Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), số người tử vong vì các bệnh gây ra do hút thuốc lá nhiều hơn số bệnh nhân tử vong vì bất kỳ bệnh lý nào khác! Thế thì với những thông tin mạnh mẽ và dễ dàng kiểm chứng như vậy, tại sao người ta vẫn tiếp tục hút thuốc? Dưới đây là các lý giải qua nghiên cứu của các chuyên gia xã hội học và tâm lý học: 1. Khó có thể bỏ khi đã quen hút. Nicotine có trong thuốc lá là chất gây nghiện mạnh, giúp người hút cảm thấy tỉnh táo và có năng lực tập trung hơn. Những người hút thuốc cảm thấy nhanh nhẹn hơn sau khi hút một điếu thuốc, khi ngưng hút thuốc họ sẽ xuất hiện những triệu chứng như trằn trọc, khó ngủ hơn trước và cảm giác thèm thuồng (được hút thuốc), tăng cân... Chính do những thứ khó chịu này, hơn 70% người có ý định cai đều hút lại sau một thời gian bỏ hút. 2. Việc quảng cáo thuốc lá có ảnh hưởng lớn đối với hành vi hút thuốc. Qua rất nhiều năm, ngành công nghiệp thuốc lá tập trung vào việc tạo ra những nét quyến rũ qua việc hút thuốc của các nhân vật trong phim ảnh, trên truyền hình hoặc thậm chí trên các bản tin tức. Hiện việc quảng cáo thuốc lá bị cấm hầu như trên toàn cầu, nhưng tác động vẫn được duy trì qua các hình thức khác như thuốc lá mẫu được phát miễn phí, các phim hoạt hình có cảnh hút thuốc, hay việc hứa hẹn đổi bao thuốc lá lấy những quà tặng hấp dẫn... Nhiều người xác nhận việc hút thuốc giúp họ thon thả hơn, nhưng sự thật là hút thuốc gây giảm vị giác nên người hút giảm hứng thú với các món ăn và ăn ít đi, dễ gầy hơn chứ không phải thuốc lá có chất giúp cơ thể thon gọn hơn! 3. Việc hút thuốc có thể gây ra sự lệ thuộc về tâm lý. Nhiều người hút vì có cảm giác thư giãn và đương đầu tốt hơn với những tình huống khó khăn trong công việc hay cuộc sống, hoặc giúp họ có cảm giác tự tin hơn. Một số khác hút thuốc đơn giản chỉ vì cảm thấy buồn chán. Hút thuốc tạo ra cảm giác thỏa mãn khó cưỡng. Cuối cùng, những người hút thuốc luôn có tâm lý chối bỏ: biết hút thuốc là có hại nhưng cho rằng cái hại đó là không đáng kể chứ không như người khác tuyên truyền! 4. Hoạt động có tính xã hội! Nhiều người xem việc mời nhau hút thuốc như là khởi đầu cho cuộc nói chuyện, hoặc như kiểu tương tác xã giao với nhau. Hiện tượng này được đặt tên là “hút thuốc có tính cộng đồng” và thường có yếu tố rượu bia đi kèm. 5. Nhiều thanh thiếu niên hút thuốc lá vì cái gọi là “áp lực địa vị”. Họ hút thuốc lá để cảm thấy mình “giống người lớn” vì không muốn bị xem là “trẻ con”, hoặc xem đó là hình thức nổi loạn chống lại áp lực của phụ huynh ngầm thông báo rằng “tôi nay đã trưởng thành và những gì người lớn có quyền làm thì nay tôi cũng vậy”. Một điều đã được chứng minh là nếu cha mẹ hút thuốc thì con cái sau này có xu hướng hút thuốc cao hơn hẳn so với trẻ em có cha mẹ không hút thuốc.
