 Hiện đã có một số tỉnh thành có khen thưởng với gia đình sinh 2 con một bề gái - Ảnh: LÊ DÂN Theo đó, mức thưởng đối với tập thể là cấp xã đạt 100% thôn đã có nội dung về kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh trong hương ước, quy ước được đề xuất UBND cấp huyện khen thưởng một lần, kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật. Với cá nhân, để kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, địa phương lựa chọn, quyết định một số nội dung cụ thể để khuyến khích, hỗ trợ cho cặp vợ chồng sinh hai con một bề và cam kết không sinh thêm con. Các hình thức khuyến khích tôn vinh, biểu dương việc nuôi con khỏe, dạy con ngoan, con học giỏi, thành đạt; miễn, giảm học phí, hỗ trợ mua bảo hiểm y tế học sinh, hỗ trợ sữa học đường và các nội dung, hình thức phù hợp khác. Tại các địa phương có mức sinh thấp (hơn 20 tỉnh thành, bao gồm cả TP.HCM, Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Cửu Long), căn cứ vào thực tiễn, địa phương lựa chọn, quyết định khen thưởng, hỗ trợ tiền hoặc hiện vật cho phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi. Các xã ở khu vực này có 60% cặp vợ chồng sinh đủ hai con trước 35 tuổi trong liên tục 3 năm, 5 năm cũng được xét khen thưởng. Để nâng cao chất lượng dân số, phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh thuộc hộ nghèo, cận nghèo, đối tượng bảo trợ xã hội, người sống tại vùng nhiễm chất độc dioxin, vùng núi, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng khó khăn và đặc biệt khó khăn được hỗ trợ thực hiện tầm soát, sàng lọc trước sinh và sơ sinh và có thể hỗ trợ bằng tiền. Các quy định này sẽ có hiệu lực thực hiện từ ngày 10-3.
Ngày 25-1-2021, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 01/2021/TT-BYT hướng dẫn một số nội dung để địa phương làm căn cứ xây dựng chính sách khuyến khích: khen thưởng, hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật đối với tập thể, cá nhân thực hiện tốt công tác dân số. Theo nội dung Thông tư, đối tượng được khuyến khích, hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật là các tập thể và cá nhân thực hiện tốt công tác dân số. Cụ thể, về tập thể bao gồm: Thôn, làng, ấp, bản, buôn, phum, sóc, tổ dân phố, khu phố, khối phố, khóm, tiểu khu và tương đương (gọi chung là thôn); xã, phường, thị trấn (gọi chung là xã). Về cá nhân là các cá nhân là công dân Việt Nam cư trú trên lãnh thổ Việt Nam thực hiện tốt công tác dân số. Thông tư có tám điều, trong đó, Bộ Y tế hướng dẫn các địa phương một số nội dung khuyến khích liên quan đến việc duy trì vững chắc mức sinh thay thế; kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh và nâng cao chất lượng dân số. Thông tư có hiệu lực thi hành kể từ ngày 10-3-2021. Không phải cứ sinh hai con một bề là được hưởng các khuyến khích, hỗ trợ Chia sẻ về thông tin liên quan đến nội dung Thông tư 01/2021/TT-BYT của Bộ Y tế như sau: "Từ 10-3, sinh con một bề được hỗ trợ mua bảo hiểm y tế, miễn giảm học phí", TS Đinh Huy Dương, Vụ trưởng Vụ Truyền thông - Giáo dục (Tổng cục Dân số, Bộ Y tế) cho biết, việc thông tin này là chưa chính xác, chưa đầy đủ về nội dung của Thông tư. Theo đó, nội dung này nằm trong Điều 4 của Thông tư liên quan đến việc hướng dẫn một số nội dung khuyến khích kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh. Cụ thể, với tập thể, các xã đạt 100% thôn đã có nội dung về kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh trong hương ước, quy ước được đề xuất UBND cấp huyện khen thưởng một lần kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật.
