Cổ loa là gì

Khu tích quốc gia đặc biệt Thành Cổ Loa gắn liền với những truyền thuyết về vua An Dương Vương (208 - 179 TCN) định đô, xây dựng nhà nước Âu Lạc tự chủ. Trải qua hơn 2000 năm, Loa Thành chỉ còn lại những dấu tích nhưng là điểm tham quan, du lịch độc đáo của Thủ đô Hà Nội.

Được mệnh danh là tòa thành cổ lớn nhất Việt Nam, di tích lịch sử Cổ Loa rộng khoảng 500ha, được vua Thục An Dương Vương xây từ thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên để làm kinh đô nước Âu Lạc (tên nước Việt Nam thời đó), nay thuộc huyện Ðông Anh, ngoại thành Hà Nội.

Tương truyền, thành có 9 vòng hình xoáy trôn ốc nên người dân thành xưa còn gọi là thành Ốc. Do sự tàn phá của thời gian và chiến tranh nên hiện tại thành chỉ còn 3 vòng với những dấu tích xưa, đó là thành nội, thành trung và thành ngoại. Thành ngoại có chu vi khoảng 8km, được xây dựng theo phương pháp đào đất tới đâu khoét hào tới đó, đắp thành, xây lũy liền kề. Các lũy xưa cao từ 4-5m đặc biệt có chỗ cao từ 8-12m. Thành trung có chu vi khoảng 6,5km, cũng có kết cấu như thành ngoại nhưng diện tích hẹp và kiên cố hơn. Thành nội có diện tích khoảng 2km2, là nơi ở của vua An Dương Vương cùng các cung tần, mỹ nữ và quan lại dưới triều.

Cổ loa là gì

Đền Thục An Dương Vương được xây dựng năm 1687, đời vua Lê Hy Tông, sửa lại năm 1689, thường gọi là đền Thượng.

Cổ loa là gì


Giếng Trọng Thủy - Mỵ Châu nằm ngay cửa đền An Dương Vương.

Cổ loa là gì

Cổng chính của đền An Dương Vương còn lưu giữ được gần như toàn bộ những nét kiến trúc xưa.

Cổ loa là gì

Nét kiến trúc cổ kính trong khu di tích Cổ Loa.

Cổ loa là gì

Tượng tướng Cao Lỗ, vị tướng giỏi dưới thời vua Thục Phán, ông là người sáng tạo ra nỏ Liên Châu (một loại nỏ bắt được nhiều mũi tên cùng lúc).

Cổ loa là gì

Mắt rồng gồm 2 giếng tròn nhỏ, nằm hai bên hông cửa chính bên ngoài đền thờ An Dương Vương.

Cổ loa là gì

Am thờ công chúa Mỵ Châu.

Cổ loa là gì


Du khách tham quan, khám phá di tích Cổ Loa.


Thành Cổ Loa có rất nhiều tên gọi khác nhau: Loa thành(thành Ốc), thành Côn Lôn, thành Tư Long, Cửu thành, Thành Việt Vương, thành Khả Lũ, Cổ Loa thành. Đến thế kỷ thứ X, thời kỳ Ngô Quyền làm vua, Cổ Loa lại trở thành kinh đô lần thứ hai.
Hiện nay Cổ Loa là một trong 21 Khu du lịch Quốc gia của Việt Nam, tháng 9 năm 2012 Di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật và khảo cổ Cổ Loa được Thủ tướng Chính phủ quyết định xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt.

Ngày nay, trong khu di tích Cổ Loa còn lưu giữ nhiều di tích lịch sử, kiến trúc, nghệ thuật, như khu đền Thượng thờ An Dương Vương, đền thờ tướng Cao Lỗ, am thờ công chúa Mỵ Châu và chùa Bảo Sơn …Trong các đền chùa còn có nhiều hiện vật khảo cổ được khai quật trong Thành cổ như tượng đồng, mũi tên đồng và các món đồ bằng sứ, đá, được chạm khắc tinh tế.