 Hút thuốc lá gây hại cho sức khỏe của toàn cộng đồng Thuốc lá nổi tiếng vì chất Nicotine. Tuy nhiên, bạn ít có thể ngờ rằng, tên gọi này được đặt theo tên của một ngài đại sứ, Jean Nicot, đại sứ (ambassador) của Pháp tại Bồ Đào Nha (Portugal), người đã mang cây thuốc lá (tobacco plants) về Pháp trên một chuyến tàu từ Bồ Đào Nha vào năm 1559. Lúc đầu được chào mời với những thuộc tính y dược, dần dần phần tử nicotine trong cây thuốc lá đã được đặt tên theo ngài Nicot. Khi hút thuốc lá, hoặc sống chung với người hút thuốc, khói thuốc hít qua phổi ngấm vào máu, tích luỹ lâu ngày trở thành điều kiện và nguyên nhân gây nên các bệnh tim mạch, viêm nhiễm đường hô hấp gây tổn thương trong lòng mạch máu. Vì vậy người hút thuốc lá dễ bị các bệnh như: rụng tóc, đục thủy tinh thể, da nhăn, giảm thính lực, sâu răng, ung thư da, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, loãng xương, bệnh tim mạch, vàng móng tay, ung thư cổ tử cung, tinh trùng biến dạng, bệnh vảy nến, viêm tắc mạch máu, ung thư phổi và các cơ quan khác như: mũi, miệng, lưỡi, tuyến nước bọt, họng, thanh quản, thực quản, thận,… Ngoài ra hút thuốc lá còn làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng, dễ dẫn đến vô sinh ở nam giới; tăng nguy cơ ung thư tử cung, rối loạn kinh nguyệt, ung thư vú, đối với phụ nữ; dễ bị còi xương, trí tuệ chậm phát triển, suy dinh dưỡng đối với trẻ em. Trước những tác hại nguy hiểm của thuốc lá, ắt hẳn không ít lần chúng ta đặt ra câu hỏi: Vì sao mặt hàng này nguy hại như vậy mà không bị cấm? Lí giải về điều này, Phó cục trưởng Cục Y tế GTVT – Bác sỹ Phạm Thành Lâm cho biết: Cũng như các quốc gia khác trên thế giới, Việt Nam không cấm sản xuất thuốc lá mà chỉ tuyên truyền không hút thuốc lá ở mọi lứa tuổi. Trong Luật không có quy định cấm hoàn toàn sản xuất và bán thuốc lá vì nhiều lý do. Trong một thời gian dài tác hại của thuốc lá chưa được biết rõ, đồng thời, thuốc lá có khả năng gây nghiện, vì vậy nó đã trở thành một sản phẩm phổ biến rộng rãi và trở thành một ngành công nghiệp trên thế giới. Do đó, việc quy định cấm hoàn toàn sẽ gây ảnh hưởng tới cuộc sống của nhiều người hiện đang làm việc trong ngành này. Hơn nữa, nếu một quốc gia nào đó cấm hút thuốc lá, nhưng do nhu cầu sử dụng thuốc lá của người dân còn rất lớn, thuốc lá lại là sản phẩm gây nghiện, từ đó sẽ dẫn tới việc sản xuất bất hợp pháp và buôn lậu thuốc lá gia tăng. Như vậy, nếu quy định cấm hoàn toàn việc sản xuất và bán thuốc lá tại Việt Nam là không khả thi và không phù hợp. Luật Phòng chống tác hại thuốc lá tập trung thực hiện các biện pháp giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá kết hợp với biện pháp kiểm soát để từng bước giảm nguồn cung cấp thuốc lá. Đồng thời, ma túy, nicotin trong khói thuốc lá đều là chất gây nghiện, nhưng ở các mức độ khác nhau theo phân loại của Tổ chức Y tế thế giới. Điều đó thể hiện sự khác nhau giữa ma túy và nicotin. Vì lý do trên, Luật không cấm sản xuất và nhập khẩu thuốc lá, mà chỉ quy định các biện pháp làm giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá và kiểm soát chặt chẽ các nguồn cung cấp thuốc lá. Yến Anh (T/h)
