Học sinh sẽ được làm quen với hai biện pháp tu từ là nhân hóa và so sánh. Trong đó, biện pháp tu từ so sánh được sử dụng nhằm đối chiếu các sự vật, sự việc, hiện tượng này với các sự vật, sự việc, hiện tượng khác giống nhau ở một điểm nào đó hoặc tăng khả năng gợi hình, gợi cảm khi biểu đạt. Show
Biện pháp so sánh là biện pháp sử dụng cách thức đối chiếu sự việc hay sự vật này với sự việc hay sự vật khác khác có nét tương đồng đê làm tăng tính gợi hình, cảm xúc hay sự nhấn mạnh cho người đọc. Biện pháp so sánh là một trong 4 biện pháp tu từ được sử dụng rất phổ biến trong văn học từ trước đến nay. Các em học sinh có thể dễ dàng bắt gặp biện pháp tu từ này. Ví dụ: “ Trẻ em như búp trên cành Biết ăn ngủ biết học hành là ngoan”. (Hồ Chí Minh) Biện pháp so sánh được sử dụng ở đây đã so sánh hình ảnh “Trẻ em như búp trên cành” vì sự tương đồng giữa 2 hình ảnh này đều nói về sự non, trẻ. “Công cha như núi Thái Sơn Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra”. (Ca dao) Biện pháp so sánh được sử dụng ở đây đã so sánh hình ảnh “Công cha” giống như núi Thái Sơn, còn “nghĩa mẹ” được so sánh với nước trong nguồn. Công cha, nghĩa mẹ và núi Thái Sơn, nước trong nguồn đều có sự tương đồng là: sự lớn lao, nhiều. Cấu trúc của biện pháp so sánhTừ khái niệm biện pháp So sánh là gì mà HOCMAI đã nói trên đây, các em có thể dễ dàng thấy được cấu trúc cơ bản của biện pháp so sánh. Cấu tạo chung của một phép so sánh đầy đủ sẽ gồm các thành phần sau: Vế 1: Tên hay những từ chỉ sự vật, sự việc được so sánh (Từ ngữ chỉ phương diện so sánh) Vế 2: Tên hay những từ chỉ sự vật hay sự việc được sử dụng để so sánh với sự vật sự việc được so sánh trong vế 1 (Từ ngữ chỉ ý so sánh – gọi tắt là từ so sánh).  Những loại hình so sánh thường được sử dụnga) Theo đối tượng so sánhb) Theo từ so sánhĐối với cách chia như này, học sinh cần xác định từ so sánh trước, dựa vào đó phân loại câu vào so sánh ngang bằng hoặc so sánh hơn kém Bài tập áp dụng về biện pháp so sánhTìm các sự vật, hoạt động được so sánh với nhau trong các câu sau:
( Tạ Duy Anh) c)Ngựa phăm phăm bốn vó Như băm xuống mặt đường Mặc sớm rừng mù sương Mặc đêm đông buốt giá. (Phan Thị Thanh Nhàn) Chọn từ trong ngoặc đơn điền vào chỗ trống để câu văn có hình ảnh so sánh
Qua những chia sẻ và lưu ý trên đây, cô Kiều Anh mong muốn học sinh nhận biết được câu văn có chứa hình ảnh so sánh cũng như vận dụng được phép so sánh để đặt câu trong các bài tập làm văn. Tham khảo chi tiết bài giảng về biện pháp so sánh tại: Tham khảo ngay khóa học HỌC TỐT để các em học sinh được các thầy cô hướng dẫn và củng cố kiến thức một cách ngắn gọn, dễ hiểu nhất. Hình ảnh ấn tượng nhất với tôi là: Dượng Hương Thư giống như một bức tượng đồng đúc …. Như hiệp sĩ vùng Trường Sơn oai linh. Câu hỏi 3: - Dượng Hương Thư đến đoạn thác dữ, lao nhanh chiếc sào như cắt xuống lòng sông - Dòng sông chảy xiết, chiếc sào ngưng lại - Dượng Hương Thư như một bức tượng đồng với bắp thịt cuộn cuộn - Chú trông như một người hoàn toàn khác, mạnh mẽ và vững chãi 2. Soạn văn lớp 6 - So sánh (phần tiếp theo), ngắn 2Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc và tăng trải nghiệm khách hàng. Soạn bài So sánh (tiếp theo) trang 41 SGK Ngữ văn 6 tập 2. Câu 2. Hãy nêu những câu văn có sử dụng phép so sánh trong bài Vượt thác. Em thích hình ảnh so sánh nào? Vì sao?
