Chia sẻ trên: 122460 Show Chứng khoán là bằng chứng xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với tài sản hoặc phần vốn của tổ chức phát hành. Chứng khoán được thể hiện dưới hình thức chứng chỉ, bút toán ghi sổ hoặc dữ liệu điện tử, bao gồm các loại: cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ ETF, chứng khoán phái sinh. Thị trường chứng khoán (TTCK) là nơi diễn ra các hoạt động trao đổi, mua bán, chuyển nhượng các loại chứng khoán; qua đó thay đổi chủ thể nắm giữ chứng khoán. Dựa theo tính chất của chứng khoán, thị trường chứng khoán có thể phân làm hai loại là thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp. Thị trường sơ cấp là gì?Thị trường chứng khoán sơ cấp (primary market) là thị trường mua bán các loại chứng khoán mới phát hành, còn được gọi là thị trường cấp một hoặc thị trường phát hành. Chức năng quan trọng nhất của thị trường sơ cấp là huy động vốn cho nền kinh tế, trong đó Nhà phát hành đóng vai trò là người đi huy động vốn, còn người mua chứng khoán đóng vai trò là nhà đầu tư. Tiền bán chứng khoán trên thị trường sơ cấp sẽ thuộc về nhà phát hành. Nhà phát hành có thể là Chính phủ hoặc Chính quyền địa phương, thông qua việc phát hành trái phiếu để giải quyết vấn đề thiếu hụt ngân sách, thêm vốn xây dựng các công trình hạ tầng cơ sở hay phúc lợi công cộng. Nhà phát hành cũng có thể là các doanh nghiệp, thông qua phát hành cổ phiếu hoặc trái phiếu để có tiền mở rộng sản xuất kinh doanh. Nguồn vốn của thị trường này chủ yếu được hình thành từ tiền tiết kiệm của người dân và của một số tổ chức phi tài chính. Qua hoạt động của thị trường sơ cấp, nguồn tiền nhàn rỗi trong dân cư, trong các tổ chức kinh tế, xã hội được chuyển thành vốn đầu tư dài hạn cho người phát hành chứng khoán. Bởi vậy, thị trường sơ cấp đóng vai trò quan trọng trong việc luân chuyển nguồn tiền từ nơi nhàn rỗi sang nơi cần sử dụng, đồng thời thúc đẩy các khoản tiết kiệm để đưa vào đầu tư. Hay nói cách khác, thị trường sơ cấp không chỉ đóng vai trò tập hợp các nguồn vốn mà còn là công cụ hữu hiệu nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của nền kinh tế. Thị trường thứ cấp là gì?Thị trường chứng khoán thứ cấp (secondary market) là thị trường giao dịch các chứng khoán đã được phát hành trên thị trường sơ cấp. Trên thị trường thứ cấp diễn ra việc mua bán chứng khoán giữa các nhà đầu tư, tiền thu được từ việc mua bán chứng khoán không thuộc về nhà phát hành mà thuộc về nhà đầu tư chứng khoán, nhượng lại quyền sở hữu chứng khoán cho nhà đầu tư khác. Sau khi chứng khoán được phát hành thường được mua đi bán lại nhiều lần trên thị trường thứ cấp, nhất là đối với cổ phiếu. Việc mua bán này có thể nhằm mục đich cất giữ tài sản tài chính, nhận một khoản thu nhập cố định hàng năm (thông qua cổ tức, trái tức…) hoặc để hưởng chênh lệch giá. Nhờ có thị trường thứ cấp, tính thanh khoản của các chứng khoán đã phát hành trên thị trường sơ cấp được đảm bảo, nhà đầu tư có thể chuyển đổi chứng khoán họ sở hữu thành tiền mặt hoặc các loại chứng khoán khác khi họ muốn. Hoạt động của thị trường thứ cấp chỉ làm thay đổi quyền sở hữu các chứng khoán đã phát hành, mà không làm tăng thêm lượng vốn đầu tư cho nền kinh tế. Mối quan hệ giữa thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấpGiữa thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp có mối quan hệ nội tại, trong đó thị trường sơ cấp là cơ sở, là tiền đề; thị trường thứ cấp là động lực. Nếu không có thị trường sơ cấp thì không có chứng khoán để lưu thông trên thị trường thứ cấp và ngược lại; nếu không có thị trường thứ cấp thì thị trường sơ cấp khó hoạt động thuận lợi và trôi chảy. Việc phân biệt thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp có tính chất tương đối. Trong thực tế tổ chức TTCK, rất khó có sự phân định đâu là thị trường sơ cấp và đâu là thị trường thứ cấp, nghĩa là trong một TTCK vừa có giao dịch của thị trường sơ cấp vừa có giao dịch của thị trường thứ cấp – vừa diễn ra việc mua bán các chứng khoán mới phát hành, vừa diễn ra việc mua đi bán lại chứng khoán đã phát hành. Mặc dù vậy, việc phân định hai cấp của TTCK có ý nghĩa hết sức quan trọng trong quá trình tiếp cận thị trường nhằm phát huy mặt tích cực và hạn chế mặt tiêu cực, đảm bảo sự vận hành ổn định của TTCK.
