| Hen suyễn là một bệnh viêm đường hô hấp gây ra bởi một loạt kích thích dẫn đến co thắt phế quản hồi phục hoàn toàn hoặc một phần. Triệu chứng và dấu hiệu bao gồm khó thở, tức ngực, ho, thở khò khè. Việc chẩn đoán được dựa trên tiền sử, khám lâm sàng và đo chức năng hô hấp. Điều trị liên quan đến kiểm soát các yếu tố khởi phát và điều trị bằng thuốc, thường dùng nhất là thuốc cường beta-2 và corticosteroid dạng hít. Tiên lượng là tốt với điều trị. Hơn 25 triệu người ở Hoa Kỳ bị mắc hen. Hen suyễn là một trong những bệnh mạn tính phổ biến nhất ở thời thơ ấu, ảnh hưởng đến khoảng 6 triệu trẻ em ở Hoa Kỳ. Nó cũng xảy ra thường xuyên hơn ở những người Da đen không có nguồn gốc Tây Ban Nha và người Puerto Rico. Ở Hoa Kỳ, hàng năm có khoảng 10.000 ca tử vong do hen suyễn và tỷ lệ tử vong đang giảm dần (1 Tài liệu tham khảo dịch tễ học Hen suyễn là một bệnh viêm đường hô hấp gây ra bởi một loạt kích thích dẫn đến co thắt phế quản hồi phục hoàn toàn hoặc một phần. Triệu chứng và dấu hiệu bao gồm khó thở, tức ngực, ho, thở khò... đọc thêm ). Tuy nhiên, tỷ lệ tử vong cao gấp 2 đến 3 lần đối với người Da đen so với người Da trắng. Tỷ lệ tử vong ở người lớn cao hơn trẻ em và đặc biệt cao ở người lớn trên 65 tuổi. Hen suyễn là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến trẻ em phải nhập viện và là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng nghỉ học (2 Tài liệu tham khảo dịch tễ học Hen suyễn là một bệnh viêm đường hô hấp gây ra bởi một loạt kích thích dẫn đến co thắt phế quản hồi phục hoàn toàn hoặc một phần. Triệu chứng và dấu hiệu bao gồm khó thở, tức ngực, ho, thở khò... đọc thêm ). Hen suyễn được ước tính gây tốn kém 56 tỷ đô la Mỹ mỗi năm cho chi phí chăm sóc y tế và mất năng suất lao động (3 Tài liệu tham khảo dịch tễ học Hen suyễn là một bệnh viêm đường hô hấp gây ra bởi một loạt kích thích dẫn đến co thắt phế quản hồi phục hoàn toàn hoặc một phần. Triệu chứng và dấu hiệu bao gồm khó thở, tức ngực, ho, thở khò... đọc thêm ).
Sự phát triển hen suyễn là do nhiều tác động và phụ thuộc vào sự tương tác giữa các gen nhạy cảm và các yếu tố môi trường. Nhiều hơn 100 gen nhạy cảm hen đã được báo cáo. Nhiều người được cho là có liên quan đến loại tế bào T loại 2 (TH2) và có thể đóng vai trò trong viêm. Ví dụ bao gồm gen FCER1B mã hóa chuỗi beta của thụ thể IgE có ái lực cao; các gen mã hóa một số interleukins (IL) như IL-4, IL-13 và thụ thể IL-4; các gen chịu trách nhiệm về miễn dịch bẩm sinh (HLA-DRB1, HLA-DQB1, CD14); và các gen tham gia vào quá trình viêm tế bào (ví dụ, gen mã hóa yếu tố kích thích tăng sinh bạch cầu hạt [TNF] và yếu tố hoại tử khối u [TNF-α]). Ngoài ra,gen ADAM33 có thể kích thích cơ trơn đường hô hấp và tăng sinh nguyên bào sợi và tái cấu trúc; Đây là locus có nguy cơ mắc hen đầu tiên được tìm thấy trong các nghiên cứu về sự liên kết của toàn bộ hệ gen. Gần đây là sao chép nhiều nhất là ở locus nhiễm sắc thể 17q21. Vị trí này chứa gen ORMDL3, đó là một chất gây dị ứng và gen cytokine (IL-4/IL-13) có liên quan đến sự tái cấu trúc tế bào biểu mô và sự tăng chuyển hóa sponolipid. Nhân tố môi trường là nguyên nhân của hen có thể bao gồm những yếu tố sau:
Các bằng chứng cho thấy có sự liên quan của các chất gây dị ứng trong gia đình (ví dụ: bụi, gián, vật nuôi) và các chất gây dị ứng môi trường khác đối với sự phát triển bệnh ở trẻ em và người lớn. Chế độ ăn ít vitamin C, E và axit béo omega-3 có liên quan đến hen suyễn; tuy nhiên, một số nghiên cứu ủng hộ ảnh hưởng của chế độ ăn uống bị giới hạn bởi cỡ mẫu hoặc không tính đến sự khác biệt về các yếu tố kinh tế xã hội, môi trường và nhân khẩu học. Chế độ ăn uống bổ sung những chất này dường như không ngăn ngừa được hen suyễn. Hen suyễn cũng liên quan đến các yếu tố chu sinh, chẳng hạn như bà mẹ sinh con khi còn quá trẻ, dinh dưỡng kém của bà mẹ, trẻ sơ sinh non tháng, trẻ sơ sinh nhẹ cân và thiếu sữa mẹ. Mặt khác, tiếp xúc với các độc tố sớm trong cuộc đời có thể tạo ra miễn dịch và được bảo vệ. Ô nhiễm không khí không hoàn toàn liên quan đến sự phát triển của bệnh, mặc dù nó có thể khởi phát đợt cấp. Vai trò của việc tiếp xúc với khói thuốc lá ở trẻ em đang gây tranh cãi, một số nghiên cứu tìm thấy tác động có tính chất góp phần gia tăng tỷ lệ mắc bệnh và một số thì ngược lại. Các thành phần di truyền và môi trường có thể tương tác. Trẻ nhỏ có thể được sinh ra với khuynh hướng phản ứng miễn dịch tiền viêm và tiền dị ứng loại 2 (T2) (đáp ứng miễn dịch liên quan đến tế bào T hỗ trợ 2). Đáp ứng T2 tiền viêm được đặc trưng bởi sự tăng trưởng và kích hoạt quá trình sản sinh bạch cầu ái toan và IgE. Hen suyễn với dạng viêm này thường được gọi làh hen suyễn tăng bạch cầu ái toan. Sự phơi nhiễm trong thời thơ ấu với vi khuẩn, virus, nội độc tố có thể chuyển cơ thể sang sự phản ứng với T hỗ trợ loại 1 (TH1), ngăn chặn tế bào Th2 và tạo ra sự dung nạp. Đáp ứng loại 1 (T1) được đặc trưng bởi sự gia tăng của tế bào T hỗ trợ loại 1. Xu hướng với các gia đình có ít trẻ hơn, môi trường trong nhà sạch hơn và việc sử dụng sớm vắc xin, kháng sinh có thể làm mất đi sự ức chế T2 ở trẻ, ức chế dung nạp. Điều đó có thể phần nào giải thích sự gia tăng liên tục tỷ lệ hen suyễn ở các nước thu nhập cao hơn (giả thuyết vệ sinh). Hội chứng rối loạn chức năng đường thở phản ứng (RADS) là sự khởi phát nhanh chóng (vài phút đến vài giờ, nhưng không phải > 24 giờ) của một hội chứng giống hen suyễn Hen nghề nghiệp
Nhiều chất có liên quan, bao gồm khí clo, nitơ oxit và các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (ví dụ như từ sơn, dung môi, chất kết dính). Sự kiện tiếp xúc thường rõ ràng đối với bệnh nhân, đặc biệt khi các triệu chứng bắt đầu gần như ngay lập tức. Hen kích ứng đề cập đến một phản ứng tương tự, dai dẳng giống như hen sau khi tiếp xúc nhiều lần hoặc mạn tính với các chất kích thích tương tự. Các biểu hiện đôi khi âm thầm hơn, và do đó mối liên hệ với việc tiếp xúc với đường hô hấp chỉ rõ ràng khi xem lại. RADS và hen kích ứng mạn tính có nhiều điểm tương đồng về lâm sàng với hen (ví dụ: thở khò khè, khó thở, ho, có hạn chế luồng khí, tăng đáp ứng phế quản) và đáp ứng đáng kể với thuốc giãn phế quản và thường là corticosteroid. Không giống như ở bệnh hen, phản ứng với chất hít không được cho là dị ứng qua trung gian IgE; phơi nhiễm ở mức độ thấp không gây ra chứng RADS hoặc hen do chất kích thích. Tuy nhiên, tiếp xúc lặp lại với tác nhân khởi đầu có thể gây ra các triệu chứng bổ sung. Hen suyễn bao gồm:
Ở bệnh nhân hen suyễn, tế bào TH2 và các loại tế bào khác - đặc biệt là bạch cầu ái toan và các tế bào mast, các dưới nhóm CD4+ và bạch cầu trung tính - hình thành quá trình viêm thâm nhiễm lan rộng vào biểu mô và cơ trơn đường thở, dẫn đến sự thay đổi đường thở (như sự viêm trợt, xơ hóa dưới biểu mô, tăng sinh mạch, phì đại cơ trơn). Phì đại cơ trơn làm hẹp đường hô hấp và tăng phản ứng với các dị nguyên, nhiễm trùng, yếu tố kích thích, kích thích phó giao cảm (gây giải phóng các peptit thần kinh tiền viêm, chẳng hạn như chất P, neurokinin A và peptit liên quan đến gen calcitonin), và các tác nhân gây co thắt phế quản khác. Những yếu tố đóng góp thêm vào tăng phản ứng của đường thở bao gồm sự mất chất ức chế co thắt phế quản (yếu tố giãn cơ trơn có nguồn gốc từ biểu mô, prostaglandin E2) và mất các chất khác gọi là endopeptidases chuyển hóa các thuốc co thắt phế quản nội sinh. Tắc nghẽn chất nhầy và tăng bạch cầu ái toan trong máu ngoại biên là những phát hiện cổ điển trong bệnh hen suyễn và có thể là yếu tố góp phần vào quá trình viêm đường thở nhỏ. Tuy nhiên, không phải tất cả bệnh nhân bị hen suyễn có tăng bạch cầu ái toan. Các tác nhân phổ biến gây ra cơn hen bao gồm:
Các tác nhân gây bệnh truyền nhiễm ở trẻ nhỏ bao gồm: virus hợp bào hô hấp Virus hợp bào hô hấp (RSV) và nhiễm Human Metapneumovirus Virus hợp bào hô hấp và nhiễm human metapneumovirus gây nhiễm trùng đường hô hấp dưới theo mùa, đặc biệt ở trẻ nhũ nhi và trẻ nhỏ. Bệnh có thể không có triệu chứng, nhẹ hoặc nặng, bao gồm viêm... đọc thêm , rhinovirus, virus parainfluenza. Ở trẻ lớn hơn và người lớn, nhiễm trùng đường hô hấp trên (đặc biệt với rhinovirus) và viêm phổi là các yếu tố gây khởi phát phổ biến. Tập thể dục có thể là một yếu tố khởi phát, đặc biệt là trong môi trường lạnh hoặc khô và không khí lạnh đơn thuần cũng có thể gây ra các triệu chứng. Các chất gây kích ứng theo đường hô hấp, chẳng hạn như ô nhiễm không khí, khói thuốc lá, nước hoa và các sản phẩm làm sạch có thể làm khởi phát các triệu chứng hen. (Các chất kích thích dạng hít gây ra cơn hen kịch phát làm như vậy bằng cách tạo ra đáp ứng T2, trái ngược với những gì xảy ra trong hội chứng rối loạn chức năng đường thở phản ứng và hen suyễn mạn tính do chất kích thích.) Cảm xúc như lo lắng, tức giận, và sự kích động đôi khi gây khởi phát cơn hen cấp. Aspirin là một yếu tố khởi phát lên đến 30% số bệnh nhân bị hen nặng và < 10% trong số tất cả các bệnh nhân bị hen. Hen nhạy cảm Aspirin thường kèm theo các polyp mũi có tắc nghẽn mũi và xoang, tình trạng này còn được biết đến là tam chứng Samter (hen, polyp mũi và nhạy cảm aspirin, NSAIDS). GERD là một tác nhân thông thường trong một số bệnh nhân hen, có thể thông qua phản ứng co thắt phế quản do axit thực quản hoặc do hít phải axit. Tuy nhiên, điều trị GERD không có triệu chứng (ví dụ, với thuốc ức chế bơm proton) dường như không cải thiện được sự kiểm soát hen. Viêm mũi dị ứng thường cùng tồn tại với bệnh hen suyễn; không rõ hai bệnh này là biểu hiện khác nhau của cùng một quá trình dị ứng hay liệu viêm mũi là một yếu tố kích hoạt hen suyễn độc lập hay không. Không giống như tăng huyết áp (ví dụ: trong đó một chỉ số [HA] xác định mức độ nghiêm trọng của rối loạn và hiệu quả điều trị), hen suyễn gây ra một số bất thường về lâm sàng và xét nghiệm. Ngoài ra, không giống như hầu hết các loại tăng huyết áp, biểu hiện của hen suyễn thường bị mất dần. Do đó, theo dõi (và nghiên cứu) bệnh hen suyễn đòi hỏi một thuật ngữ nhất quán và các tiêu chuẩn được xác định. Thuật ngữ cơn hen phế quản mô tả sự co thắt phế quản nặng, dữ dội và kéo dài có khả năng kháng trị. Mức độ nặng là cường độ thực chất của quá trình bệnh (nghĩa là xấu đến mức nào, xem bảng