Hỏi: Xin hỏi, vì sao biết thuốc lá gây tác hại khôn lường nhưng nhiều người vẫn sử dụng? Nguyễn Ngọc Anh (Nam Định) Trả lời: Nhiều người hút thuốc biết rằng thuốc lá có hại cho sức khỏe nhưng họ vẫn hút. Một trong những lý do chính là do họ đã bị nghiện chất nicotine có trong thuốc lá. Người hút thuốc trung bình đưa vào cơ thể 1 - 2 mg nicotine mỗi điếu thuốc hút. Hút thuốc lá đưa nicotine một cách nhanh chóng đến não, trong vòng 10 giây sau khi hít vào. Nicotine được xếp vào nhóm các chất có tính chất dược lý gây nghiện chủ yếu, tương tự như các chất ma tuý heroin và cocain. Tác dụng gây nghiện của nicotine chủ yếu là trên hệ thần kinh trung ương với sự có mặt của các thụ thể nicotine trên các cấu trúc não, gây tác động tâm thần kinh như cảm giác sảng khoái, vui vẻ, tăng hoạt động nhận thức và trí nhớ ngắn hạn. Tuy nhiên, cảm giác đó sẽ mau qua đi sau vài phút. Khi nồng độ nicotine trong cơ thể giảm xuống, người hút thuốc sẽ cảm thấy bứt rứt, căng thẳng; không tập trung được; buồn bã, lo lắng; rối loạn giấc ngủ... Vì vậy, để có sự thoải mái, người hút thuốc phải hút điếu thuốc tiếp theo và tạo ra một vòng xoắn trong hút thuốc lá. Chỉ sau thời gian ngắn hút thuốc họ trở nên lệ thuộc vào cảm giác do thuốc lá mang lại. Bên cạnh đó, nhiều người sử dụng thuốc lá như 1 thói quen trong giao tiếp, việc dễ dàng mua được thuốc lá cũng làm tăng tình trạng hút thuốc thường xuyên hơn. Nhiều người bắt đầu hút thuốc ở độ tuổi thanh, thiếu niên và nghiện trước khi họ trở thành người lớn. Những lý do thường xuyên nhất mà thanh, thiếu niên tập hút thuốc bao gồm: Thể hiện sự trưởng thành, mong muốn thử nghiệm một cái gì đó “bị cấm đoán”… Trưởng phòng Y tế dự phòng và các chương trình y tế (Cục Y tế GTVT)
10:39 19/08/2020 7471 Nhịp sống trẻ Nhiều người bắt đầu hút thuốc ở độ tuổi thanh thiếu niên và nghiện trước khi họ trở thành người lớn. Những lý do thường xuyên nhất mà thanh thiếu niên tập hút thuốc bao gồm: thể hiện sự trưởng thành, mong muốn thử nghiệm một cái gì đó “bị cấm” và sức ép từ người khác.Người lớn thường hút thuốc vì các lý do khác. Họ có thể có những vấn đề cá nhân hoặc tài chính gây áp lực cho họ, họ chọn hút thuốc để tìm kiếm lối thoát tạm thời và làm tê liệt cảm xúc. Nhiều người hút thuốc nói rằng thuốc lá gần như là một cái nạng để dựa vào trong những lúc khó khăn. Các cảm xúc khi bị căng thẳng cũng là một lý do. Ví dụ như cô đơn thường là lý do để người ta châm thuốc. Bạn không bao giờ cô đơn khi bạn có một người “bạn” nhỏ bên mình, một sự thoải mái ngay khi bạn châm thuốc. Một số người hút thuốc thậm chí còn nói rằng hành động kéo một điếu thuốc mang lại cho họ một cảm giác thoải mái giống như một đứa trẻ đang mút tay. Những người khác nói rằng họ tự “thưởng” cho mình một điếu thuốc. Bất cứ khi nào họ hoàn thành một nhiệm vụ, một điếu thuốc có thể giống như một cái vỗ vai khích lệ cho một công việc vừa được thực hiện. Những điếu thuốc đầu tiên trong ngày có thể là một cách để giảm bớt áp lực hàng ngày, trong khi những người hút thuốc trước khi đi ngủ như tự thưởng cho sự hoàn thành công việc. Có những người thậm chí có thể hút thuốc để kiểm soát cân nặng của mình. Tính trung bình, người hút thuốc có thể giảm 3 kg so với những người không hút thuốc. Hút thuốc làm giảm sự thèm ăn và làm giảm vị giác và khứu giác. Các khía cạnh về xã hội của việc hút thuốc, tất nhiên không thể bỏ qua. Thuốc lá đem lại cho họ một cảm giác thân thuộc và gắn bó. Tuy nhiên, nghiện thuốc lá là hậu quả của các hiệu ứng tâm thần kinh do chất gây nghiện nicotine gây ra. Nghiện thuốc lá thường là kết hợp của nghiện tâm lý, hành vi với nghiện thực thể - dược lý. Nghiện thuốc lá gây nên hàng loạt nguy cơ đến sức khỏe như suy hô hấp, bệnh phổi mạn tính, cắt cụt chân vì tắc mạch chân… Tweet |