Video hướng dẫn giải Lựa chọn câu để xem lời giải nhanh hơn Phần I Video hướng dẫn giải
Quảng cáo Câu 1 Video hướng dẫn giải Trả lời câu 1 (trang 41 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2): Tìm phép so sánh trong khổ thơ sau: Những ngôi sao thức ngoài kia Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con Đêm nay con ngủ giấc tròn Mẹ là ngọn gió của con suốt đời. (Trần Quốc Minh) Lời giải chi tiết: Trong đoạn thơ có hai phép so sánh: - Những ngôi sao thức ngoài kia Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con (1) - Mẹ là ngọn gió của con suốt đời (2) Câu 2, 3 Video hướng dẫn giải Trả lời câu 2 (trang 41 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2): Từ ngữ chỉ ý so sánh trong các phép so sánh trên có gì khác nhau? Trả lời: Hai phép so sánh trên sử dụng các từ ngữ so sánh khác nhau: chẳng bằng (phép so sánh 1); là (phép so sánh 2). Vậy có thể kết luận ràng chúng khác nhau. Đây là hai kiểu so sánh: so sánh ngang bằng (là) và so sánh hơn kém (chẳng bằng). Trả lời câu 3 (trang 41 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2): Tìm thêm các từ ngữ chí so sánh ngang bằng hoặc không ngang bằng. Trả lời: Những từ ngữ chỉ ý so sánh ngang bằng hoặc không ngang bằng: như, tựa như, là, kém, kém hơn, khác... Phần II Video hướng dẫn giải II. TÁC DỤNG CỦA SO SÁNH Câu 1 Video hướng dẫn giải Trả lời câu 1 (trang 42 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2): Tìm phép so sánh trong đoạn văn: Mỗi chiếc lá rụng có một linh hồn riêng, một tâm tình riêng, một cảm giác riêng. Có chiếc tựa mũi tên nhọn, tự cành cây rơi cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không, rồi cố gượng ngoi đầu lên, hay giữ thăng bằng cho chậm tới cái giây nằm phơi trên mặt đất. Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan thai đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của vạn vật chỉ ở hiện tại: cả một thời quá khứ dài dằng dặc của chiếc lá trên cành cây không bằng một vài giây bay lượn, nếu sự bay lượn ấy có vẻ đẹp nên thơ. Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngại rụt rè, rồi như gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Có chiếc lá đầy âu yếm rơi bám vào một bông hoa thơ, hay đến mơn trớn một ngọn cỏ xanh mềm mại. (Khải Hưng) Lời giải chi tiết: Phép so sánh có trong đoạn văn: - Có chiếc lá rụng tựa mũi tém nhọn, tự cành cây rơi xuống cắm phập xuống đất như cho xong chuyện, cho xong một đời lạnh lùng, thản nhiên, không thương tiếc, không do dự vẩn vơ. - Có chiếc lá như con chim bị lảo đảo mấy vòng trên không ... - Có chiếc lá nhẹ nhàng khoan khoái đùa bỡn, múa may với làn gió thoảng, như thầm bảo rằng sự đẹp của sự vật chỉ ở hiện tại... - Có chiếc lá như sợ hãi, ngần ngai, rụt rè, rồi nhớ gần tới mặt đất, còn cất mình muốn bay trở lại cành. Câu 2 Video hướng dẫn giải Trả lời câu 2 (trang 42 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2): Trong đoạn văn đã dẫn, phép so sánh có tác dụng gì? - Đối với việc miêu tả sự vật, sự việc? - Đối với việc thể hiện tư tưởng, tình cảm của người viết. Lời giải chi tiết: Tác dụng của phép so sánh: - Đối với sự vật, sự việc: Tạo ra những hình ảnh cụ thể, sinh động giúp người đọc (người nghe) dễ hình dung về sự vật, sự việc được miêu tả, đó là các cách rụng khác nhau của lá. - Đối với việc thể hiện tư tưởng tình cảm: tạo ra những lối nói hàm súc, giúp cho người nghe dễ nắm bắt tư tưởng, tình cảm của người viết. Cụ thể trong đoạn văn phép so sánh thể hiện quan niệm cùa tác giả về sự sống và cái chết. Câu 1 Video hướng dẫn giải Trả lời câu 1 (trang 43 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2): Chỉ ra các phép so sánh trong những khổ thơ dưới đây. Cho biết chúng thuộc những kiểu so sánh nào. Phân tích tác dụng gợi hình, gợi cảm của một phép so sánh mà em thích.
Nước gương trong soi tóc những hàng tre Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè Tỏa nắng xuống lòng sông lấp loáng. (Tế Hanh) b) Con đi trăm núi ngàn khe Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm Con đi đánh giặc mười năm Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi. (Tố Hữu)
Như nằm trong giấc mộng Bóng Bác cao lồng lộng Ấm hơn ngọn lửa hồng (Minh Huệ) Lời giải chi tiết: - So sánh: Tâm hồn tôi như một buổi trưa hè - Dùng từ so sánh: là. Đây là so sánh ngang bằng. - Tác dụng: giúp cái trừu tượng (tâm hồn) hiện hữu có hình dạng, màu sắc. - Các so sánh: Con đi trăm núi ngàn khe / Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm- Con đi đánh giặc mười năm / Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi - Dùng từ so sánh: chưa bằng. Đây là so sánh không ngang bằng. - Tác dụng: khẳng định công lao, tình yêu thương vô bờ bến của người mẹ cách mạng. (1) - So sánh: Anh đội viên mơ màng / Như nằm trong giấc mộng - Dùng từ so sánh: như. Đây là so sánh ngang bằng. (2) - So sánh: Bóng Bác cao lồng lộng / Ấm hơn ngọn lửa hồng - Dùng từ so sánh :hơn. Đây là so sánh không ngang bằng. - Tác dụng: hình ảnh này nói lên vẻ đẹp kì vĩ của Bác Hồ. Bác như ngọn lửa sưởi ấm cho người dân Việt Nam. Câu 2 Video hướng dẫn giải Trả lời câu 2 (trang 43 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2): Hãy nêu những câu văn có sử dụng phép so sánh trong bài Vượt thác. Em thích hình ảnh so sánh nào? Vì sao? Lời giải chi tiết: Những câu văn có phép so sánh: - Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt. - Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn, hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống một một hiệp sĩ cùa Trường Sơn oai linh hùng vĩ. - Dọc sườn núi, những cây to mọc giữa bụi lúp xúp nom xa như những cụ vung tay hô đám con cháu tiến về phía trước. Em thích hình ảnh so sánh: Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc…giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh. Vì: Tác giả đã tưởng tượng ra một Dượng Hương Thư khỏe, đẹp và hào hùng. Ngoài ra, đã thể hiện rất tốt sức mạnh và khát vọng chinh phục thiên nhiên của con người. Câu 3 Video hướng dẫn giải Trả lời câu 3 (trang 43 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2): Dựa vào bài Vượt thác, hãy viết một đoạn văn từ ba đến năm câu tả dượng Hương Thư đưa thuyền vượt qua thác dữ; trong đoạn văn có sử dụng cả hai kiểu so sánh đã được giới thiệu. Lời giải chi tiết: Hướng dẫn viết đoạn văn: - Hình thức: Từ 3- 5 câu diển đạt mạch lạc. - Nội dung: tả cảnh dượng Hương Thư đưa thuyền vượt qua thác dữ. - Kĩ năng: Sử dụng hai kiểu so sánh ngang bằng và so sánh không ngang bằng. Đoạn văn tham khảo Nước từ trên cao phóng xuống định nuốt chửng con thuyền. Nhưng ở phía dưới dượng Hương Thư nhanh như cắt vừa thả sào, vừa rút sào nhịp nhàng, đều đặn. Con thuyền được giữ thăng bằng xé ngang dòng nước lao nhanh. Nó chồm lên, sấn tới, hùng dũng hơn cả dòng thác dữ. Loigiaihay.com Soạn bài So sánh (tiếp theo) trang 41 SGK Ngữ văn 6 tập 2 1. Các kiểu so sánh, tìm thêm các từ chỉ ý so sánh ngang bằng và không ngang bằng. Đặt câu với một từ chỉ ý so sánh ngang bằng, một từ chỉ ý so sánh không ngang bằng vừa tìm được. |
