Rằm tháng Tám là Tết Trung thu. Tết này có nguồn gốc từ lâu đời, gắn với những lễ nghi nông nghiệp và sự cầu mong cuộc sống vui tươi, hạnh phúc. Tên gọi tết Trung thu Người Việt sử dụng nhiều tên gọi khác nhau để chỉ Tết Trung thu, mỗi tên đều gắn với những ý nghĩa biểu tượng khác nhau. Tết rằm tháng Tám: Đây là cách sử dụng ngày để làm tên gọi của tết, tết diễn ra vào ngày rằm của tháng Tám âm lịch. Tết Trung thu: Thời gian diễn ra tết vào giữa mùa thu. Tết trông Trăng: Người ta sử dụng hành động biểu tượng trong buổi tối của ngày tết là trông trăng để gọi cho dịp tết này. Tết Đoàn viên: Vào dịp tết này người thân đi xa thường về nhà để thăm nom cha mẹ, cùng nhau uống trà và thưởng trăng. Tết Thiếu nhi: Người Việt quan niệm đây là ngày tết dành cho thiếu nhi.  Nguồn gốc Tết Trung thu Về nguồn gốc của Tết Trung thu, sách Bách khoa thư làng Việt cổ truyền (Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia ấn hành, năm 2021), của tác giả Bùi Xuân Đính ghi: Ở Việt Nam theo tài liệu ghi lại, tết Trung thu là ngày vua Lý tạ ơn thần Rồng đã mang mưa tới cho mùa màng bội thu, dân chúng được ấm no, hạnh phúc. Trong văn hóa Trung Hoa có sự tích về Dương Quý phi (Dương Ngọc Hoàn), người có nhan sắc khuynh thành, được Đường Huyền Tông sủng ái. Tuy nhiên, triều thần cho rằng do vua quá say đắm nàng mà bỏ bê triều chính, nên đã ép vua ban cái chết cho nàng. Sau khi Dương Quý phi mất, vua nhớ thương da diết. Cảm động trước tình cảm này, các nàng tiên đã quyết định đưa vua lên trời gặp lại Dương Quý phi vào đêm trăng sáng nhất của mùa thu. Sau khi trở về trần gian, vua lấy ngày rằm tháng Tám để tưởng nhớ nàng phi của mình. Sách Tìm hiểu các ngày lễ tết trong năm (Nhà xuất bản Dân trí ấn hành, năm 2016), tác giả Bùi Sao có nhắc tới chuyện về chú Cuội và Hằng Nga, người cai quản cung trăng. Hằng Nga là người thích chơi đùa, ham mê cảnh đẹp nên thường xuyên xuống trần gian chơi. Vào ngày rằm tháng Tám nọ Ngọc Hoàng mở cuộc thi làm bánh, ai thắng cuộc sẽ được thực hiện bất kỳ điều gì theo mong muốn. Hằng nga bắt tay làm bánh theo sự chỉ dạy của chú Cuội, khi chiếc bánh nướng lên có mùi thơm phức, vị ngon đặc biệt, nên đã được Ngọc Hoàng chấm giải nhất. Ngọc Hoàng đặt cho bánh tên gọi là bánh Trung thu, Hằng Nga được ban điều ước, nàng đã ước rằng mỗi năm đến ngày rằm tháng Tám sẽ được cùng chú Cuội xuống trần gian để vui chơi thỏa thích. Ngọc Hoàng chấp thuận và đặt tên cho ngày rằm tháng Tám là tết Trung thu. Ngoài ra còn có chuyện khác kể rằng vào đêm rằm tháng Tám âm lịch, gió mát trăng thanh, vua Đường Minh Hoàng dạo chơi vườn Ngự Uyển. Nhà vua đang say mê thưởng thức cảnh đẹp thì được đạo sĩ La Công Viễn dùng phép tiên đưa lên cung trăng. Ở đó cảnh trí vô cùng đẹp đẽ, tiếng đàn hát du dương, ánh sáng huyền diệu, các nàng tiên múa hát trong những bộ xiêm y đủ màu sắc. Nhà vua say mê đến mức quên cả thời gian, gần sắc đạo sĩ nhắc thì nhà vua mới ra về trong niềm luyến tiếc. Về tới trần gian nhà vua cho chế khúc Nghê Thường Vũ Y, cứ đến đêm rằm tháng Tám lại mở tiệc ăn mừng, nghe nhạc, đọc thơ và thưởng nguyệt. Như vậy, Trung thu là ngày tết cổ truyền có nguồn gốc từ lâu đời, thời điểm diễn ra ngày tết là giữa mùa thu, nhằm vào ngày rằm tháng Tám. Tết này có nhiều tên gọi, mỗi tên lại gắn với những ý nghĩa biểu tượng khác nhau. Nguồn gốc của tết Trung thu cũng có nhiều cách giải thích, tuy nhiên dù giải thích như thế nào thì đây cũng vẫn là một ngày tết dành để tôn vinh cái đẹp, cầu mong cuộc sống vui tươi, hạnh phúc. Nhắc đến Tết Trung Thu thì chắc hẳn ai cũng biết đến, biết được rằng trong dịp Tết Trung Thu thì sẽ có rước đèn, phá cỗ, biết đến bánh trung thu thơm ngon, nhưng ít ai biết được những cái tên khác của Tết Trung Thu và ý nghĩa của chúng.