Với cá nhân, căn cứ mục tiêu chính sách dân số và thực tiễn, để kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, địa phương lựa chọn, quyết định một số nội dung cụ thể để khuyến khích, hỗ trợ cho cặp vợ chồng sinh hai con một bề cam kết không sinh thêm con như: Tôn vinh, biểu dương việc nuôi con khỏe, dạy con ngoan, con học giỏi, thành đạt; miễn, giảm học phí, hỗ trợ mua bảo hiểm y tế học sinh; hỗ trợ sữa học đường và các nội dung, hình thức phù hợp khác. Như vậy, việc các cặp vợ chồng sinh con một bề (có ký cam kết không sinh thêm con) có thuộc diện được khuyến khích, hỗ trợ hay không còn tùy thuộc vào tình hình thực tế tại từng địa phương, do địa phương quyết định. Không đồng nghĩa với việc, người dân trên cả nước, cứ sinh hai con một bề là được hưởng các khuyến khích, hỗ trợ như tiêu đề bài báo đã nêu. Các nội dung khuyến khích liên quan đến duy trì vững chắc mức sinh thay thế Về nội dung khuyến khích liên quan đến duy trì vững chắc mức sinh thay thế, tại Điều 3 của Thông tư này, Bộ Y tế đưa ra một số nội dung khuyến khích liên quan đến việc duy trì vững chắc mức sinh thay thế. Trong đó, tùy theo từng vùng, khu vực (vùng mức sinh cao, mức sinh thấp và vùng mức sinh thay thế) sẽ có những hướng dẫn khác nhau. Cụ thể, tại các tỉnh thuộc vùng mức sinh cao theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ (33 tỉnh), nếu thôn đạt ba năm liên tục không có người sinh con thứ ba trở lên được đề xuất UBND cấp xã khen thưởng kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật. Thôn đạt năm năm liên tục không có người sinh con thứ 3 trở lên được đề xuất UBND cấp huyện khen thưởng kèm theo mức khuyến khích, hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật. Với xã đạt 3 năm liên tục không có người sinh con thứ 3 trở lên được đề xuất UBND cấp huyện khen thưởng kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật. Xã thuộc vùng miền núi, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng khó khăn và đặc biệt khó khăn, xã có mức sinh cao đạt một năm không có người sinh con thứ 3 trở lên được đề xuất UBND cấp huyện khen thưởng kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật. Với xã đạt năm năm liên tục không có người sinh con thứ 3 trở lên được đề xuất UBND cấp tỉnh khen thưởng kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật. Với cá nhân, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ đã có đủ hai con và tự nguyện sử dụng biện pháp tránh thai dài hạn (triệt sản, đặt dụng cụ tử cung, cấy thuốc tránh thai) được khuyến khích, hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật. Tại các tỉnh thuộc vùng mức sinh thấp (21 tỉnh), Thông tư cũng nêu rõ, nếu xã ba năm liên tục đạt và vượt tỷ lệ 60% cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ sinh đủ 2 con được đề xuất UBND cấp huyện khen thưởng kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật; xã năm năm liên tục đạt và vượt tỷ lệ 60% cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ sinh đủ 2 con được đề xuất UBND cấp tỉnh khen thưởng kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật. Với cá nhân, căn cứ vào thực tiễn, địa phương lựa chọn, quyết định khen thưởng, hỗ trợ tiền hoặc hiện vật cho phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi. Còn