Đầu tháng 4/2021, bốn thành viên trong cùng một gia đình đã phải cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hoà Bình trong trạng thái đau đầu và nôn do bị ngộ độc khi sử dụng máy xông tinh dầu đuổi muỗi. Theo đó, một thành viên trong gia đình đã mua và sử dụng tại nhà máy xông kèm tinh dầu đuổi muỗi không rõ nguồn gốc xuất xứ, không có tiếng Việt và hướng dẫn sử dụng.  Người dân sử dụng đèn xông tinh dầu tại gia đình Tại Lạng Sơn, đến nay trên địa bàn chưa ghi nhận trường hợp nào ngộ độc do sử dụng máy xông tinh dầu đuổi muỗi. Song, theo quan sát của phóng viên, các loại máy này được người dân trên địa bàn tỉnh sử dụng rất nhiều bởi dễ mua, giá thành rẻ và tiện dụng. Tuy nhiên, đa số người dân vẫn chưa hiểu rõ về cách sử dụng cũng như tác dụng phụ của việc sử dụng tinh dầu, đặc biệt là các loại tinh dầu hoá học và tinh dầu không rõ nguồn gốc. Chị Hứa Thị Bàng, phường Đông Kinh, thành phố Lạng Sơn cho biết: Tôi thường xuyên sử dụng đèn xông tinh dầu đuổi muỗi nhãn hiệu Hacker, bởi dùng rất thuận tiện. Tôi thường cắm điện để đèn hoạt động khoảng từ 18 giờ đến 22 giờ. Những hôm quên tắt mà để đèn cả đêm thì buổi sáng khi thức dậy, tôi cảm thấy khá mệt mỏi và nhức đầu. Qua khảo sát, các loại máy kèm tinh dầu đuổi muỗi được bày bán có nhiều nhãn hàng khác nhau như: Jumbo, Hacker, Raid, Par Par… và một số nhãn hiệu khác được người bán quảng cáo xuất xứ từ: Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc mà không có chữ tiếng Việt hoặc tiếng Anh. Các loại máy (đèn) này hiện được bán tràn lan tại các chợ, cửa hàng, siêu thị, bán online,… trên địa bàn tỉnh. Chị H.A.N, một người bán hàng online cho biết: Khoảng 3 năm nay, tôi thường xuyên nhập và bán online từ 5 đến 10 loại máy xông tinh dầu đuổi muỗi từ nhiều nguồn khác nhau. Trung bình mỗi năm, tôi bán được trên 100 máy kèm tinh dầu đuổi muỗi. Loại được khách hàng ưa chuộng nhất là Hacker, còn các loại máy (đèn) xông tinh dầu thiên nhiên thường ít được quan tâm bởi giá cao hơn từ 50.000 đến 100.000 đồng/lọ hoặc đèn có kèm tinh dầu. Máy (đèn) xông tinh dầu khi được cắm vào nguồn điện có tác dụng làm nóng để tinh dầu bốc hơi, khuếch tán trong không khí. Một bộ bao gồm máy (đèn) cùng một lọ tinh dầu có giá từ 40.000 đến 250.000 đồng. Các loại tinh dầu có thể không mùi hoặc có hương hoa, hương khuynh diệp… Khi xem thành phần của các chai tinh dầu, hầu hết đều không có thành phần tinh dầu hoặc rất ít, thường là các chất hoá học và phụ gia. Ông Tống Văn Dương, Trưởng khoa Ký sinh trùng – Côn trùng, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết: Việc sử dụng các loại tinh dầu hoá học xông đuổi muỗi có thể gây kích ứng, phản ứng không có lợi với cơ thể người. Do đó, khi sử dụng phương pháp đuổi muỗi bằng đèn xông tinh dầu, người dân nên ưu tiên sử dụng các loại tinh dầu từ thiên nhiên được sản xuất tại các cơ sở uy tín của Việt Nam như tinh dầu: sả chanh, hồi, khuynh diệp… hoặc lựa chọn các sản phẩm có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng. Bên cạnh đó, để giảm thiểu các nguy cơ gây hại tới sức khoẻ, người dân không nên tiếp xúc trong thời gian dài với các loại tinh dầu mà nên tắt đèn xông trước khi đi ngủ và khi ở trong phòng kín. Việc sử dụng đèn xông tinh dầu đuổi muỗi là một trong những giải pháp chống muỗi đáp ứng được nhu cầu của người dân, đồng thời tạo hương thơm dễ chịu cho ngôi nhà. Tuy nhiên, việc sử dụng tinh dầu vẫn tiềm ẩn những nguy cơ ảnh hưởng đến sức khoẻ khi sử dụng không đúng cách. Do đó, bên cạnh việc tìm mua các sản phẩm tinh dầu từ thiên nhiên, có nguồn gốc xuất xứ, người dân cần tìm hiểu kỹ hướng dẫn sử dụng và có cách dùng hợp lý để việc sử dụng tinh dầu với mục đích đuổi muỗi phát huy hiệu quả và không gây hại sức khỏe, dẫn đến những hậu quả đã xảy ra như ở tỉnh Hòa Bình. TTO - Sau vụ gia đình 4 người ở Hòa Bình ngộ độc do xài tinh dầu đuổi muỗi, TS.BS Nguyễn Trung Nguyên - giám đốc Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai - đã có những khuyến cáo về việc dùng tinh dầu để không bị 'tiền mất tật mang'.