Cổ Loa ngày nay không chỉ là một di sản văn hóa, một bằng chứng về sự sáng tạo, về trình độ kỹ thuật cũng như văn hóa của người Việt cổ trong công cuộc giữ nước và chống ngoại xâm, mà còn là một điểm đến lý tưởng cho các du khách thập phương muốn khám phá những giá trị văn hóa,những hình ảnh quen thuộc của một làng quê Bắc Bộ thanh bình. Đối với người dân nơi đây, thành Cổ Loa vẫn giữ vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần và sinh hoạt văn hóa.

Cổ loa là gì

Mặt bằng, mặt cắt hố khai quật thành ngoại năm 2012. Ảnh: Tư liệu

Cổ loa là gì

Gạch trang trí hình chim phượng bằng chất liệu đất nung được tìm thấy ở đền Thượng, niên đại từ thời Lê, thế kỷ XVII, XVIII.

Cổ loa là gì

Vò rượu men trắng, chất liệu gốm ở đền Thượng, niên đại từ thời Trần, thế kỷ XIII, XIV.

Cổ loa là gì

Mảnh đầu rồng bằng chất liệu đất nung được tìm thấy ở đền Thượng, niên đại từ thời Lê, thế kỷ XVII, XVIII.

Cổ loa là gì

Mô hình tái dựng nỏ Liên Châu, do tướng Cao Lỗ sáng tạo ra.

Cổ loa là gì

Những mũi tên đồng được tìm thấy, cách ngày nay khoảng 2000 – 2500 năm.

Cổ loa là gì

Lưỡi cày, chất liệu đồng, cách ngày nay khoảng 2000 – 2500 năm.

Cổ loa là gì

 Lưỡi rìu, chất liệu đồng, cách ngày nay khoảng 2000 – 2500 năm.

Cổ loa là gì

Trống đồng Cổ Loa được phát hiện năm 1982 tại khu Mả Tre, thuộc Xóm Chợ, nằm phía tây nam Cửa Nam thành Cổ Loa, có niên đại cách ngày nay trên 2000 năm.

Cổ loa là gì

Vòng tay phát hiện ở Cổ Loa, chất liệu bằng đá, có niên đại từ thế kỷ IV trước công nguyên.

Cổ loa là gì


Rìu đá phát hiện ở Bãi Mèn, Cổ Loa, có niên đại cách ngày nay từ 3000 – 3500 năm.


Hằng năm vào ngày 6 tháng giêng âm lịch, người dân Cổ Loa tổ chức một lễ hội trang trọng để tưởng nhớ những người đã có công xây thành, nhất là để ghi ơn An Dương Vương, người khai sinh ra nhà nước phong kiến Âu Lạc./.
 

Cách trung tâm Hà Nội khoảng 20km, du khách có thể tới Khu di tích lịch sử Cổ Loa bằng các tuyến xe bus số 15, 17, 43, 46, 59, 65. Nếu đi xe máy hoặc ô tô từ trung tâm thành phố, bạn có thể đi qua các cầu Thăng Long, Chương Dương, Nhật Tân rồi rẽ ra quốc lộ 3.

Bài và ảnh: Khánh Long – Công Đạt - Tư liệu

Từ bao đời nay, di tích Thành Cổ Loa cùng những nhân vật huyền thoại như thần Kim Quy với chiếc nỏ thần bắn một phát hạ hàng nghìn tên giặc, về vua An Dương Vương xây thành và nàng công chúa Mỵ Châu cùng chàng Trọng Thuỷ,…tất cả đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hoá tinh thần của người dân Việt Nam. Giờ hãy cùng Vntrip.vn khám phá cẩm nang du lịch thành Cổ Loa đầy đủ và chi tiết sau đây nhé!

1. Đến thành Cổ Loa như thế nào?

Cổ loa là gì

Di tích thành Cổ Loa (ảnh sưu tầm)

Nằm cách trung tâm thành phố chỉ 24km, thế nên di tích thành Cổ Loa là một trong những địa điểm du lịch gần Hà Nội được nhiều bạn trẻ lựa chọn làm điểm đến dịp cuối tuần. Muốn ghé thăm thành Cổ Loa, các bạn đi theo quốc lộ 1A cũ đến cây số 10 là cầu Đuống. Sau khi qua cầu sẽ tới thị trấn Yên Viên, rẽ trái vào quốc lộ 3, đi thêm 5km đến ngã rẽ vào Cổ Loa.