tại các tỉnh thuộc vùng mức sinh thay thế (chín tỉnh), căn cứ vào mục tiêu chính sách dân số và thực tiễn, để duy trì vững chắc mức sinh thay thế, địa phương lựa chọn, quyết định một số nội dung cụ thể để khuyến khích, hỗ trợ đối với tập thể, cá nhân như đã nêu ở trên. Các nội dung khuyến khích góp phần nâng cao chất lượng dân số TS Đinh Huy Dương cho biết, tại Điều 5 của Thông tư, Bộ Y tế hướng dẫn một số nội dung khuyến khích góp phần nâng cao chất lượng dân số như tầm soát trước sinh và tầm soát sơ sinh. Cụ thể, phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh thuộc hộ nghèo, cận nghèo, đối tượng bảo trợ xã hội; sống tại vùng nhiễm chất độc dioxin, vùng núi, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng khó khăn và đặc biệt khó khăn được hỗ trợ thực hiện tầm soát trước sinh (sàng lọc trước sinh), tầm soát sơ sinh (sàng lọc sơ sinh) và hỗ trợ bằng tiền (nếu có). Về công tác chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, Thông tư nêu rõ, xã đạt 100% người cao tuổi có thẻ bảo hiểm y tế, được lập hồ sơ theo dõi sức khỏe và khám sức khỏe định kỳ được đề xuất UBND cấp huyện khen thưởng một lần kèm theo hỗ trợ bằng tiền hoặc hiện vật… Kinh phí để thực hiện các nội dung khuyến khích, khen thưởng, hỗ trợ tiền hoặc hiện vật đối với các tập thể, cá nhân thực hiện tốt công tác dân số được lấy từ nguồn ngân sách địa phương và nguồn kinh phí hợp pháp khác theo quy định. "Thông tư hướng dẫn của Bộ Y tế để các địa phương làm căn cứ xây dựng các chính sách khuyến khích, hỗ trợ sao cho phù hợp với thực tiễn tại địa phương mình. Bước đi, lộ trình thực hiện ra sao và khuyến khích, hỗ trợ như thế nào phụ thuộc ở mỗi địa phương. Bộ Y tế chỉ đưa ra hướng dẫn. Trong quá trình các địa phương triển khai thực hiện, nếu có bất kỳ vướng mắc nào, địa phương cần phản ánh kịp thời về Tổng cục Dân số, Bộ Y tế để xem xét, giải quyết", ông Dương cho biết.
Hiện nay, Nhà nước ngày một chú trọng xây dựng các chính sách khuyến khích về dân số nhằm tránh sự mất cân bằng giới tính, dần xóa bỏ tư tưởng “trọng nam, khinh nữ”. Thời gian gần đây, mọi người thường thấy thông tin về “miễn giảm học phí khi sinh con một bề”. Vậy cần hiểu về chính sách này như thế nào? 1. Thế nào là sinh con một bề? “Một bề” là cụm từ Hán Việt để chỉ cùng một hướng, cùng phía. Do đó, “Sinh con một bề” được hiểu là một cặp vợ chồng sinh tất cả các cả các con có cùng một giới tính sinh học. 2. Quy định của pháp luật về miễn giảm học phí khi sinh con một bề Nhằm thực hiện tốt việc kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, ngày 25/01/2021, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư 01/2021/TT-BYT hướng dẫn một số nội dung để địa phương ban hành chính sách khen thưởng, hỗ trợ đối với tập thể, cá nhân thực hiện tốt công tác dân số. Trong Thông tư này, tại Điều 4 có quy định về Một số nội dung khuyến khích kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh như sau: “…2. Cá nhân Căn cứ mục tiêu chính sách dân số và thực tiễn, để kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, địa phương lựa chọn, quyết định một số nội dung cụ thể để khuyến khích, hỗ trợ cho cặp vợ chồng sinh 02 (hai) con một bề cam kết không sinh thêm con như: tôn vinh, biểu dương việc nuôi con khỏe, dạy