Người dân dễ dàng mua tinh dầu đuổi muỗi trên mạng - Ảnh chụp màn hình Theo TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, người dùng cần phân biệt rõ hương đuổi muỗi, hương diệt muỗi hay chất tạo hương. Nếu dùng hương diệt muỗi thì không được ở trong nhà. "Việc xông mùi từ tinh dầu tự nhiên vừa có lợi vừa có hại. Trong tinh dầu có rất nhiều chất có thể gây ra tác dụng khác nhau. Có chất kích thích gây viêm da tiếp xúc, kích thích đường hô hấp gây ho hoặc hen, hơi dễ hấp thụ cả vào máu… gây triệu chứng thần kinh, tâm thần. Đặc biệt, con người nếu hít nhiều với nồng độ cao, kéo dài, trong phòng đóng kín thì rất nguy hiểm. Hợp chất tự nhiên như long não, ngải thơm... khi hít nhiều quá cũng gây kích thích, co giật", ông cảnh báo. Do vậy, người dân chỉ nên dùng tinh dầu trong phòng rộng, thoáng, hương phảng phất. Sử dụng máy tạo hương từ tinh dầu trong phòng kín sẽ gây nhiều nguy hiểm. Khi nghi ngờ nhiễm độc, người dân cần mở cửa, thông cửa, đi đến chỗ thoáng khí nhanh nhất song song với việc tắt máy xông tinh dầu. Sau đó, mọi người phải đưa bệnh nhân đi cấp cứu tại cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám, chữa bệnh kịp thời. Ông cũng khuyến cáo người dùng chỉ nên mua và sử dụng tinh dầu có công bố tiêu chuẩn chất lượng, có đầy đủ nhãn mác theo quy định (cách sử dụng, liều lượng, độ tuổi dùng…). Nếu mua tinh dầu xách tay Mỹ, Nhật... chỉ nên dùng khi đó là hàng đạt tiêu chuẩn do người thân, người đáng tin cậy mua về. Theo bác sĩ Nguyên, hiện nay việc quản lý các sản phẩm tinh dầu, cụ thể là tinh dầu đuổi muỗi, chưa có tiêu chuẩn quốc gia (quy trình, quản lý chất lượng…). Do vậy, cần có cơ quan chuyên ngành y tế thực hiện việc kiểm soát các sản phẩm như tinh dầu, hương liệu… đảm bảo an toàn sức khỏe cho người dân. "Theo tôi, chúng ta nên giao cho Cục Quản lý dược hoặc Cục An toàn thực phẩm thuộc Bộ Y tế đảm nhận việc quản lý. Không nên giao cho các cơ quan khác ngoài ngành", ông Nguyên cho hay. Tại Mỹ, nước này có Cơ quan Food and Drug Administration (FDA) chuyên kiểm soát các sản phẩm sử dụng cho người, bao gồm các loại thực phẩm, dược phẩm và mỹ phẩm với quy định khắt khe, đảm bảo an toàn cho người dân. Theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ Online, thị trường hiện đang bán rất nhiều loại tinh dầu, chất tạo mùi khác nhau có nguồn gốc từ hoa hồng, oải hương, trầm, cam, chanh, bưởi, bạc hà… được đóng vào các lọ nhỏ 10ml, 30ml… Giá thành các loại này dao động từ vài trăm nghìn đến cả triệu đồng nếu nhập khẩu từ Đông Á, châu Âu, Trung Đông. Xuất xứ các sản phẩm này cũng đa dạng, từ Ấn Độ, Hàn Quốc, Trung Quốc, Pháp… đến cả tinh dầu do các cơ sở sản xuất trong nước tự làm (handmade). Việc chưng cất được tinh dầu trải qua nhiều bước như thu hái dược liệu, làm sạch, chưng cất, tinh chế… và cuối cùng là đóng gói, chuyển đi tiêu thụ. Việc tinh dầu có bị pha loãng hay trộn các chất khác hay không... chỉ có người sản xuất mới biết. TTO - Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hòa Bình cho biết đang điều trị cho một gia đình có 4 thành viên ngụ ở Kim Bôi, tỉnh Hòa Bình bị ngộ độc khi sử dụng máy xông tinh dầu đuổi muỗi có ghi 'thân thiện với môi trường và không gây hại cho trẻ nhỏ'. |