Thị trường chứng khoán hay sàn chứng khoán là nơi diễn ra các hoạt động trao đổi, mua bán, chuyển nhượng các loại chứng khoán. Hoạt động đó được thực hiện chủ yếu tại sở giao dịch chứng khoán hoặc thông qua các công ty môi giới chứng khoán. Dựa theo tính chất của chứng khoán mà thị trường chứng khoán được phân thành hai loại đó là thị trường chứng khoán sơ cấp và thứ cấp. Thị trường chứng khoán sơ cấp (Primary market) hay còn gọi là thị trường phát hành hoặc thị trường cấp một. Đây là nơi các loại chứng khoán lần đầu tiên được phát hành bởi các doanh nghiệp. Sau đó nó được bán ra thị trường với mục đích là huy động vốn đầu tư trực tiếp cho các doanh nghiệp hoặc cho chính phủ. Tại đây nhà phát hành chứng khoán có vai trò là người cần huy động vốn, còn người mua chứng khoán đóng vai trò là nhà đầu tư. Phần lớn những cá nhân, tổ chức mua chứng khoán trên thị trường sơ cấp đều là các tổ chức lớn hay quỹ đầu tư. Ví dụ: Công ty A cần thêm vốn để mở rộng kinh doanh và phát triển dịch vụ. Công ty A quyết định bán ra 35 % cổ phần (có nghĩa là 35% quyền sở hữu công ty). Con số 35% cổ phần sẽ được bán ra với cái tên chứng khoán mới phát hành. Hoạt động mua, bán giữa nhà đầu tư và công ty A được xem là giao dịch chứng khoán trên thị trường sơ cấp. Có thể nói thị trường chứng khoán sơ cấp là bộ phận cấu thành hữu cơ và không thể tách rời của thị trường chứng khoán. Đồng thời nó cũng là tiền đề cho sự ra đời và phát triển của thị trường chứng khoán. Thị trường chứng khoán thứ cấp (Secondary market), cổ phiếu được mua bán lại sau khi phát hành sơ cấp. Cá nhân/tổ chức mua tại thị trường chứng khoán sơ cấp sẽ tiến hành hoạt động trao đổi mua bán đối với các nhà đầu tư chứng khoán khác trên thị trường. Chính vì thế sẽ không có tiền mới sinh ra mà chỉ là sự thay đổi quyền sở hữu cổ phiếu giữa người mua và người bán. Thị trường chứng khoán thứ cấp cũng là nơi mà các nhà đầu tư cá nhân có thể tham gia giao dịch chứng khoán. Ví dụ: Nhà đầu tư X mua 35% chứng khoán do công ty ABC phát hành. Sau một thời gian, giá chứng khoán của công ty ABC tăng mạnh. Nhà đầu tư X quyết định bán lại cho nhà đầu tư Y để lấy khoản tiền chênh lệch. Và 35% chứng khoán này do nhà đầu tư sở hữu nên nó không tạo thêm vốn cho công ty. Giao dịch mua bán này được thực hiện thông qua trung gian là một công ty chứng khoán. Chính vì vậy, có thể nói việc mua bán chứng khoán của các nhà đầu tư nói trên được diễn ra trên thị trường thứ cấp. Thị trường thứ cấp được chia thành bốn phân đoạn: thị trường đấu giá, thị trường tìm kiếm trực tiếp, thị trường địa lý, thị trường môi giới. Để hiểu rõ hơn thị trường chứng khoán sơ cấp và thứ cấp là gì, các bạn hãy cùng chúng tôi tìm hiểu một số đặc điểm cơ bản của từng loại thị trường này ngay sau đây:
Cùng tìm hiểu một số đặc điểm cơ bản của thị trường thứ cấp sau đây:
Nhằm giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về thị trường chứng khoán sơ cấp và thứ cấp là gì, bài viết xin cung cấp những nội dung hữu ích để so sánh sự khác biệt hai loại thị trường nói trên:
Giữa thị trường chứng khoán sơ cấp và thị trường chứng khoán thứ cấp có mối quan hệ nội tại. Trong đó thị trường chứng khoán sơ cấp là cơ sở, tiền đề tạo ra chứng khoán để lưu thông trên thị trường chứng khoán. Thị trường chứng khoán thứ cấp là động lực để cả hai thị trường cùng hoạt động hiệu quả. Thị trường chứng khoán sơ cấp và thứ cấp có vai trò vô cùng quan trọng trong việc huy động vốn cho nền kinh tế quốc dân và tiếp cận thị trường nhằm phát huy mặt tích cực và hạn chế những mặt tiêu cực. Đảm bảo sự hoạt động ổn định của thị trường chứng khoán. Cả hai thị trường chứng khoán này có mối liên kết chặt chẽ với nhau, cùng tồn tại và phát triển. Chính vì vậy mà cả hai loại thị trường sơ cấp và thứ cấp tác động qua lại lẫn nhau và không thể tách rời. Mối quan hệ giữa hai loại thị trường chứng khoán này được thể hiện qua các nội dung sau:
Thị trường chứng khoán đang dần trở thành một lĩnh vực kinh doanh đầu tư sinh lời cao và rất thịnh hành tại Việt Nam. Dù bạn là người mới tham gia hay là nhà đầu tư chứng khoán lâu năm. Việc trang bị cho mình những kiến thức cơ bản và kỹ năng vững chắc về thị trường chứng khoán cũng chính là nền tảng của việc đầu tư. Chính vì vậy việc tìm hiểu những thông tin thị trường chứng khoán sơ cấp và thứ cấp là gì, đối với các nhà đầu tư là điều vô cùng quan trọng và thật sự cần thiết trong công cuộc đầu tư tìm kiếm lợi nhuận. Trên đây, bài viết được chia sẻ bởi công ty chứng khoán Yuanta Việt Nam. |