con ngoan, con học giỏi, thành đạt; miễn, giảm học phí, hỗ trợ mua bảo hiểm y tế học sinh; hỗ trợ sữa học đường và các nội dung, hình thức phù hợp khác.” 3. Hiểu đúng về chính sách miễn giảm học phí khi sinh con một bề Căn cứ quy định trên, thấy rằng, việc miễn giảm học phí là chính sách không áp dụng bắt buộc tại tất cả các địa phương trên toàn quốc. Các địa phương được quyền lựa chọn việc có áp dụng chính sách miễn giảm học phí hay không, dựa trên tình hình, điều kiện thực tiễn của địa phương. Thông tư hướng dẫn của Bộ Y tế được ban hành để các địa phương lấy đó làm căn cứ xây dựng các chính sách khuyến khích, hỗ trợ miễn giảm học phí sao cho phù hợp với thực tiễn tại địa phương mình. Bước đi, lộ trình thực hiện ra sao hay khuyến khích, hỗ trợ như thế nào phụ thuộc ở mỗi địa phương. 4. Điều kiện được hưởng chính sách miễn, giảm học phí khi sinh con một bề - Cặp vợ chồng sinh 02 (hai) con một bề (2 con cùng là nam hoặc cùng là nữ); - Cam kết không sinh thêm con; - Địa phương có quy định áp dụng chính sách miễn giảm học phí. 5. Tư vấn trường hợp miễn giảm học phí khi sinh con một bề Câu hỏi: Chào luật sư. Tôi có một câu hỏi muốn nhờ luật sư giải đáp. Tôi sinh được 02 con gái, hiện đang cư trú và sinh sống tại TP. HCM. Tôi nghe nói Nhà nước có chính sách hỗ trợ miễn giảm học phí cho người sinh con một bề. Vậy con tôi có được hưởng chính sách này không? Trả lời: Cảm ơn chị đã gửi câu hỏi tư vấn đến Luật Minh Gia, đối với nội dung chị đề nghị tư vấn, Luật Minh Gia trả lời như sau: Về chính sách miễn giảm học phí với người sinh con một bề, Khoản 2 Điều 4 Thông tư 01/2021/TT-BYT hướng dẫn một số nội dung để địa phương ban hành chính sách khen thưởng, hỗ trợ đối với tập thể, cá nhân thực hiện tốt công tác dân số như sau: “Điều 4. Một số nội dung khuyến khích kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh …2. Cá nhân Căn cứ mục tiêu chính sách dân số và thực tiễn, để kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, địa phương lựa chọn, quyết định một số nội dung cụ thể để khuyến khích, hỗ trợ cho cặp vợ chồng sinh 02 (hai) con một bề cam kết không sinh thêm con như: tôn vinh, biểu dương việc nuôi con khỏe, dạy con ngoan, con học giỏi, thành đạt; miễn, giảm học phí, hỗ trợ mua bảo hiểm y tế học sinh; hỗ trợ sữa học đường và các nội dung, hình thức phù hợp khác.” Căn cứ quy định nêu trên thì cặp vợ chồng sinh 02 con một bề cam kết không sinh thêm con thì địa phương có thể quyết định miễn, giảm học phí Theo thông tin chị cung cấp, chị có 02 người con gái. Tuy nhiên chị chưa nêu rõ việc vợ chồng chị đã làm cam kết không sinh thêm con hay chưa. Do đó, Luật Minh Gia chia 02 trường hợp như sau: * Trường hợp 1: Vợ chồng chị đã làm cam kết không sinh thêm con Nếu vợ chồng chị đã làm cam kết không sinh thêm con và TP. Hồ Chí Minh có quy định áp dụng chính sách miễn giảm học phí theo Thông tư 01/2021/TT-BYT thì các con của chị sẽ được hưởng chính sách miễn, giảm học phí. Ngược lại, nếu TP. Hồ Chí Minh không áp dụng chính sách miễn giảm học phí theo Thông tư 01/2021/TT-BYT thì sẽ không được miễn, giảm học phí. * Trường hợp 2: Vợ chồng chị chưa làm cam kết không sinh thêm con Trong trường hợp này, các con của chị chưa đủ điều kiện hưởng chính sách miễn giảm học phí. |
