Cách trồng khoai sâm đất từ củ

Nội dung bài viết

1. 1. Khoai sâm đất là gì?
2. 2. Hình ảnh cây khoai sâm đất và củ
3. 3. Khoai sâm đất xuất xứ từ đâu?
4. 4. Đặc điểm gieo trồng cây khoai sâm đất
   1. 4.1. Gieo trồng từ rễ
   2. 4.2. Gieo trồng từ hạt
5. 5. Khoai sâm đất có tác dụng gì?
6. 6. Khoai sâm đất được trồng ở đâu? Thời gian trồng và mùa vụ thu hoạch
   1. 6.1. Nơi trồng khoai sâm đất
   2. 6.2. Thời gian trồng và mùa vụ và thu hoạch
7. 7. Củ khoai sâm đất làm món gì ngon
8. 8. Giá khoai sâm đất bao nhiêu tiền?
9. 9. Cách bảo quản khoai sâm đất được lâu

1. Khoai sâm đất là gì?

Khoai sâm đất là loại cây có thân mềm, vỏ nhẵn và được biết đến là bắt nguồn từ vùng Tân Cương của Trung Quốc. Ở nước ta, củ sâm thường được trồng ở các vùng miền núi, nơi có khí hậu nhiệt đới.

Ngoài cái tên củ khoai sâm đất hay củ sâm đất, chúng còn được gọi là khoai sâm, sâm yacón, Hoàng Sin Cô và địa tàng thiên… Tên khoa học của chúng là Yacón.

Sâm Yacón là họ hàng gần của cây hoa hướng dương và atisô Jerusalem. Không giống như nhiều loại rau ăn củ khác được người dân bản địa thuần hóa, yacón không nhạy cảm với ánh sáng và cũng có thể tạo ra sản lượng lớn khi được trồng cho mục đích thương mại ở vùng cận nhiệt đới.

Củ khoai sâm đất yacon là một loại củ có hình dáng vẻ ngoài gần giống khoai lang, ruột màu vàng nhạt và có vị ngọt thanh, mùi thơm của sâm. Chính vì vậy chúng có thêm chữ sâm trong tên.

2. Hình ảnh cây khoai sâm đất và củ

Khoai sâm đất Yacón là một loại cây thuộc họ thảo mộc lâu năm. Sâm Yacon mọc cao đến 2,5 mét. Thân cây có hình trụ đến góc cạnh và rỗng khi cây trưởng thành. 

Lá sâm yacon mọc đối, đầu nhọn. Mặt trên lá của chúng có lông và khá to, đôi có khi lá rộng hơn hai bàn tay người nếu cây chăm bón tốt.

3. Khoai sâm đất xuất xứ từ đâu?

Ở Việt Nam rất nhiều người nghĩ rằng khoai sâm đất có nguồn gốc từ Tân Cương Trung Quốc.

Thực tế, khoai sâm đất có nguồn gốc từ Nam Mỹ. Chúng được trồng và làm thực phẩm từ rất lâu rồi từ vùng núi Andes (từ phía nam Colombia tới phía bắc Achentina) với tên gọi yacon. Sau này khoai sâm đất được đem giống đi trồng ở khắp nơi từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, New Zealand, Australia… 

Khoảng hơn một chục năm trở lại đây khoai sâm đất được du nhập và trồng ở các vùng cao phía bắc Việt Nam. Hầu hết trong số chúng được nhập giống từ Trung Quốc về. Vậy nên đôi khi có sự nhầm lẫn của nhiều người rằng loại cây này có nguồn gốc Từ Trung Quốc.

Bạn có thể dễ dàng tìm hiểu về loại cây này trên wikipedia tiếng Anh với từ khóa “yacón“

4. Đặc điểm gieo trồng cây khoai sâm đất

Cây khoai sâm đất Yacon có 2 cách gieo trồng: một từ rễ cây và hai là từ hạt. Cây sinh sản bằng hạt thường phát triển chậm hơn cây sinh sản sinh dưỡng. Dưới đây là hai phần thông tin về các đặc điểm sinh sản của loại cây này:

4.1. Gieo trồng từ rễ

Khoai sâm đất tạo ra hai loại rễ: rễ sinh trưởng và rễ tích trữ năng lượng (củ).

Phần rễ tích trữ lớn và ăn được nhìn như củ khoai lang, nên trong tiếng Việt cây được biết đến với tên gọi khoai sâm đất. Củ nằm dưới mặt đất bao gồm rễ phân nhánh và có tới hai mươi rễ lưu trữ dạng củ. Củ có thể dài đến 25 cm, rộng 10 cm, trọng lượng từ 0,2 kg – 2,0 kg, vỏ có màu sắc đa dạng.

Rẽ sinh trưởng là loại dễ mọc thành bó gần phía trên mặt đất. Đây là loại rễ sẽ tạo ra các mầm sinh trưởng mới mà sẽ trở thành mầm giống gieo trồng của mùa vụ sau.

Màu sắc  cây khoai sâm đất tùy thuộc vào giống và dao động từ trắng đến hồng đến nâu. Sương giá làm cho các bộ phận trên mặt đất chết trở lại, nhưng cây lại nảy mầm từ thân rễ trong điều kiện nhiệt độ và độ ẩm thuận lợi. Phạm vi nhiệt độ phát triển tối ưu là 18-25 ° C. 

4.2. Gieo trồng từ hạt

Cây sâm Yacón ra hoa nhỏ hơn hoa hướng dương nhiều, vị trí kín đáo vào cuối mùa sinh trưởng. Thời điểm ra hoa phụ thuộc nhiều vào điều kiện môi trường. Trong điều kiện môi trường thuận lợi, cây khoai sâm yacon bắt đầu ra hoa từ 6–7 tháng sau khi trồng và đạt đỉnh khoảng hai tháng sau đó.

Đầu hoa có màu từ vàng đến cam. Mỗi đầu hoa là lưỡng tính có nghĩa là nó kết hợp các bông hoa cái và hoa đực trong một giả hoa. Các bông hoa tia màu vàng hoặc màu cam là hoa cái và dài tới 12 mm, trong khi các bông hoa hình đĩa màu vàng nâu là hoa đực và dài khoảng 7 mm.

Hạt giống được lưu trữ bên trong phần nang, có kích thước trung bình 2,2 mm – 3,7 mm và có màu nâu sẫm. Nhìn chung, sản lượng hạt giống khá thấp và một số hoàn toàn không tạo ra hạt do sự vô sinh của phấn hoa. 

5. Khoai sâm đất có tác dụng gì?

Để biết được khoai sâm đất có tác dụng gì chúng ta cùng xem qua thành phần hóa học có trong cây và củ sâm yacon hay hoàng sin cô này.

Về thành phần hóa học của yacon thay đổi tùy thuộc vào các yếu tố như địa điểm, canh tác, mùa trồng trọt, thời gian thu hoạch và nhiệt độ sau thu hoạch.

Củ Yacon bao gồm chủ yếu là nước và carbohydrate . Hàm lượng nước khoảng 70% trọng lượng tươi. Do đó, giá trị năng lượng thấp tốt cho người giảm cân.

Thành phần khô (sơ) được cấu tạo từ 40-70% fructooligosaccharid (FOS –  chất xơ hòa tan).  Inulin – một dạng trùng hợp thấp β  – oligosaccharide là fructooligosaccharide chính trong yacon. Các oligosaccharide này được biết là không độc hại, không tiêu hóa và có vị ngọt.

Ngoài ra sâm yacon còn có 15-40% đường đơn là sucrose , fructose và glucose.  Các khoáng chất dồi dào nhất trong yacon là canxi và kali. Hơn nữa, nước ép yacon rất giàu axit amin thiết yếu tự do.

6. Khoai sâm đất được trồng ở đâu? Thời gian trồng và mùa vụ thu hoạch

6.1. Nơi trồng khoai sâm đất

Ở Trung Quốc, khoai sâm đất đã được trồng từ rất lâu ở các vùng Tân Cương hay Tây Tạng. Ngày nay nó được trồng ở nhiều vùng cao khác nữa tại đất nước này và củ của nó đã trở nên khá phổ biến.

Tại Việt Nam, khoảng một chục năm trở lại đây loại củ này mới được biết đến và bắt đầu trồng nhiều ở vùng Tây Bắc. Cụ thể hơn loại cây này bắt đầu được trồng nhiều ở Y Tý, Bát Xát, Lào Cai. Sau này thì rất nhiều nơi khác ngoài Y Tý đã trồng loại cây này.

Nó đã được di thực khắp các xã vùng cao của Bát Xát, rồi thậm chí qua Lai Châu, Đồng Văn Hà Giang và về đến tận Trạm Tấu của Yên Bái.