Nếu đi bằng xe bus, bạn có thể bắt tuyến 46 nếu ở khu vực Mỹ Đình hoặc tuyến 15, 17 nếu ở trạm trung chuyển Long Biên là sẽ tới.

2. Giá trị địa lý, lịch sử của thành Cổ Loa

Nhìn từ góc độ địa lý, vị trí của thành Cổ Loa có ý nghĩa rất lớn. Đây là nơi có hai dòng sông huyết mạch giao nước gần Cổ Loa, là đỉnh thứ hai của tam giác châu thổ sông Hồng, hiện nay thuộc địa phận huyện Đông Anh, Hà Nội.

Cổ loa là gì

Di tích thành Cổ Loa từ trên cao (ảnh sưu tầm)

Thành Cổ Loa là toà thành cổ nhất và có quy mô, cấu trúc lớn nhất là cấu trúc cũng thuộc loại độc đáo nhất trong số những thành cổ ở nước ta. Là di tích kinh thành của đất nước Âu Lạc từ thế kỷ 3 TCN và nhà nước của vua Ngô Quyền thế kỷ X SCN, hiện nay Cổ Loa đã được công nhận là một trong 21 khu du lịch Quốc gia. Trong khu di tích có các công trình như Đền Thượng, Giếng Ngọc, Đình Cổ Loa, đền thờ An Dương Vương,… mở cửa quanh năm để phục vụ khách du lịch và người tham quan.

3. Kiến trúc Thành Cổ Loa

Sau quá trình khảo cổ học, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra hàng loạt di chỉ khảo cổ phản ánh quá trình phát triển liên tục của dân tộc Việt Nam từ sơ khai qua các thời kì, đỉnh cao là văn hoá Đông Sơn, vẫn được coi là nền văn minh sông Hồng thời kì tiền sử của dân tộc Việt Nam.

Thành Cổ Loa được xây dựng kiểu vòng ốc nên được gọi là Loa thành. Tương truyền rằng có 9 vòng thành xoáy trôn ốc, tuy nhiên đến hiện tại chỉ còn 3 vòng. Thành Nội chu vi 1600m, thành Ngoại chu vi 15km, hình dáng khúc khuỷu, bao gồm vô số những công trình kiến trúc độc đáo như Giếng Ngọc,tượng Cao Lỗ, am Mị Châu,….

Cổ loa là gì

+ Thành ngoại: Thành ngoại có chu vi khoảng 8km, thành được xây dựng theo phương pháp đào đất tới đâu khoét hào tới đó, đắp thành, xây lũy liền kề. Các lũy xưa cao từ 4-5m đặc biệt có chỗ cao từ 8-12m. Tổng lượng đất ước tính 2,3 triệu m3

+ Thành trung: Có chu vi khoảng 6,5km, cũng có kết cấu như thành ngoại nhưng diện tích hẹp và kiên cố hơn.

+Thành nội:  Có diện tích khoảng 2km2, là nơi ở của vua An Dương Vương cùng các cung tần, mỹ nữ và quan lại dưới triều. Ngày nay đây cũng là nơi lập đền thờ vua và quy tụ những công trình kiến trúc lịch sử liên quan tới khu di tích thành Cổ Loa.

4. Nên đi Cổ Loa vào thời điểm nào

Cổ loa là gì

Lễ hội thành Cổ Loa (ảnh sưu tầm)

Lễ hội Cổ Loa diễn ra vào ngày 6 tháng Giêng hàng năm, vì vậy nếu các bạn thích không khí lễ hội thì thời điểm này là thời điểm phù hợp nhất để ghé thăm Cổ Loa. Hội Cổ Loa diễn ra từ sáng sớm với các đám rước, nghi thức tế lễ và các trò chơi dân gian vô cùng thú vị và đặc sắc…

Lễ hội kéo dài tới ngày 16 tháng Giêng với lễ tế tạ trời đất là kết thúc.

