Tôi nghĩ không viết là "Bộ trưởng Bộ quốc phòng Quân đội nhân dân Việt Nam" được, vì Bộ quốc phòng là một phần của Chính phủ. --Avia 7 tháng 7 2005 03:44 (UTC) Bài này có câu: "Đại tướng Văn Tiến Dũng ..., nguyên Uỷ viên Bộ Chính trị...". Nguyên có nghĩa là gì? Mekong Bluesman Trả lời[trả lời] "Nguyên" đồng nghĩa, với "cựu", nhưng "nguyên" được dùng hạn chế hơn, trước chức vụ cụ thể [1].--Á Lý Sa|✍ Trả lời[trả lời] "Cựu" cũng dùng trước chức vụ cụ thể mà:-? Tôi thấy khi thuật chuyện quá khứ thì không dùng "cựu" mà chỉ dùng "nguyên", vd. "năm 199x, nguyên thủ tướng Võ Văn Kiệt phát biểu..." (lúc ấy ông Kiệt đương chức). Lẽ ra hiện nay (ông Kiệt về hưu) phải nói là "hôm qua, cựu thủ tướng Kiệt phát biểu...", nhưng báo chí trong nước vẫn viết "hôm qua, nguyên thủ tướng Kiệt phát biểu..." --Avia (thảo luận) Trả lời[trả lời] Avia viết "năm 199x, nguyên thủ tướng Võ Văn Kiệt phát biểu...". Can I translated it to "In 199x, then-prime-minister Võ declare..."? Và, do đó "nguyên" có cái nghĩa của chữ then này? Mekong Bluesman Trả lời[trả lời] Avia có thể cho một thí dụ thực tế (nguồn càng ít lá cải càng tốt)? Cái câu ở trên tôi không loại trừ "cựu". Lâu rồi trên chương trình Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt, Đài Tiếng nói VN có đề cập đến 2 chữ này, nhưng tôi lại quên mất họ giải thích như thế nào.--Á Lý Sa|✍ Trả lời[trả lời] Theo tôi, 2 chữ này được dùng lẫn lộn, tuy nhiên nó vẫn có một số quy tắc hạn chế:
Thái Nhi Trả lời[trả lời] Thái Nhi viết ""Nguyên" ... dùng trân trọng...". Nếu vậy thì chúng ta phải nhìn thấy nhiều "nguyên tổng thống", nhưng (có thể tôi không biết) tôi chỉ thấy "cựu tổng thống". Chắc phải có lý do khác. Mekong Bluesman Trả lời[trả lời] Tin về các vụ án ở VN thường dùng "nguyên" để chỉ chức vụ mà bị cáo đã giữ lúc phạm tội: "Viện trưởng Viện KSND tối cao Hà Mạnh Trí vừa có công văn gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) bãi miễn tư cách đại biểu QH và cho phép bắt tạm giam ông Lê Minh Hoàng, đại biểu QH, nguyên Giám đốc Công ty Điện lực TP.HCM do có dấu hiệu phạm tội..." [2] (ở đây "nguyên"=then, nhưng lại rất mất uy tín). Avia (thảo luận) Trả lời[trả lời] Trong ngữ cảnh này tôi lại hiểu là former, vì nó nằm ở mệnh đề chính với trạng ngữ thời gian là "Ngày 29.9" (ông ta không còn giữ chức vụ vào hôm đó), và tiếp sau đó là mệnh đề phụ chỉ nguyên nhân (bỏ mệnh đề phụ này người ta vẫn hiểu).Á Lý Sa|✍ Trả lời[trả lời] Đối với phần thế giới còn lại (không-XHCN) thì báo chí VN dùng đúng "nguyên" (=then) và "cựu" (=former) (do đó bác Mekong chỉ gặp các cựu tổng thống); nhưng đối với phe XHCN thì cứ dùng "nguyên" thay cho "cựu" (vd. cho anh Á Lý Sa: Nguyên tổng bí thư Lê Khả Phiêu thăm gia đình liệt sĩ Đặng Thùy Trâm). Avia (thảo luận) Trả lời[trả lời] Thí dụ đó hình như dùng "nguyên"=former. Tôi cũng đang muốn tìm thí dụ của "nguyên"=then.