Phân loại mức độ nghiêm trọng của bệnh hen
suyễn Phân loại Mức độ nặng của Hen suyễn *
Điều quan trọng cần nhớ là phân loại mức độ nặng không dự đoán mức độ trầm trọng trong đợt cấp của bệnh nhân. Ví dụ, bệnh nhân bị hen suyễn nhẹ không có triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ và chức năng phổi bình thường vẫn có thể bị đợt cấp nặng đe dọa đến tính mạng.  Kiểm soát là mức độ của các triệu chứng và nguy cơ được giảm thiểu bằng cách điều trị. Kiểm soát là thông số đánh giá bệnh nhân điều trị. Mục tiêu là cho tất cả các bệnh nhân hen suyễn được kiểm soát bất kể mức độ nặng của bệnh. Kiểm soát được phân loại là:
Sự suy giảm đề cập đến tần số và cường độ triệu chứng của bệnh nhân và những hạn chế về chức năng (Xem bảng
Phân loại mức độ nặng của hen)
Phân loại Mức độ nặng của Hen suyễn *
Nguy cơ đề cập đến khả năng xảy ra đợt cấp trong tương lai hoặc suy giảm chức năng phổi và nguy cơ tác dụng phụ. Nguy cơ được đánh giá bởi các đặc điểm lâu dài về chức năng hô hấp và các lâm sàng như
Các triệu chứng và dấu hiệu của hen suyễnBệnh nhân hen suyễn nhẹ thường không có triệu chứng giữa đợt cấp. Bệnh nhân mắc bệnh nặng hơn và những người trong đợt cấp sẽ bị khó thở, nặng ngực, thở khò khè, ho. Ho có thể là triệu chứng duy nhất ở một số bệnh nhân (hen suyễn thể ho). Các triệu chứng có thể theo nhịp sinh học và trầm trọng hơn khi ngủ, thường khoảng 4 giờ sáng. Nhiều bệnh nhân bị bệnh nặng hơn sẽ bị thức giấc vào ban đêm (hen suyễn ban đêm). Các triệu chứng và dấu hiệu biến mất giữa các cơn hen, mặc dù các tiếng thở khò khè nhẹ có thể nghe được trong lúc nghỉ ngơi hoặc sau khi tập thể dục ở một số bệnh nhân không triệu chứng. Việc ứ khí trong phổi có thể làm thay đổi thành ngực ở những bệnh nhân bị hen suyễn không kiểm soát được, gây ra lồng ngực hình thùng. Tất cả các triệu chứng và dấu hiệu là không đặc hiệu, có thể hồi phục với điều trị kịp thời và thường xuất hiện khi tiếp xúc với một hoặc nhiều yếu tố khởi phát.
Chẩn đoán dựa trên tiền sử, khám lâm sàng và được xác định bằng các kiểm tra chức năng hô hấp. Chẩn đoán nguyên nhân và loại trừ các rối loạn khác gây ra thở khò khè rất quan trọng. Hen suyễn và
COPD
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) đặc trưng bởi sự giới hạn về luồng khí thở gây ra do
đáp ứng viêm do hít phải các chất khí độc hại, thường là khói thuốc lá. Thiếu alpha-1 antitrypsin và... đọc thêm Chồng chéo Hen suyễn-COPD (ACO) đang ngày càng được công nhận là một thực thể duy nhất có biểu hiện tắc nghẽn luồng không khí dai dẳng và một số đặc điểm của cả hen suyễn và COPD. Các đặc điểm chính bao gồm tắc nghẽn đường thở cố định không đáp ứng với thuốc giãn phế quản, tiếp xúc đáng kể với hút thuốc lá hoặc chất ô nhiễm và các đặc điểm của hen suyễn truyền thống, bao gồm tăng bạch cầu ái toan trong máu hoặc trong đờm và tắc nghẽn dòng khí có thể đảo ngược. ACO đại diện cho một nhóm nhỏ bệnh nhân hen suyễn (từ 15 đến 35%) và COPD (từ 10 đến 40%) có thể đáp ứng với các loại thuốc không thường được chỉ định cho tình trạng rối loạn tương ứng với chẩn đoán chính của bệnh nhân (ví dụ: kê đơn roflimulast/azithromycin cho bệnh nhân có chẩn đoán bằng liệu pháp sinh học điều trị hen suyễn hoặc T2 ở bệnh nhân có chẩn đoán mắc COPD. Hen khó
kiểm soát hoặc dễ tái phát với các liệu pháp kiểm soát thông thường cần được đánh giá thêm với các nguyên nhân khác của chứng thở khò khè, ho và khó thở như là
bệnh nhiễm nấm aspergillus phế quản dị ứng
Nhiễm nấm Aspergillus phế quản phổi dị ứng (ABPA) Bệnh nhiễm nấm aspergillus phế quản phổi dị ứng (ABPA) là phản ứng quá mẫn đối với chủng
Aspergillus (thường là A. fumigatus) xuất hiện hầu như chỉ ở bệnh nhân hen suyễn, hoặc... đọc thêm Nghiệm pháp kích thích, trong đó metacholine dạng hít (hoặc các thuốc thay thế như histamin hít, adenosine hoặc bradykinin, hoặc nghiệm pháp tập gắng sức) được dùng để gây co thắt phế quản, được chỉ định cho những bệnh nhân bị nghi ngờ mắc bệnh hen suyễn có kết quả đo chức năng hô hấp và biểu đồ lưu lượng thể tích bình thường và cho bệnh nhân nghi ngờ bị hen suyễn thể ho, nếu không có chống chỉ định. Chống chỉ định bao gồm FEV1 1 L hoặc < 50% dự đoán, nhồi máu cơ tim gần đây hoặc đột quỵ, và tăng huyết áp nặng (HA tâm thu > 200 mm Hg; HA tâm trương > 100 mm Hg). Sự suy giảm FEV1 > 20% trong nghiệm pháp kích thích là tương đối đặc hiệu để chẩn đoán hen. Tuy nhiên, FEV1 có thể giảm đáp ứng với các thuốc được sử dụng trong nghiệm pháp kích thích trong các chứng rối loạn khác, chẳng hạn như COPD. Nếu FEV1 giảm < 20% khi kết thúc thử nghiệm, khả năng hen thấp hơn. Các nghiệm pháp khác có thể hữu ích trong một số trường hợp:
Xét nghiệm DLCO có thể giúp phân biệt hen suyễn với COPD. Các giá trị bình thường hoặc tăng cao trong hen suyễn và thường giảm trong COPD, đặc biệt ở bệnh nhân khí phế thũng. Đánh giá bạch cầu ái toan trong đờm thường không được thực hiện; việc tìm thấy số lượng lớn bạch cầu ái toan là gợi ý của bệnh hen nhưng không nhạy và cũng không đặc hiệu. Các phép đo lưu lượng đỉnh (PEF) với máy đo lưu lượng cầm tay không tốn kém được khuyến cáo để theo dõi mức độ nghiêm trọng của bệnh và hướng dẫn điều trị. Bệnh nhân hen có đợt cấp được đánh giá dựa trên các tiêu chí lâm sàng nhưng đôi khi cũng phải làm các xét nghiệm nhất định:
Quyết định điều trị đợt cấp chủ yếu dựa vào đánh giá các dấu hiệu và triệu chứng. Đo PEF có thể giúp xác định mức độ nghiêm trọng của một đợt cấp nhưng thường được sử dụng để theo dõi đáp ứng đối với điều trị ở bệnh nhân ngoại trú. Các giá trị PEF được biểu hiện trong trạng thái tốt nhất của bệnh nhân, có thể khác nhau rất nhiều ở những bệnh nhân được kiểm soát tốt. Giảm 15 đến 20% so với đường cơ sở này cho thấy một đợt cấp đáng chú ý. Khi các giá trị cơ bản không được biết, tỷ lệ phần trăm PEF dự đoán dựa trên tuổi, chiều cao, và giới tính có thể được sử dụng, nhưng điều này ít chính xác hơn so với so sánh với giá trị riêng của bệnh nhân. Mặc dù phép đo phế dung (ví dụ: FEV1) phản ánh luồng không khí chính xác hơn PEF, nhưng nó không thực tế ở hầu hết các cơ sở ngoại trú và khoa cấp cứu. Nó có thể được sử dụng để theo dõi điều trị tại phòng khám hoặc khi cần phải có các biện pháp khách quan được (ví dụ: khi đợt cấp có vẻ nghiêm trọng hơn bệnh nhân nhận thấy hoặc không được công nhận).
Bệnh hen suyễn gặp ở nhiều trẻ em, nhưng khoảng một phần tư trường hợp, thở khò khè vẫn tồn tại trong giai đoạn trưởng thành hoặc tái phát trong những năm sau đó. Giới nữ, hút thuốc, tuổi dậy thì sớm, nhạy cảm với bọ ve trong nhà là những yếu tố nguy cơ cho hen kéo dài và tái phát. Mặc dù một số đáng kể ca tử vong hàng năm là do bệnh hen, hầu hết các ca tử vong đều có thể phòng ngừa khi điều trị. Do đó, tiên lượng bệnh sẽ tốt nếu được tiếp cận với điều trị đầy đủ và tuân thủ. Các yếu tố nguy cơ tử vong bao gồm việc tăng nhu cầu sử dụng corticosteroid đường uống trước khi nhập viện, các đợt nhập viện trước đây do đợt cấp và giá trị lưu lượng đỉnh thở ra khi nhập viện thấp hơn. Một số nghiên cứu cho thấy việc sử dụng corticosteroid đường hít làm giảm tỷ lệ nhập viện và tử vong. Theo thời gian, đường thở ở một số bệnh nhân bị hen suyễn trải qua sự thay đổi cấu trúc vĩnh viễn (tái cấu trúc) và phát triển thành tắc nghẽn đường thở không hồi phục hoàn toàn. Việc sử dụng các thuốc kháng viêm sớm có thể giúp ngăn ngừa việc tái cấu trúc này.
Mục tiêu điều trị là giảm thiểu sự suy giảm chức năng hô hấp và các nguy cơ, bao gồm ngăn ngừa các đợt cấp và giảm thiểu các triệu chứng mạn tính, bao gồm cả thức tỉnh về đêm; để giảm nhu cầu nhập viện hoặc cấp cứu; duy trì chức năng phổi và mức hoạt động cơ bản (bình thường) và để tránh tác dụng điều trị bất lợi. Các yếu tố khởi phát ở một số bệnh nhân có thể được kiểm soát bằng cách sử dụng gối sợi tổng hợp, nệm không thấm nước và thường xuyên giặt khăn trải giường, gối và chăn trong nước nóng. Lý tưởng nhất là phải bỏ đồ nội thất bọc, đồ chơi mềm, thảm, màn cửa, thú nuôi, ít nhất là trong phòng ngủ, để giảm bớt bụi bẩn và lông động vật. Máy hút ẩm nên được sử dụng trong các tầng hầm và trong các phòng ẩm thấp, thông khí kém để giảm nấm mốc. Xử lý hơi nước trong nhà làm giảm bớt dị nguyên bọ ve. Việc dọn dẹp nhà cửa và tiêu diệt gián để loại bỏ sự tiếp xúc với gián có vai trò đặc biệt quan trọng. Mặc dù kiểm soát các yếu tố khởi phát là khó khăn hơn trong môi trường đô thị, những biện pháp này vẫn rất quan trọng. Bộ lọc không khí hạt có hiệu suất cao (HEPA) có thể làm giảm các triệu chứng nhưng không thấy tác dụng có lợi trên chức năng hô hấp và nhu cầu về thuốc. Các bệnh nhân nhạy cảm với sulfite nên tránh đồ có chứa sulfite (ví dụ, một số loại rượu và salad trộn). Các tác nhân không gây dị ứng, như khói thuốc lá, mùi mạnh, khói kích thích, nhiệt độ lạnh, độ ẩm cao, cũng nên tránh hoặc kiểm soát khi có thể. Hạn chế tiếp xúc với người có nhiễm trùng đường hô hấp trên do virus cũng rất quan trọng. Tuy nhiên, bệnh hen do tập luyện không được điều trị bằng tránh tập thể dục vì tập thể dục rất quan trọng vì lý do sức khỏe. Thay vào đó, một thuốc giãn phế quản tác dụng ngắn được dự phòng trước khi tập thể dục và khi cần thiết trong hoặc sau khi tập thể dục
(bằng dụng cụ hít); liệu pháp kiểm soát (bước 2 trở lên trong Bảng Các bước quản lý bệnh
hen Các bậc của quản lý hen suyễn * Bệnh nhân hen suyễn nhạy cảm với aspirinn có thể sử dụng acetaminophen, choline magnesium salicylate, hoặc NSAID có tính chọn lọc cao như celecoxib khi họ cần thuốc giảm đau. Hen suyễn là một chống chỉ định đối với việc sử dụng các thuốc chẹn beta không chọn lọc (ví dụ, propranolol, timolol, carvedilol, nadolol, sotalol), bao gồm cả dạng tác dụng tại chỗ, nhưng các thuốc tác dụng chọn lọc trên tim mạch (ví dụ như metoprolol, atenolol) có thể không có tác dụng phụ. Các nhóm thuốc chính thường được sử dụng trong điều trị hen suyễn và cơn hen kịch phát bao gồm Chỉnh hình phế quản bằng nhiệt là một kỹ thuật soi phế quản trong đó nhiệt được áp dụng thông qua một thiết bị chuyển sóng tần số vô tuyến được kiểm soát cục bộ tác động lên đường hô hấp. Nhiệt làm giảm số lượng cơ trơn tái cấu trúc của đường thở (và do đó tác động lên khối cơ trơn) xảy ra với bệnh hen suyễn. Trong các thử nghiệm lâm sàng ở những bệnh nhân hen nặng không được kiểm soát bằng nhiều liệu pháp, đã có sự giảm nhẹ về tần suất đợt cấp và cải thiện kiểm soát triệu chứng hen suyễn. Tuy nhiên, một số bệnh nhân có các triệu chứng trầm trọng hơn, đôi khi cần phải nhập viện ngay sau khi làm thủ thuật. Các khuyến cáo của chuyên gia là tránh chỉnh hình phế quản bằng nhiệt trừ khi bệnh nhân đặt giá trị thấp vào khả năng có kết quả bất lợi và giá trị cao đối với lợi ích tiềm năng ngắn hạn. Nếu có thể, chỉnh hình phế quản bằng nhiệt cần phải được thực hiện ở các trung tâm nơi thủ thuật đó được thực hiện thường quy (1 Tài liệu tham khảo về điều trị Hen suyễn là một bệnh viêm đường hô hấp gây ra bởi một loạt kích thích dẫn đến co thắt phế quản hồi phục hoàn toàn hoặc một phần. Triệu chứng và dấu hiệu bao gồm khó thở, tức ngực, ho, thở khò... đọc thêm ). Tiêu chuẩn để xem xét chỉnh hình phế quản bằng nhiệt bao gồm bệnh hen nặng không được kiểm soát bằng corticosteroid dạng hít và các thuốc cường beta tác dụng kéo dài, sử dụng corticosteroid uống liên tục hoặc từng đợt, FEV1 ≥ 50% dự đoán và không có tiền sử đợt cấp nguy hiểm tính mạng. Bệnh nhân nên hiểu được nguy cơ bị cơn hen sau khi điều trị và cần phải nhập viện trước khi tiến hành thủ thuật. Hiệu quả lâu dài và sự an toàn của chỉnh hình phế quản bằng nhiệt còn chưa rõ. Không có dữ liệu ở những bệnh nhân > 3 đợt cấp/năm hoặc FEV1 < 50% dự đoán vì những bệnh nhân này đã bị loại khỏi các thử nghiệm lâm sàng. Các hướng dẫn khuyến cáo sử dụng đo chức năng hô hấp (FEV1, FEV1/FVC, FVC) để đo giới hạn luồng khí, đánh giá sự suy giảm chức năng hô hấp và nguy cơ. Đo chức năng hô hấp nên được lặp lại ít nhất từ 1 đến 2 năm ở bệnh nhân hen suyễn để theo dõi sự tiến triển
của bệnh, nếu cần thiết phải nâng bậc điều trị nếu suy giảm chức năng hô hấp hoặc bị suy giảm với bằng chứng tăng tắc nghẽn thông khí (xem bảng Phân loại Kiểm soát Hen suyễn Phân loại kiểm soát hen suyễn *, †
Tầm quan trọng của giáo dục bệnh nhân không thể bị bỏ qua. Bệnh nhân sẽ làm tốt hơn khi họ hiểu biết hơn về bệnh hen, điều gì gây nên đợt cấp, dùng thuốc gì khi nào, kỹ thuật sử dụng thuốc hít xịt đúng cách, cách sử dụng buồng đệm với dụng cụ hít định liều (MDI) và tầm quan trọng của việc sử dụng corticosteroid sớm. Mỗi bệnh nhân phải có một kế hoạch hành động bằng giấy để quản lý hàng ngày, đặc biệt là để quản lý các đợt cấp dựa trên lưu lượng đỉnh cá nhân tốt nhất của bệnh nhân chứ không phải dựa vào giá trị dự đoán bình thường. Kế hoạch như vậy dẫn đến việc kiểm soát bệnh hen suyễn tốt hơn, phần lớn là do sự tuân thủ tốt hơn các phương pháp điều trị. Mục tiêu của điều trị đợt cấp của hen suyễn là làm giảm các triệu chứng và đưa bệnh nhân trở lại chức năng phổi tốt nhất. Điều trị bao gồm
Hướng dẫn về hen suyễn hiện nay khuyên bạn nên điều trị dựa trên sự phân loại mức độ nặng. Liệu pháp điều trị liên tục dựa trên sự đánh giá mức độ kiểm soát (Xem bảng
Phân loại kiểm soát hen phế quản).
Phân loại kiểm soát hen suyễn *, † Hen do gắng sức thường có thể được ngăn ngừa bằng dùng thuốc cường beta-2 tác dụng ngắn dạng hít dự phòng hoặc chất ổn định tế bào mast trước khi bắt đầu tập thể dục. Nếu các thuốc cường beta-2 không có hiệu quả hoặc nếu hen do tập thể dục gây ra các triệu chứng hàng ngày hoặc thường xuyên hơn, bệnh nhân cần điều trị bằng liệu pháp kiểm soát. Việc điều trị đầu tiên cho hen nhạy cảm aspirin là tránh aspirin và NSAIDs khác. Celecoxib dường như không phải là một yếu tố khởi phát. Các chất kháng Leukotriene có thể làm chậm phản ứng đối với NSAIDs. Ngoài ra, giải mẫn cảm có thể được thực hiện trong các phòng khám nội trú hoặc ngoại trú tùy thuộc vào mức độ aspirin độ nhạy và mức độ hen; giải mẫn cảm đã được thành công ở phần lớn các bệnh nhân có khả năng tiếp tục điều trị giải mẫn cảm trong hơn một năm. Nhiều liệu pháp đang được phát triển để nhắm tới các thành phần cụ thể của các quá trình viêm. Các liệu pháp điều trị nhắm tới interleukin 6 (IL-6), thymic stromal lymphopoietin, yếu tố hoại tử khối u alpha, các chemokine khác và cytokine hoặc thụ thể của chúng đều đang được nghiên cứu là mục tiêu điều trị. Trẻ em > 5 tuổi và thanh thiếu niên bị hen suyễn có thể được điều trị tương tự như người lớn ngoại trừ các thuốc đối kháng muscarinic tác dụng kéo dài không được khuyến nghị. Ngoài ra, zileuton chỉ nên được sử dụng cho trẻ em ≥ 12 tuổi. Trẻ em> 5 tuổi và thanh thiếu niên bị hen suyễn nên được khuyến khích duy trì các hoạt động thể chất, tập thể dục và tham gia các môn thể thao. Các giá trị dự đoán cho các chức năng hô hấp ở thanh thiếu niên gần với tiêu
chuẩn của trẻ em (không phải như người lớn). Thanh thiếu niên và trẻ em lớn nên tham gia vào việc phát triển các kế hoạch quản lý bệnh hen của riêng mình và thiết lập các mục tiêu riêng của họ trong điều trị để cải thiện sự tuân thủ. Kế hoạch hành động nên được các thầy cô giáo và y tá trường học hiểu để đảm bảo sự tiếp cận đáng tin cậy và kịp thời với thuốc cắt cơn. Cromolyn và nedocromil thường được thử nghiệm trong nhóm này nhưng không có lợi như corticoid dạng hít. Thuốc tác dụng kéo dài
ngăn ngừa các vấn đề (như sự bất tiện, lúng túng) khi phải dùng thuốc ở trường. Thuốc điều trị hen vẫn chưa cho thấy tác dụng phụ lên bào thai, nhưng các dữ liệu an toàn vẫn còn thiếu. (Xem thêm hướng dẫn của Chương trình Giáo dục và Phòng ngừa Hen Quốc gia, Kiểm soát bệnh hen suyễn trong thời kỳ mang thai: Khuyến cáo về
Điều trị bằng Dược lý – Cập nhật năm 2004.) Nói chung, bệnh hen không kiểm soát được mang lại nhiều nguy cơ cho mẹ và thai nhi hơn là tác dụng phụ do thuốc điều trị hen. Trong thời kỳ mang thai, PCO2 trong máu bình thường ở mức khoảng 32 mmHg. Do đó, tăng carbon dioxide có thể xảy ra khi PCO2 đạt tới 40 mmHg.
Sau đây là một số tài nguyên tiếng Anh có thể hữu ích. Vui lòng lưu ý rằng CẨM NANG không chịu trách nhiệm về nội dung của các tài nguyên này. |
