Bệnh Gumboro (IBD: Infectious Bursal Disease) là một bệnh truyền nhiễm cấp tính, lây lan nhanh giữa các gà trong đàn với triệu chứng túi Fabricius bị viêm rồi teo lại; mức độ viêm vi cầu thận – viêm thận và suy giảm miễn dịch nhiều hay ít là tùy thuộc vào thể trạng của gà. Bệnh gây thiệt hại rất lớn cho người chăn nuôi. GIỚI THIỆU• Bệnh Gumboro là một bệnh truyền nhiễm cấp tính ở gà, nhưng chủ yếu là ở gà 3-6 tuần tuổi và gà tây. • Bệnh do 1 loại VR tác động vào túi Fabricius gây suy giảm miễn dịch ở gà • Bệnh được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1957 tại vùng Gumboro (thuộc bang Delaware-Mỹ) nhưng đến năm 1962 mới được Cosgrove mô tả cặn kẽ. • Kể từ khi phát hiện được bệnh Gumboro cho đến nay, bệnh đã xảy ra và gây thiệt hại lớn về kinh tế đối với các nước có chăn nuôi gà công nghiệp trên thế giới. • Tổ chức dịch tễ thế giới (OIE) năm 1992 đã chính thức công bố tên bệnh, mầm bệnh, các phương pháp chẩn đoán, các loại vắc-xin phòng bệnh. Nhưng do virus Gumboro có nhiều biến chủng, tính tương đồng kháng nguyên thấp nên việc phòng chống bệnh chưa đạt hiệu quả cao. • Tại Việt Nam, bệnh xuất hiện từ trước những năm 1980 và đã gây tổn thất lớn vì khi đó chúng ta chưa có nhiều kinh nghiệm và kiến thức về bệnh – Như vậy ở nước ta bệnh đã tồn tại nhiều năm nay ở khắp các tỉnh thành, tuy đã có vắc-xin phòng bệnh nhưng bênh vẫn còn xảy ra và gây thiệt hại lớn về kinh tế. “Vi-rút này có sức đề kháng cao với hầu hết chất sát trùng và điều kiện môi trường. Trong trại bị nhiễm, vi-rút có thể tồn tại vài tháng. Trong nước, thức ăn gia súc và phân tồn tại được vài tuần.” Bệnh ILT (Infectious Laryngotracheitis) hay còn được biết đến với tên gọi bệnh viêm thanh khí quản truyền nhiễm, là một căn bệnh phổ biến trên gà. Bệnh có tốc độ lây truyền nhanh và gây ra thiệt hại lớn cho người chăn nuôi. Trong bài viết dưới đây Mebipha sẽ giúp bà con chăn nuôi nhận biết bệnh ILT và cách điều trị hiệu quả nhất.  Bệnh ILT trên gà là gì?Bệnh Viêm thanh khí quản truyền nhiễm (ILT) là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus thuộc nhóm Herpes gây ra. Bệnh xảy ra trên tất cả các loài gia cầm bao gồm: gà, gà tây, gà lôi… chim, ngỗng cũng có ghi nhận nhiễm bệnh tuy nhiên mức độ trầm trọng không cao. Gà thường mắc bệnh từ sau 20 ngày đến dưới 1 năm tuổi, bệnh nặng nhất vào giai đoạn gà được 3 – 5 tháng tuổi. Virus phát triển nhanh trong phôi gà, nhưng cũng bị tiêu diệt nhanh khi ở môi trường ngoài. Virus gây viêm đường hô hấp chủ yếu ở khí quản và thanh quản, làm cho gà thở khó, thở khò khè rồi chết (do chất dịch viêm đông đặc trong khí quản). Gia cầm sau khi đã được điều trị khỏi bệnh vẫn tiếp tục bài thải mầm bệnh ra môi trường, do vậy việc ILT tái bùng phát tại các trại đã nhiễm bệnh trong cùng một lứa nuôi là rất cao. Con đường lây truyềnMầm bệnh ILT xảy ra quanh năm, nhưng phát triển nhất là vào lúc nóng ẩm. Bệnh có thể truyền qua đường hô hấp (do hít thở), qua niêm mạc mắt vào xoang mắt rồi xuống đường hô hấp. Truyền qua các dụng cụ chăn nuôi bị nhiễm mầm bệnh, qua vật chủ trung gian như người, chuột, muỗi, chim,…. Truyền lây do nhập đàn mới đã bị nhiễm bệnh hoặc đàn cũ đã mang trùng lây qua. Không truyền qua trứng. Dấu hiệu nhận biết bệnh ILTSau khi tiếp xúc với gà bệnh, chỉ sau 6-12 ngày triệu chứng hô hấp thở khó, thở khò khè lây lan rất nhanh trong bầy. Những triệu chứng chảy nước mắt nước mũi, kêu xao xác cũng