Á Lý Sa|✍ Trả lời[trả lời] Như vầy là "nguyên"=then phải không: "Trong lịch sử, con cái nhiều vị tướng lĩnh cao cấp của Liên Xô trước đây vì nghiện ngập mà tự làm hỏng hạnh phúc cuộc đời. Xin đơn cử trường hợp Gêli Cônhép – Con trai nguyên soái Ivan Xtepanôvis Cônhép – nguyên Tư lệnh Phương diện quân Trung tâm trong Cuộc chiến tranh nước vĩ đại (1941 – 1945), nguyên Tổng tham mưu trưởng các Lực lượng vũ trang Liên Xô. Năm đó Gêli 21 tuổi..." Còn thế này thì bó tay: "Cựu tổng thống Mỹ Bill Clinton đã tổ chức một buổi lễ khá tưng bừng vào sáng nay, 18-11 ... Đương kim tổng thống Mỹ G.Bush, nguyên tổng thống George H.W. Bush (Bush cha) cùng nhiều quan chức danh giá khác... [3] Avia (thảo luận) Trả lời[trả lời] Thí dụ về "nguyên" ở trên của anh Avia vẫn chưa thuyết phục cho "then" ;), vì vẫn có thể hiểu là ông ta từng là (former) Tư lệnh..., rồi chú thích chức vụ đó ông ta thực hiện khi nào. Và tiếp theo, chữ "nguyên Tổng tham mưu trưởng", vì không có thời gian cụ thể, (nên theo cách giải thích bên trên của anh, ở thí dụ về Võ Văn Kiệt) có thể hiểu là "cựu". Như vậy chữ "nguyên" đầu là "then", chữ sau là "cựu"? Cũng cảm ơn anh đã tìm :) Á Lý Sa|✍ Trả lời[trả lời] Còn nếu giải thích là sự việc xảy ra khi ông ta đương chức thì có thể không chính xác, vì sự việc vào "những năm 50 – 60 thế kỷ trước", lúc ông ta đã không còn là Tư lệnh.Á Lý Sa|✍ Trả lời[trả lời] Cám ơn Avia đã mất nhiều thời giờ để làm rõ nghĩa của hai từ đó (ngay cả bằng cách đưa ra các thí dụ dùng lẫn lộn như trên). Sự thật thì ngay cả các người nói tiếng Anh, ngoại trừ những người để ý, cũng hay dùng lẫn lộn hai từ former và then. Trong rất nhiều manual of style của các báo lớn đều có nhắc về cách dùng đúng cho former và then. Tôi, then manager of a development team and former Information Officer, vẫn thường nhắc các người làm việc với tôi. Mekong Bluesman Trả lời[trả lời] Vấn đề của tiếng Việt là liệu "nguyên" có thực sự là "then" không (và bị dùng sai để chỉ "cựu", như trường hợp của tiếng Anh theo bác viết ở trên). Á Lý Sa|✍ Trả lời[trả lời] Tôi đồng ý với Avia đúng ra là: nguyên - then - damalig và cựu - former - ehemalig. Phan Ba Trả lời[trả lời] Bây giờ thì tôi hiểu rồi (cám ơn Avia và Phan Ba). Như vậy là chữ "nguyên" không hoàn toàn đồng nghĩa với chữ "cựu". Chữ "nguyên" có nghĩ là "đương thời" nhưng "đương thời lúc đó". Thí dụ: "Vào năm 19xx ông Đại sứ X, nguyên Trung tướng Chỉ huy trưởng Sư đoàn 5, đã ra lệnh..." Ông X ra lệnh vì lúc đó ông ta "đương thời" chỉ huy sư đoàn đó. Bây giờ có thể ông X vẫn còn hàm Trung tướng (bên cạnh chức Đại sứ). Đúng không? Mekong Bluesman Trả lời[trả lời] Theo tôi, nếu thật là chặt chẽ thì "nguyên Trung tướng, chỉ huy trưởng sư đoàn 5" có nghĩa là lúc đó ông là Trung tướng và là chỉ huy trưởng nhưng bây giờ không còn là Trung tướng mà cũng không còn là chỉ huy trưởng nữa, khác với "Trung tướng, nguyên chỉ huy trưởng Sư đoàn 5" (cho tới bây giờ ông vẫn là Trung tướng nhưng không còn là chỉ huy trưởng nữa). Phan Ba Trả lời[trả lời] Theo giải nghĩa của Đại từ điển Tiếng Việt:
Có lẽ ở các nước xã hội chủ nghĩa, vốn hay xét lý lịch, gốc gác ba đời nên thích xét đến "gốc gác vốn có từ ban đầu hơn", chính vì thế hay dùng từ nguyên hơn. linhbach Trả lời[trả lời] Bạn cho dẫn chứng về chữ nguyên trong "nguyên trung tướng" liên quan đến gốc gác 3 đời? --Á Lý Sa|✍ Trả lời[trả lời] --Á Lý Sa|✍ thông cảm nhen. Đây chỉ là suy đoán của tôi mà thôi. Không có một bằng chứng khách quan để kết luận về ý nghĩa hai từ nguyên và cựu. linhbach Trả lời[trả lời] Theo tôi thì "nguyên" và "cựu" khi dùng hơi có sự khác nhau: Cựu là để chủ định nói về việc hiện nay không còn tại vị nữa. "Nguyên" thì dùng có hơi khác một chút mà ý chính của nó là để khẳng định tầm quan trọng của chức vị chứ không phải để nói lên là người này không còn tại vị. Ví dụ nói "ông A là cựu giám đốc" thì chủ yếu để nói ông ta đã là GĐ nay thôi GĐ rồi. Còn khi nói "ông A nguyên giám đốc" thì có ý nói ông ấy đã từng làm đến chức giám đốc rồi đấy. Do đó nên dùng nguyên trong những câu văn để khẳng định tính chất muốn đề cao trong bài này dùng nguyên là đúng. (cách hiểu của tôi gần với giải thích của bạn LinhbachTô Linh Giang Trả lời[trả lời]Đọc cách đối đáp trên làm tui tức cười. Nhưng anh Arisa có lý. Tôi không dám dùng Anh ngữ vì sợ nó không 100% tương đương. Theo nghĩa (Hán Việt) liên quan tới trường hợp này thì:
Thời 1995 thấy tivi dùng nguyên để chỉ người tiền nhiệm gần nhất. Cựu là những người cũ hơn. Ví dụ tổng bí thư nguyễn phú trọng, nguyên tổng bí thư nông Đức mạnh, cựu tổng bí thư Lê khả phiêu. Nguyên với cứu khác nhau như thế nào?Cựu: trước kia từng là (người giữ chức vụ, làm phận sự nào đó) ví dụ như cựu thủ tướng. Nguyên: cái gốc, cái vốn có từ ban đầu. Ví dụ: Bác ấy nguyên là tổng giám đốc nhà máy. Cựu chủ tịch nghĩa là gì?Cựu chủ tịch là người từng giữ chức vụ chủ tịch của một cơ quan, tổ chức. 1. Cựu chủ tịch đã từ chức sau khi làm việc được 10 năm. Cừu có nghĩa là gì?Cũ, lâu năm. Nói người đã từng làm một chức vụ. Nguyên là gì?+ "Nguyên" dùng để chỉ những người trước đây từng giữ chức vụ đó nhưng nay đã chuyển công tác và giữ chức vụ khác (nói chung là còn làm việc, chưa nghỉ). Hai từ "nguyên" và "cựu" có ý nghĩa giống nhau; chỉ một nhân vật đã từng đảm đương chức vụ (cao nhất) nào đó. |