5. Các địa điểm tham quan ở thành Cổ Loa

Đền thờ An Dương Vương

Đền thờ An Dương Vương hay còn gọi là đền Thượng, nằm ở trung tâm Thành trong, được coi là nơi Vua Thục Phán trước kia từng ở. Vị trí đền nằm trên một gò đất hình đầu rồng, hai bên là hai cánh rừng, phía dưới còn có hai hố tròn là mắt rồng. Ngay trước đền Thượng là một hồ nước lớn, bên trong có giếng Ngọc – là nơi mà Trọng Thuỷ đã gieo mình tự vẫn trong câu chuyện truyền thuyết.

Cổ loa là gì

Đền Thượng nơi thờ An Dương Vương (ảnh sưu tầm)

Trong đền còn giữ lại một số di vật như tượng An Dương Vương bằng đồng, hai con ngựa hồng – bạch, các món đồ bằng đồng, sứ, gỗ,vải,… Trước cổng có 2 con rồng đá, thân uốn lượn, tay vuốt râu được chạm khắc vô cùng tinh tế mang đậm lối kiến trúc của thời Lê.

Ngự triều di quy – đình Cổ Loa

Xây dựng trên nền điện thiết triều cũ, đây là ngôi đình được chuyển từ nơi khác về, dựng lại hồi cuối thế kỉ 18 ngay trên khu đất tương truyền là nơi từ xa xưa vua Thục Phán thiết triều. Giữa đình có bức cửa võng chạm hình tứ linh (long, ly, quy, phượng) và tứ quý (đào, cúc, trúc, mai). Bức chạm khắc vô cùng tinh tế và được thếp vàng. Ngôi đình có kiến trúc vững chãi, bề thế và tại đây cũng trưng bày nhiều di tích khảo cổ niên đại đến hàng nghìn năm, có giá trị lịch sử vô cùng lớn.

Cổ loa là gì

Đình Ngự triều di quy (ảnh sưu tầm)

Am Bà Chúa

Dân làng hay gọi nơi này là mộ Mị Châu, nằm ngay sau cây đa nghìn tuổi tỏa bóng mát cả một vùng sân rộng, gốc đa rẽ đôi thành chiếc cửa tò vò thiên nhiên mở lối đi vào am. Nơi đây có một bức tượng gọi là tượng Mỵ Châu – một tảng đá tự nhiên có hình dáng người cụt đầu. Huyền thoại kể rằng, sau khi chết Mỵ Châu hóa thành hòn đá to rồi trôi dạt về bãi Đường Cấm, ở phía Đông thành Cổ Loa. Dân trong thành đem võng ra cáng về đến gốc đa thì đứt võng, hòn đá rơi xuống, bèn lập am thờ ngay tại chỗ. Trên tường Am có bức hoành khắc bài thơ chữ Hán của nhà thơ Chu Mạnh Trinh. 

Cổ loa là gì

Am thờ Mỵ Châu (ảnh sưu tầm)

Đền thờ Cao Lỗ

Nhắc tới Cổ Loa không ai có thể quên được Cao Lỗ vị tướng giỏi dưới thời vua Thục Phán, chính ông là người sáng tạo ra nỏ Liên Châu (một loại nỏ bắt được nhiều mũi tên cùng 1 lúc) và cũng chính ông là người chỉ huy cho xây dựng Cổ Loa thành. Để tưởng nhớ công ơn của ông người ta đã lập tượng và xây đền thờ ông.

Cổ loa là gì

Tượng Cao Lỗ (ảnh sưu tầm)

Đền thờ nhỏ, có dựng tượng Cao Lỗ bắn nỏ giữa ao nước trước đền. Trong đền còn lưu giữ nhiều mũi tên đồng mà các nhà khảo cổ học đã khai quật được.

Khách sạn gần Thành Cổ Loa

Nếu không phải ở trung tâm, du khách có thể đặt các khách sạn ở Đông Anh để tiện di chuyển như:

Thành Cổ Loa không đơn thuần chỉ là một di tích lịch sử đã chứng kiến đất nước ta thay đổi, phát triển từng ngày. Nó còn là một biểu tượng cho dân tộc, cho con người Việt Nam với những giá trị truyền thống tốt đẹp, gắn liền với những câu chuyện dựng nước và giữ nước từ xa xưa. Bởi thế hãy một lần đến với Cổ Loa, để được sống lại với lịch sử hào hùng cũng như yêu thêm văn hóa và nguồn cội của dân tộc.

Có thể bạn quan tâm: