Sau sinh bao lâu thì nằm sấp được

Làm cho cơ thể trở lại săn chắc

Chuyện “nằm ổ” được bà Nguyễn Thị Thơ, năm nay 78 tuổi, đang sống tại P.Phú Hậu (TP.Huế), vốn là nữ hộ sinh tại Bệnh viện T.Ư Huế, là bà đỡ mát tay có tiếng tại Huế, kể lại tỉ mỉ.

Mẹ mất sớm nên bà Thơ được mẹ chồng nuôi ở cữ 7 đứa con rất kỹ theo tập tục người Huế xưa. Cho rằng để bụng thon không nhão xệ, hầu hết sản phụ xưa đều phải nằm than trong vòng 3 tháng 10 ngày để da thịt săn chắc và đảm bảo sức khỏe sau này ít đau ốm, nhức mỏi. “Trời lạnh còn đỡ, trời nắng vẫn phải nằm kín gió trong buồng với thau than đỏ rực phía dưới. Rồi ăn uống kiêng khem đủ điều. Cả tháng không được tắm gội, chải tóc... Khổ ghê lắm!”, bà Thơ hồi tưởng lại.

Sau khi sinh, bà Thơ phải ăn cơm với muối tiêu đến khi con rụng rốn thì thôi. Sau đó thì ăn cơm với thức ăn nhưng phải được nấu khô, không ăn món gì nhiều nước, chỉ toàn thịt kho rim, cá kho. Thỉnh thoảng để có sữa, bà được ăn giò hầm, vả kho thịt... Nhưng tất cả đều được nấu mềm vì sợ tổn thương đến răng sau này rụng răng sớm.

Kiêng khem nhất là tháng đầu tiên. Những ngày trong tháng, bà rất ít nằm ngửa mà thường đều nằm sấp (úp bụng xuống giường). Khi ăn uống cũng phải nằm sấp, dưới bụng là thau than đỏ lửa. Sở dĩ phải nằm như thế này là để ép phần bụng cho tiêu mỡ thừa, bụng nhỏ dần và eo thon trở lại.

Trong vòng một tháng sau khi sinh, sản phụ xưa nằm cữ không được tắm, thỉnh thoảng, chỉ được xông hơi bằng cách nấu một số lá cây như chanh, bưởi, sả, vú sữa... rồi dùng một chiếc chăn trùm kín toàn bộ cơ thể, bên trong là chiếc nồi nước lá đang nóng. Khí nóng của nồi nước lá sẽ giúp cơ thể toát mồ hôi để vệ sinh thân thể và loại bỏ độc tố.

Theo người xưa, đúng một tháng mới được đụng đến nước vì sau sinh lỗ chân lông thường nở ra. Nước dễ thấm vào cơ thể vừa không tốt cho cơ thể vừa xấu cho da. Chỉ tắm nước lá pha với nước được đun sôi. Nước lá này thường được nấu từ lá chanh, bưởi, sả. Sau khi tắm xong không mặc quần áo nằm trên giường tre. Phía dưới có hai thau than đỏ rực. Một thau để dưới chân, một thau phía trên đầu. Rồi dùng muối sống giã với gừng xát khắp cơ thể. Xát nhiều ở phần bụng để bụng thon gọn hơn. Sau khi khô thì phủi đi và xát thêm lần nữa.

Chải tóc bằng tăm

Đầy một tháng sau sinh, sản phụ mới được gội đầu bằng nước lá gồm chanh, bưởi, sả, lá dứa pha với nước đun sôi để nguội. Khi gội cần hết sức nhẹ nhàng vì chân tóc rất dễ tổn thương, gội xong, phải nằm trên giường và sấy khô bằng than. Bà Thơ nhớ như in mỗi lần gội đầu xong, mẹ bắt bà nằm trên giường. Dùng cái sàng tre hứng tóc. Phía dưới đầu là một thau than hồng, vừa quạt vừa hơ tóc. Những khi rối quá, vừa hơ mẹ vừa lấy tăm nhẹ nhàng vuốt vuốt, xỉa xỉa gỡ rối và làm thẳng tóc. Trong vòng 3 tháng 10 ngày, tuyệt đối không dùng lược vì sợ tổn thương chân tóc. Sau này tóc sẽ rụng và dễ đau đầu.

Một trong những chuyện mà bà Thơ cũng như phụ nữ Huế sợ nhất là xông mặt. Việc xông mặt (háp) thực hiện liên tục 10 ngày sau sinh. Mỗi lần như vậy, sản phụ phải nằm sấp, cúi mặt vào thau than hồng để hơ. Đồng thời dùng khăn sạch bọc muối hạt giã mịn chấm nhẹ khắp mặt trong nhiều lần. Đặc biệt phải chấm kỹ ở đôi mắt. Theo bà Thơ, người Huế cho rằng làm như thế, da mặt sẽ săn chắc, đôi mắt sẽ to rõ và không bị sập mí.

“Thỉnh thoảng, mẹ lại nướng nghệ cho tôi ăn để đẹp da. Nhiều người còn đắp mặt bằng nghệ tươi giã nhuyễn. Thậm chí có người còn chuẩn bị trước đó một hũ nghệ tươi giã nhuyễn ngâm với rượu được chôn cất dưới đất mấy tháng trời để đắp mặt, thoa người trong thời gian nằm cữ”, bà Thơ cho biết.

Hiện nay, con dâu của bà Thơ vẫn đang nằm cữ theo kiểu truyền thống của người Huế nhưng có “thoáng” hơn trong chế độ dinh dưỡng, ăn nhiều chất, nhiều thứ hơn chứ không kiêng khem nhiều như ngày xưa.

Ăn trầu giúp chắc răng, diệt khuẩn

Thế hệ các cụ ngày trước, hầu như chẳng ai biết đến mùi vị của kem đánh răng, thế nhưng chẳng mấy ai đau răng, hôi miệng. Nhai cau trầu là cách hữu hiệu nhất trong việc chống sâu răng, diệt khuẩn, giúp răng khỏe, thơm miệng. Lá trầu có tính sát trùng làm chắc chân răng, không bị viêm sưng. Vị chát của cau làm cho chân răng co lại, ôm sát chân răng giúp hàm răng chắc, khỏe.

Nhà nghiên cứu Huế Hồ Tấn Phan đang lưu giữ tại TP.Huế hàng ngàn vật dụng ăn trầu của người xưa. Nhiều bình vôi, xoáy trầu hàng ngàn năm về trước. Theo ông Phan, ăn trầu đã là một tập quán không thể thiếu trong cuộc sống của người xưa. Đó là nét đẹp văn hóa. Nhưng ngày nay, người ăn trầu ít dần, chỉ có mấy người già, người trẻ hiếm khi biết đến vị trầu cau.

Tuyết Khoa

>> 300 tình nguyện viên Festival Huế
>> Xúc tiến thành lập Viện Y học cổ truyền tại Huế
>> Người xưa làm đẹp - Kỳ 4:: Hàm răng hạt huyền
>> Người xưa làm đẹp - Kỳ 3: Chải chuốt từng cọng tóc
>> Người xưa làm đẹp - Kỳ 2: Bí quyết dưỡng da chốn hoàng cung
>> Người xưa làm đẹp - Kỳ 1: Tìm người cà răng căng tai

Đối với chị em sinh thường thì chỉ cần lựa chọn tư thế nằm thoải mái nhất là được nhưng với chị em sinh mổ, các mẹ cần lựa chọn tư thế nằm thật chuẩn để tránh ảnh hưởng đến vết mổ và khả năng hồi phục sau sinh. Theo khuyến cáo thì nằm nghiêng là tư thế nên được lựa chọn nhất, sẽ thoải mái và đỡ đau hơn nhiều. 

Bên cạnh đó, lúc nằm nghiêng, chị em nên kê gối hoặc chăn xuống dưới lưng, để người nằm ngả ra, cảm giác dễ di chuyển thân người hơn, không nên nằm ở tư thế thẳng nghiêng, cũng hạn chế việc đụng chạm vào vết mổ và tránh đau.

Sau sinh bao lâu thì nằm sấp được

Tùy theo cơ địa của từng người mà vết mổ có thể phục hồi sớm hay muộn, thông thường khoảng 2 tháng sau sinh vết mổ sẽ phục hồi hoàn toàn. Nên trong khoảng 2 tháng đầu mẹ bầu chủ yếu chỉ nên nằm nghiêng, sau khi phục hồi rồi mới nằm ngửa, có thể nghiêng bên trái lại nghiêng sang phải.

Ngoài ra còn một số tư thế  khác có thể áp dụng như:

Nằm cao nửa thân trên:

Sau sinh bao lâu thì nằm sấp được

Ở tư thế này, mẹ kê cao phần thân trên có thể bằng gối hoặc chỉnh độ cao của giường nằm. Mẹ sẽ dễ thở hơn và có giấc ngủ ngon, sâu giấc hơn. Nếu mẹ cảm thấy không thoải mái khi nâng toàn bộ cơ thể lên thì hãy sử dụng gối kê giữa đầu gối và dưới hông.

Ngủ ngồi:

Sau sinh bao lâu thì nằm sấp được

Nếu những tư thế gợi ý trên đây không thể giúp mẹ dễ chịu hơn thì hãy thử ngủ khi ngồi thẳng ở ghế hoặc ghế có thêm gối đỡ. Đây là tư thế ngủ tạm thời, nhưng phù hợp với người mẹ khi cho con bú hoặc ngủ lấy sức tạm thời.

 Kiêng cữ sau sinh như thế nào để cơ thể nhanh hồi phục là nỗi băn khoăn của không ít người mẹ. Sau sinh cơ thể mẹ cần được nghỉ ngơi và có chế độ chăm sóc...

 Kiêng cữ sau sinh như thế nào để cơ thể nhanh hồi phục là nỗi băn khoăn của không ít người mẹ. Sau sinh cơ thể mẹ cần được nghỉ ngơi và có chế độ chăm sóc sức khỏe và dinh dưỡng phù hợp. Mẹ cần chú ý một số kiêng cữ sau đây nhé!

Kiêng cữ sau sinh như thế nào để cơ thể nhanh hồi phục

Về việc vệ sinh, tắm gội

Quan niệm kiêng tắm gội 1 tháng sau sinh là hoàn toàn sai lầm. Sau quá trình vượt cạn, mẹ ra nhiều mồ hôi, hơn nữa việc nằm nhiều một chỗ cũng dẫn đến bí bách, để lâu không tắm càng khiến cơ thể bẩn, dễ nhiễm khuẩn. Điều này không chỉ khiến mẹ có cảm giác khó chịu, ngứa ngáy mà vi khuẩn phát triển còn có thể ảnh hưởng đến bé, lây từ mẹ sang con khi cho bé bú.

Thông thường, khoảng 3-4 ngày với mẹ sinh thường và khoảng 5-7 ngày với mẹ sinh mổ là mẹ có thể tắm gội, chứ không phải kiêng quá lâu trong 1 tháng. Việc tắm gội phải nhanh chóng, sau khi tắm gội cần lau khô toàn thân, sấy khô tóc, mặc quần áo kín và đi tất chân. Khi tắm gội sau sinh là mẹ nên tắm bằng nước ấm, kể cả mùa đông hay mùa hè. Tắm ở nơi kín đáo, khuất gió, tránh gió lùa. Đối với việc gội đầu cũng vậy, không cần kiêng quá lâu, chỉ cần gội nước ấm, nhanh chóng và lau khô sau khi gội xong thì hoàn toàn có thể được.

Về chế độ ăn uống

Phụ nữ sau sinh cần có chế độ chăm sóc và chế độ dinh dưỡng để đảm bảo đủ sữa cho con bú và phục hồi nhanh sức khoẻ. Và để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cho cả mẹ và con, bữa ăn của người mẹ phải đa dạng, số lượng thức ăn đầy đủ, cân đối và có giá trị dinh dưỡng (ưu tiên thức ăn có nhiều protein và canxi). Bên cạnh đó, phụ nữ sau sinh cần được nghỉ ngơi và chăm sóc đặc biệt để phục hồi sức khỏe và nuôi con bú. Hàng ngày phụ nữ sau sinh cho con bú cần lượng thực phẩm bao gồm: ngũ cốc 450 - 500g, trứng 40-50 g, đậu và chế phẩm từ đậu 50 - 100g, cá và thịt từ 80-100g, rau từ 300-400 g, hoa quả từ 100-200g, dầu mỡ 20g.