Trong một năm bốn mùa đều có những cái Tết đặc trưng như mùa Xuân thì có Tết Nguyên Đán, cái Tết lớn nhất trong năm ngoài ra còn có Tết Nguyên Tiêu, mùa Hạ thì có Tết Đoan Ngọ, mùa Đông có Tết Trùng Thập và dĩ nhiên mùa Thu có Tết Trung Thu, cái Tết được tất cả mọi người từ trẻ con tới người lớn háo hức chờ mong. Xem thêm: NHỮNG BÀI HÁT HAY CHO TỔ CHỨC TRUNG THU
Cái tên thứ hai mà có thể nhiều biết đến về Tết Trung Thu đó là Tết Thiếu Nhi. Đây là cái Tết dành riêng cho trẻ em, trong dịp Tết này các bé thường được phụ huynh người lớn tặng cho những món quà ngộ nghĩnh như tò he, mặt nạ, súng phun nước và đặc biệt là được sỡ hữu cho mình một chiếc lồng đèn Trung Thu độc đáo. Trong đêm Tết Trung Thu, trẻ con sẽ được những hoạt động thú vị như rước đèn lồng, phá cỗ, giải câu đố nhận quà, thưởng thức bánh Trung Thu và được thưởng thức những màn Múa Lân Sư Rồng hấp dẫn. Chính vì thế trẻ em luôn là những người mong ngóng Tết Trung Thu nhất. Tết Trung Thu còn được gọi là Tết Trông Trăng, vì vào khoảng độ thời gian này là trăng rằm tròn đẹp nhất trong năm, nhà nhà sẽ cùng nhau ngắm trăng và phá cỗ Trung Thu và ngồi nghe kể những sự tích truyền thuyết về Tết Trung Thu như Sự tích Chú Cuội cung trăng, Cây Đa, Chị Hằng. Dân gian ta có truyền thống làm những mâm cỗ Trung Thu bằng những tép bưởi xếp lại thành hình chú chó bông kết hợp với nhiều loại trái cây khác và bánh Trung Thu. Cứ đến Tết Trung Thu là tất cả mọi người ai cũng đều muốn được trở về sum họp với gia đình và quây quần thưởng thức những bữa ăn ấm áp cùng chia sẻ những miếng Bánh Trung Thu thơm ngọt. Chính những hình ảnh ấm áp như vậy đã tạo nên nét nhân văn sâu sắc trong văn hóa Tết Trung Thu và cũng bắt nguồn là cái tên Tết Đoàn Viên đúng như ý nghĩa của nó.
Những dù Tết Trung Thu có là tên gì đi nữa, đã là con người thì đi xa cũng nhớ đường về, hãy trân trọng từng phút từng giây cùng trải qua với những người thân trong gia đình, không chỉ riêng trong dịp Tết Trung Thu này, tạo nên hạnh phúc tròn đầy. Xem thêm: RƯỚC ĐÈN TRUNG THU-THẮP SÁNG VĂN HÓA VIỆT |
