng vào thực tiễn, cải tạo thực tiễn. – Thực tiễn là động lực chủ yếu và trực tiếp của nhận thức: Nói như vậy có nghĩa là thực tiễn vừa lòng năng lượng nhiều nhất, nhanh chóng nhất giúp con người nhận thức ngày càng toàn diện và tinh xảo về thế giới. Trong quá trình hoạt động thực tiễn làm biến đổi thế giới, con người cũng biến đổi luôn cả bản thân mình, phát triển năng lực thể chất, trí tuệ của tôi. Nhờ đó, con người ngày càng đi sâu vào nhận thức thế giới, khám phá những bí mật của thế giới, làm phong phú và tinh xảo tri thức của tôi về thế giới. Thực tiễn còn đề ra nhu cầu, nhiệm vụ và phương hướng phát triển của nhận thức. Nhu cầu thực tiễn yên cầu phải có tri thức mới, phải tổng kết kinh nghiệm, khái quát lý luận, nó thúc đẩy sự ra đời và phát triển của những ngành khoa học. Khoa học ra đời chính vì chúng thiết yếu cho hoạt động thực tiễn của con người. 2. Thực tiễn là tiêu chuẩn của chân lý.– Như những nhà kinh điển của triết học Mác – Lênin đã khẳng định: Vấn đề tìm hiểu xem tư duy con người có thể đạt tới chân lý khách quan hay không trọn vẹn không phải là một vấn đề lý luận, mà là một vấn đề thực tiễn. Chính trong thực tiễn mà con người phải chứng minh chân lý. Tất nhiên, nhận thức khoa học có tiêu chuẩn riêng, đó là tiêu chuẩn logic. Nhưng tiêu chuẩn logic không thể thay thế cho tiêu chuẩn thực tiễn, và xét đến cùng, nó cũng phụ thuộc vào tiêu chuẩn thực tiễn. Xem Ngay: Cà Khịa Là Gì - Có Nên Sử Dụng Từ Này Không – Ta cần phải hiểu thực tiễn là tiêu chuẩn của chân lý một phương pháp biện chứng. Tiêu chuẩn này vừa có tính tuyệt đối, vừa có tính tương đối: + Tiêu chuẩn thực tiễn có tính tuyệt đối vì thực tiễn là tiêu chuẩn khách quan để kiểm nghiệm chân lý. Thực tiễn ở mỗi giai đoạn lịch sử có thể xác nhận được chân lý. + Tiêu chuẩn thực tiễn có cả tính tương đối vì thực tiễn không đứng nguyên một chỗ mà luôn biến đổi và phát triển. Thực tiễn là một quá trình và được thực hiện bởi con người nên không tránh khỏi có cả yếu tố chủ quan. Tiêu chuẩn thực tiễn không được phép biến những tri thức của con người thành những chân lý tuyệt đích cuối cùng. Trong quá trình phát triển của thực tiễn và nhận thức, những tri thức đạt được trước kia và hiện nay vẫn phải thường xuyên chịu kiểm nghiệm bởi thực tiễn tiếp theo, tiếp tục được thực tiễn bổ sung cập nhật, điều chỉnh, sửa chữa và phát triển hoàn thiện hơn. Việc quán triệt tính biện chứng của tiêu chuẩn thực tiễn giúp chúng ta tránh khỏi những cực đoan sai lầm như chủ nghĩa giáo điều, bảo thủ hoặc chủ nghĩa chủ quan, chủ nghĩa tương đối. III. Bài học rút ra từ việc xác định thực tiễn là gì và vai trò của thực tiễn nếu với nhận thức:Qua việc làm rõ thực tiễn là gì và phân tích vai trò của thực tiễn nếu với nhận thức, ta rút ra quan điểm thực tiễn. – Quan điểm này yêu cầu việc nhận thức phải xuất phát từ thực tiễn, dựa trên cơ sở thực tiễn, đi sâu vào thực tiễn, phải coi trọng tổng kết thực tiễn. Ví dụ: + Nghiên giúp cây lúa phải bám sát quá trình gieo mạ và tiến trình sinh trưởng, phát triển của cây lúa trực tiếp trên cánh đồng, đồng thời kết hợp với những tri thức đã có rất nhiều về cây lúa trong những tài liệu chuyên ngành. Ta không thể nghiên giúp về cây lúa chỉ bằng việc đọc sách, báo, tài liệu. Xem Ngay: Tử Vi Tuổi 1973 Năm 2021 – Xem Tử Vi Tuổi Quý Sửu Năm 2021 + Nghiên giúp về phương pháp social thì cũng không thể chỉ dựa vào sách, báo, tài liệu, mà cần phải có cả quá trình tiếp xúc, tìm hiểu đời sống của những giai cấp, tầng lớp… – Nghiên giúp lý luận phải liên hệ với thực tiễn, học phải đi đôi với hành. Nếu xa rời thực tiễn sẽ dẫn tới những sai lầm của bệnh chủ quan, giáo điều, máy móc, quan liêu. Thể Loại: Chia sẻ Kiến Thức Cộng Đồng |