xuất hiện. Gà kéo dài cổ ra để thở, sau đó chết (do dịch nhầy tích tụ trong khí quản làm nghẹt thở). Da màu xanh tím (do thiếu oxy máu). Thời gian một ổ dịch từ khi bắt đầu có triệu chứng hô hấp, đến khi kết thúc khỏi bệnh kéo dài khoảng 2 tuần lễ. Tỷ lệ chết từ 10-50%. Gà đẻ giảm tỷ lệ từ 10-14% và sau khỏi bệnh mới trở lại bình thường. Một số con bị dính 2 mắt lại, do viêm kết mạc. Quan sát chuồng nuôi thấy có các vết máu trên tường, lồng nuôi, mỏ gà cũng có xuất hiện các vệt máu khô. Có xuất hiện gà chết ban đầu ít sau tăng dần tùy thuộc mức độ trầm trọng của bệnh Triệu chứngBệnh viêm thanh khí quản truyền nhiễm có 5 thể biểu hiện: cấp tính dưới cấp, mãn tính, thể mắt, thể ẩn bệnh. Thể cấp tính– Có một số gà bị chết đột tử. – Một số khác buồn ngủ, ủ rũ, xù lông, thở khó, ngạt từng cơn, rướn dài cổ khi hít khí và ngáp hoặc hắt hơi. – Cuối cơn ngạt gà lắc đầu khạc đờm đôi khi có lẫn máu. – Da, mào tích màu xanh tím. – Các biểu hiện viêm mũi, viêm mí mắt, chảy nước mắt nước mũi luôn hiện hữu. – Tỷ lệ ốm cao tỷ lệ chết cũng rất cao 50 -70 %. Thể dưới cấp– Viêm mũi, viêm mắt, viêm xoang má làm cho gà bị phù đầu giống như sổ mũi truyền nhiễm hoặc bệnh cúm gà chảy nhiều nước mũi, nước mắt. – Ho ngạt từng cơn thưa thớt. – Gà ăn kém giảm đẻ, tỷ lệ ốm khoảng 50%. Tỷ lệ chết không quá 20% bệnh kéo dài 2 – 3 tuần thì chuyển qua thể mãn tính. Thể mắt– Thể này thường xảy ra ở gà từ 20- 40 ngày tuổi. – 1 trong 2 mắt bị viêm, sợ ánh sáng nên gà bệnh thường tìm chỗ ít ánh sáng để đứng hoặc nằm, chảy nước mắt, 2 mí mắt bi viêm dính lại với nhau dẫn đến viêm toàn mắt, mù mắt. – Một trong 2 bên đầu hoặc cả 2 bên đều phù sưng to. Thể mãn tính– Các triệu chứng ho thở ngạt xảy ra với tần số thấp. – Tỷ lệ đẻ giảm nhẹ nhưng kéo dài. – Tỷ lệ chết giảm 5%. – Bệnh kéo dài hàng tháng, thậm chí đến 2 tháng Thể ấn bệnhĐây là thể bệnh mang trùng, không có dấu hiệu bệnh rõ rệt. Các điều trịKhi phát hiện ILT trong trại cần cách ly tuyệt đối với các dãy chuồng khác. Bệnh do virus gây ra nên vẫn chưa có thuốc đặc trị, người chăn nuôi nên thực hiện tiêm vaccine để điều trị. Nếu tình trạng đàn gà mới bị giai đoạn đầu, sức khỏe vẫn tốt, có thể sử dụng ngay vaccine kết hợp tăng cường sức đề kháng. Nếu tình trạng sức khỏe đàn gà yếu, cần sử dụng các thuốc long đờm (Bromhexine) để giúp gà bệnh dễ thở, tăng sức đề kháng sau đó mới sử dụng vaccine và tiếp tục theo dõi kết hợp tăng cường thuốc bổ và nâng cao sức đề kháng. Sau khi đã xử lý bằng vaccine để loại bỏ một số gà nhiễm nặng ta cần sử dụng một số loại kháng sinh về đường hô hấp điều trị cũng như phòng kế phát như Doxy, Oxytetracycline, Tylosin, Enrofloxacin, Florfenicol, … Phòng bệnhĐây là bệnh do virus gây ra và không có thuốc điều trị đặc hiệu, chỉ có thể phòng bệnh bằng vaccine và kết hợp chăn nuôi an toàn sinh học. – Sử dụng vaccine phòng bệnh viêm phế quản truyền nhiễm (IB) lần 1 khi gà 5 ngày tuổi; lần 2 khi gà 21 ngày tuổi và lần 3 khi gà 70 ngày tuổi. Sử dụng vaccine phòng bệnh ILT lần 1 khi gà 25 ngày tuổi. Nhắc lại sau đó 1 tháng. – Cần có một kế hoạch an toàn sinh học nghiêm ngặt. – Có bố trí hố sát trùng ở cổng trại và các hố sát trùng tại mỗi dãy chuồng nuôi. – Khử trùng và cách ly nghiêm ngặt khi có sự ra vào trại. Hạn chế tối đa việc lưu thông xe trong khu vực trại. – Cần tham khảo nhanh chóng ý kiến của bác sĩ thú y khi có gà chết, hay khi có những biểu hiện bất thường của đàn gà. |
