Hội chứng Asperger là một dạng của bệnh tự kỷ. Thông thường, những người mắc phải thường có biểu hiện thông minh hơn và kỹ năng nói năng cũng tốt hơn so với bình thường, vì thế bệnh còn có tên gọi khác là tự kỷ chức năng cao. Nó không có khả năng truyền nhiễm nên không lây từ người bệnh sang người khỏe mạnh. Hội chứng Asperger là đoạn cuối trong phổ tự kỷ “chức năng cao”. Người mắc bệnh này có thể bao gồm cả trẻ em và người lớn với những ảnh hưởng đến tương tác trong giao tiếp. Cụ thể, người bệnh có thể trở nên thông minh hơn so với người khác nhưng kỹ năng xã hội lại trở nên khó khăn hơn. Đồng thời, họ còn hình thành xu hướng bị ám ảnh vì chỉ tập trung vào một chủ đề hoặc chỉ thực hiện các hành vi giống nhau lặp lại rất nhiều lần.  Ban đầu, các bác sĩ cho rằng Asperger là một bệnh lý riêng biệt. Tuy nhiên, đến năm 2013, trong một phiên bản khác của cuốn sách tiêu chuẩn mà các chuyên gia về tâm thần sử dụng “Sổ tay chẩn đoán và thống kê các loại rối loạn tâm thần” lại làm thay đổi suy nghĩ này. Theo đó, Asperger được xem là một phần của một rối loạn rộng hơn được gọi là rối loạn phổ tự kỷ (ASD). Đây chính là phân loại cho các vấn đề sức khỏe tâm thần thường phát sinh với những triệu chứng giống nhau. Tuy nhiên, hiện nay vẫn có rất ít người sử dụng thuật ngữ Asperger này. Được biết, Asperger chính là một dạng tự kỷ chức năng cao. Điều này còn cho thấy rằng, đây chính là triệu chứng ít nghiêm trọng hơn so với các loại rối loạn phổ tự kỷ khác. Trên thực tế, tự kỷ, trong đó bao gồm Asperger phổ biến hơn so với suy nghĩ của nhiều người. Theo đó, có khoảng 7 trăm nghìn người Anh từng mắc chứng bệnh này theo tỷ lệ 1/100 người. Nó có thể xảy ra trên bất kỳ chủng tộc, tôn giáo hay xã hội nào và thông thường, nó sẽ gây ra các ảnh hưởng đến nam giới nhiều hơn nữ giới. Nguyên nhân chính gây ra hội chứng Asperger hiện nay vẫn chưa có những kết luận chính xác. Theo một số chuyên gia cho rằng, nó có thể là sự kết hợp của các yếu tố di truyền hoặc sự thay đổi trong phát triển của não được gây ra bởi các tác động của môi trường. Bên cạnh đó, Asperger còn có xu hướng di truyền theo gia đình, tức là khi 1 người mắc bệnh có thể kéo theo những thành viên khác. Trong một số nghiên cứu đã cho rằng, các yếu tố từ môi trường sớm trong thai kỳ cũng chính là một trong những nguyên nhân gây ra hội chứng Asperger. Tuy nhiên, vẫn chưa có chứng minh xác nhận điều này có thật sự chính xác hay không. Biểu hiện của hội chứng Asperger thường có các mức độ khác nhau ở từng cá nhân. Một số hành vi được nêu dưới đây có thể liên quan đến hội chứng này, tuy nhiên nó thường không xuất hiện đầy đủ:
Chẩn đoán và điều trị hội chứng Asperger bao gồm các vấn đề như sau: Chẩn đoán hội chứng Asperger thường được các bác sĩ khuyên rằng nên tiến hành ngay khi có những dấu hiệu bệnh đầu tiên. Lúc này, trẻ sẽ được thực hiện thăm khám và sàng lọc và đánh giá tình trạng bệnh. Nếu có những dấu hiệu bất thường, bạn sẽ được hướng dẫn đến với các chuyên gia sức khỏe về tâm thần chuyên về tự kỷ và hội chứng Asperger. Chẩn đoán hội chứng Asperger muốn mang lại hiệu quả cao, bạn có thể tìm đến các bác sĩ chuyên khoa như sau:
Thông thường, người bị hội chứng Asperger thường được khuyên điều trị theo hướng tiếp cận nhóm. Có nghĩa là bạn có thể gặp nhiều bác sĩ với trình độ chuyên môn ở nhiều chuyên khoa khác nhau để chăm sóc và điều trị. Chẩn đoán hội chứng Asperger các bác sĩ trao đổi với bạn bằng những câu hỏi như: “Trẻ có biểu hiện gì, bạn thấy chúng lần đầu khi nào?”, “Trẻ nói khi nào, thái độ giao tiếp với người khác như thế nào?”, “Trẻ tập trung vào môn học hay hoạt động nào?”, “Trẻ có bạn bè không và nếu có thì trẻ tương tác như thế nào?”,… Cùng với đó, các bác sĩ cũng sẽ đưa ra tình huống và quan sát cách con bạn giao tiếp hay phản ứng như thế nào. Những cách mà bác sĩ chuyên khoa chẩn đoán hội chứng Asperger cũng đã thay đổi nhiều trong những năm qua, hiện nay, phụ huynh cũng có thể yêu cầu bác sĩ đánh giá về hội chứng này nếu họ lo lắng về con mình. Hội chứng Asperger có hướng điều trị khác nhau tùy vào từng trường hợp. Do đó, không thể khái quát các tiếp cận chung cho tất cả các bệnh nhân mà bác sĩ cần thực hiện một vài liệu pháp trước khi tìm ra được giải pháp phù hợp với trẻ. Trong điều trị hội chứng Asperger có thể bao gồm các vấn đề sau đây:
Hội chứng Asperger có nguy cơ xuất hiện ở cả bé trai và bé gái, không những vậy nó còn có tính chất di truyền. Người mắc bệnh tốt nhất nên đến ngay các bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn, thăm khám và điều trị một cách hiệu quả. Việc can thiệp sớm còn giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra với trẻ. Hội chứng Asperger là một dạng rối loạn tự kỷ ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp và tương tác xã hội của người bệnh. Hội chứng do nhà bác học người Áo, Hans Asperger tìm ra vào năm 1944. Ông mô tả nhiều người trẻ tuổi có trí thông minh phát triển nhưng mắc phải một dạng tự kỷ, dẫn đến khả năng giao tiếp kém trong xã hội. Người mắc hội chứng Asperger nhìn, nghe và cảm nhận mọi thứ xung quanh khác với người bình thường. Những thiên tài trên thế giới như Einstein, Newton, Michael Fitzgerald, Mozart được cho rằng có khả năng mắc hội chứng Asperger. Song vẫn có nhiều ý kiến khác nhau xoay quanh vấn đề này. Trước khi mất, thiên tài vật lý Einstein có nguyện vọng dâng hiến bộ não của mình cho khoa học. Các nhà nghiên cứu tìm thấy phần lập luận toán học trong não của ông rộng hơn 15% và không chia thành nếp gấp như người bình thường. Sự khác biệt trong cách hoạt động của não bộ có thể giúp Einstein nhìn những vấn đề ở một khía cạnh khác với những nhà khoa học trước đó chưa thấy được. Một số người mắc hội chứng Asperger có thể làm việc dưới sự hỗ trợ của công nghệ hiện đại. Ảnh: Shutterstock. Một trong những biểu hiện của người mắc Asperger là khả năng tập trung cao độ, nhất là vào các chi tiết. Khả năng này có thể mang lại cho họ lợi thế cạnh tranh trong công việc. Theo Tiến sĩ Temple Grandin, nhà khoa học mắc hội chứng tự kỷ, nhà hoạt động xã hội về hội chứng này, thế giới cần những con người Asperger. Theo bà, bộ não Asperger tập trung vào các chi tiết, trong khi bộ não bình thường có kỹ năng hơn trong việc ghép lại các khái niệm từ chi tiết. Một số người mắc Asperger giỏi tư duy hình ảnh, một số khác thiên về tư duy số học, toán học, âm nhạc nhưng tất cả đều tư duy chi tiết. Trong nhiều năm, bà đã gặp nhiều người mắc Asperger có cuộc sống hạnh phúc khi họ có công việc thỏa mãn về mặt trí tuệ, trong đó có nhiều người là lập trình viên máy tính. Đây là lý do vì sao phát triển tài năng cho người tự kỷ hoặc người mắc hội chứng Asperger trở thành lập trình viên máy tính, kỹ sư, kế toán, thiết kế, nghệ thuật, âm nhạc rất quan trọng. Nhiều người mắc Asperger đang thầm lặng làm tốt công việc của họ. Thế giới cần những người Asperger. Di truyền học và sinh học mang đến cho thế giới những bộ não khác nhau. Những bộ óc này có đóng góp to lớn cho xã hội hay không là do cả sinh học và môi trường quyết định, tiến sĩ Grandin viết. Yếu tố di truyền trong hội chứng tự kỷ Theo Tiến sĩ Cao Anh Tuấn, Tổng giám đốc Genetica Việt Nam, nguyên nhân chính xác của các rối loạn tự kỷ vẫn chưa được xác định, trong đó, yếu tố di truyền được cho là có liên quan. Gen CNTNAP2 mã hóa một loại protein đóng vai trò trong sự phát triển của hệ thần kinh. Cụ thể gen này ảnh hưởng đến các tế bào thần kinh tổ chức, dẫn tín hiệu và tương tác với các tế bào hỗ trợ. Người có sự thay đổi bất lợi nào trong gen này làm tăng cao nguy cơ mắc tự kỷ. Tuy nhiên, người mang đột biến bất lợi này không có nghĩa là bị tự kỷ. Một đột biến di truyền gần gen ARID1B có liên quan đến suy giảm trí tuệ nhẹ. ARID1B liên quan đến trí thông minh do có ảnh hưởng đến thể chai. Thể chai là một cấu trúc não có chức năng kết nối não trái và não phải, cho phép giao tiếp chính xác giữa hai nửa não. Tuy nhiên, người bị suy giảm trí tuệ nhẹ có thể sống và làm việc dưới sự giúp đỡ của công nghệ hiện đại. Một số gen di truyền có liên quan đến hội chứng tự kỷ. Ảnh: Shutterstock. Tiến sĩ Cao Anh Tuấn chia sẻ thêm, công nghệ giải mã gen có thể chẩn đoán nguy cơ rối loạn tự kỷ ở trẻ em, từ đó giúp phụ huynh đưa ra những quyết định phù hợp về mặt y tế và lối sống. Ngọc An |