Trong thời gian nuôi con bú hạn chế uống nước trà, nước ngọt có ga, uống rượu, cà phê, các loại gia vị (hành, tiêu, ớt, tỏi,..). Phụ nữ sau sinh cần có chế độ nghỉ ngơi hợp lý, tránh lo lắng, buồn phiền, giận dữ, mất ngủ. Khi cho con bú, nếu phải dùng thuốc phải hỏi ý kiến của thầy thốc, không được tự động dùng thuốc vì có thể nguy hại cho con và có thể làm cạn nguồn sữa.

Về vận động

Những bà mẹ sinh đẻ thuận lợi, sau 6 - 8 giờ đã có thể tự ngồi dậy, sau 12 giờ đã có thể tự tới nhà vệ sinh, ngày hôm sau đã có thể đi lại được. Những bà mẹ có cắt nới tầng sinh môn khi sinh con có thể trở dậy vận động muộn hơn một chút.

Sau khi sinh con, nên thay đổi tư thế nằm, nhất là nằm nghiêng vừa có thể tránh tử cung bị lệch về sau mà còn có lợi cho việc thoát sản dịch ra nhanh. Những người phải mổ đẻ, sau khi đã nằm bất động 8 tiếng thì có thể trở mình nằm nghiêng, sau mổ 24 giờ là đã có thể ngồi dậy, sau 48 giờ có thể ra khỏi giường đi lại nhẹ nhàng và bắt đầu cho con bú.

Vận động sớm sau khi mổ có thể giảm bớt nguy cơ dính ruột, nhưng khi mới vận động không nên quá lâu để tránh bị mệt, tăng dần theo thời gian. Thời gian bắt đầu ra khỏi giường và vận động có sự khác nhau tùy tình trạng cơ thể của mỗi người. Với những người mẹ thể chất yếu hay đẻ khó phải mổ thì không nên cố gắng vận động sớm.

Về chế độ nghỉ ngơi

Người mẹ sau khi vượt cạn cơ thể bị suy nhược, chức năng các cơ quan có sự biến đổi lớn, tạm thời mất cân bằng, cần phải ngủ (không ít hơn 10 tiếng/ngày) và nghỉ ngơi nhiều để nhanh chóng hồi phục nguyên khí, gánh vác nhiệm vụ nuôi con thiêng liêng của người mẹ.

Cần tạo cho hai mẹ con một môi trường dễ chịu, yên tĩnh, sáng sủa, sạch sẽ và vệ sinh. Phòng ngủ cần phải giữ nhiệt độ ổn định 22 - 24 độ C là tốt nhất. Mùa đông phòng phải ấm và có đủ độ ẩm cần thiết, nếu khô quá sẽ bị khô cổ họng, thậm chí xuất huyết niêm mạc mũi. Độ ẩm cao quá sẽ làm cho tuyến mồ hôi ở da không tiết ra được, cũng sẽ làm bà mẹ bứt rứt khó chịu.

Về việc xem tivi, điện thoại, máy tính

Sau khi sức khỏe đã phần nào hồi phục, ngoài việc cho con bú, ăn uống nghỉ ngơi, người mẹ có thể nghe nhạc, xem tivi, điện thoại nhằm điều tiết trạng thái căng thẳng của mình. Điều này rất có lợi cho lòng tự tin khi chăm sóc con nhỏ của người mẹ. Tuy nhiên, cần lưu ý là thời gian xem tivi, điện thoại không nên kéo dài, khoảng cách đến màn hình không được quá gần để mắt không bị mỏi, không nên xem những chương trình gây xúc động mạnh.

Bạn cần tư vấn từ bác sĩ chuyên môn hãy liên hệ để được tư vấn và đặt lịch: 1900 969 638 hoặc Hotline 024 2214 7777