Đây là sự kiện có ý nghĩa hết sức quan trọng, đánh dấu việc hoàn thành Dự án tăng dày, tôn tạo hệ thống mốc quốc giới Việt Nam – Lào trên thực địa, góp phần xây dựng một đường biên giới hòa bình, hữu nghị, ổn định, hợp tác, cùng phát triển, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở khu vực biên giới nói riêng và phát triển kinh tế của hai nước nói chung. Từ lâu, mối quan hệ hữu nghị truyền thống, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa hai nước Việt Nam - Lào đã trở thành mối quan hệ thủy chung, trong sáng, hiếm có trên thế giới, là tài sản vô giá của hai dân tộc. Nhân dân hai nước đã kề vai sát cánh bên nhau để giành thắng lợi trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Ngày nay, trong công cuộc xây dựng và phát triển của mỗi nước, hai bên tiếp tục hợp tác chặt chẽ, trong đó việc xây dựng tuyến biên giới Việt Nam - Lào ổn định, hợp tác cùng phát triển, luôn được hai bên chú trọng. Biên giới Việt Nam - Lào dài khoảng 2067 km, tiếp giáp với 10 tỉnh của Việt Nam là: Điện Biên, Sơn La, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tỉnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam và Kon Tum và tiếp giáp với 10 tỉnh của Lào là Phong Sa Lỳ, Luông Pha Băng, Hủa Phăn, Bo Ly Khăm Xay, Khăm Muộn, Sa Vắn Nạ Kiệt, Sả Lạ Văn, Xiêng Khoảng, Sê Kông và Ắt Tạ Pư. Ngay sau khi Việt Nam thống nhất và Cách mạng Lào giành thắng lợi trong cả nước, mặc dù kinh tế còn khó khăn cùng với công việc bề bộn của hai nước nhằm xây dựng đất nước sau chiến tranh, nhưng công tác biên giới lãnh thổ đã được Đảng, Nhà nước và Chính phủ hai nước đặc biệt quan tâm. Ngày 18/7/1977, hai nước đã ký “Hiệp ước hoạch định đường biên giới quốc gia giữa nước CHXHCN Việt Nam và nước CHDCND Lào”, tạo cơ sở chính trị và pháp lý cho công tác phân giới cắm mốc giữa hai nước. Trong giai đoạn 1978 - 1987, hai bên đã cơ bản hoàn thành công tác phân giới cắn mốc trên thực địa, theo đó đã cắm được 214 cột mốc tương ứng 199 vị trí. Kết quả đó được ghi nhận tại Nghị định thư về phân giới trên thực địa và cắm mốc quốc giới ký ngày 24/1/1986, Nghị định thư bổ sung Nghị định thư về phân giới trên thực địa và cắn mốc quốc giới ký ngày 16/10/1987. Tuyến biên giới Việt Nam - Lào dài 2.067, là đường biên giới trên bộ dài nhất của Việt Nam với một nước láng giềng, nhưng hai nước mới chỉ cắm 214 mốc tương ứng 199 vị trí, mật độ mốc quá thưa, gây không ít khó khăn cho công tác nhận biết và quản lý biên giới. Bên cạnh đó, hệ thống mốc được thiết kế và xây dựng chưa phù hợp với điều kiện địa hình, địa chất, khí hậu ở khu vực biên giới như kích thước mốc nhỏ, chất lượng mốc chưa cao... nên sau hơn 20 năm xây dựng, hầu hết các mốc giới đã xuống cấp và hư hỏng. Hầu hết các mốc đã phải gia cố phần nền móng, có mốc phải sửa chữa nhiều lần gây tốn kém nhưng chưa đảm bảo ổn định. Cùng với đó, trong những năm qua hai bên đã mở và nâng cấp nhiều cửa khẩu cùng với các công trình mới được xây dựng khang trang, hiện đại, nhiều khu vực dân cư ở gần khu vực biên giới phát triển mạnh mẽ nên hệ thống mốc cũ không còn phù hợp, nhất là ở các khu vực cửa khẩu, nơi đông dân cư nhiều người qua lại. Xuất phát từ thực tế trên, nhằm tăng cường hệ thống mốc quốc giới giữa hai nước, phục vụ nhu cầu phối hợp quản lý biên giới ổn định lâu dài, góp phần củng cố bền vững mối quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào, đồng thời để hoàn thiện chất lượng của đường biên giới Việt Nam - Lào, tạo thuận lợi cho công tác phối hợp quản lý, bảo vệ biên giới và hợp tác phát triển kinh tế xã hội khu vực biên giới giữa hai bên, Lãnh đạo hai nước đã thống nhất cho phép triển khai xây dựng và thực hiện “Dự án tăng dày và tôn tạo hệ thống mốc quốc giới Việt Nam – Lào”. Thời gian thực hiện Dự án từ năm 2008-2014. Đây được coi là một trong những nội dung hợp tác quan trọng giữa hai nước. Nội dung chính của công tác tăng dày và tôn tạo mốc biên giới là: Tăng dày mốc ở những khu vực cần thiết để làm rõ đường biên giới trên thực địa, không tiến hành phân giới lại; Tôn tạo và xây mới các mốc hiện có, nhất là các mốc ở các cửa khẩu để đảm bảo kiên cố, vững chắc và khang trang, hiện đại; Hoàn thiện hồ sơ pháp lý về đường biên giới Việt Nam - Lào. Dự án tăng dày và tôn tạo hệ thống mốc quốc giới Việt Nam - Lào được hai Chính phủ phê duyệt và cho phép triển khai thực hiện từ năm 2008. Theo kế hoạch hai bên sẽ hoàn thành toàn bộ công tác cắm mốc trên thực địa vào tháng 6/2013 (tổng số 793 vị trí mốc tương ứng 835 cột mốc); sau đó sẽ triển khai công tác chỉnh lý bản đồ và soạn thảo văn kiện “Nghị định thư về đường biên giới và mốc quốc giới giữa nước CHXHCN Việt Nam và nước CHDCND Lào” năm 2014 sẽ hoàn thành toàn bộ các văn kiện pháp lý ghi nhận kết quả cắm mốc (bao gồm cả kết quả phân giới trên thực địa trước đây). Ngày 05/09/2008, tại cửa khẩu Lao Bảo - Đen Sạ Vẳn, hai bên đã long trọng tổ chức Lễ khánh thành mốc đôi 605. Đây là cột mốc đầu tiên chính thức khởi động cho công tác tăng dày và tôn tạo mốc quốc giới giữa hai nước. Sự kiện này đánh dấu sự mở đầu tốt đẹp cho quá trình tăng dầy và tôn tạo mốc giới trên thực địa giữa hai nước. Với sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Chính phủ hai nước, với sự phối hợp chặt chẽ và nỗ lực phấn đấu chung của các Bộ, ngành và địa phương liên quan của hai nước, kể từ ngày khởi động dự án tăng dày và tôn tạo mốc quốc giới giữa hai nước, đến nay hai bên đã hoàn thành xây dựng một hệ thống mốc bằng đá hoa cương, đảm bảo khang trang, hiện đại, bền vững với 793 vị trí mốc, tương ứng 835 cột mốc và cắm bổ sung trên 20 cọc dấu, góp phần làm rõ hướng đi của đường biên giới, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý, bảo vệ biên giới hai nước Việt Nam - Lào. Sự kiện hoàn thành hệ thống mốc giới hiện đại này sẽ đi vào lịch sử hai nước, là thành quả của mối quan hệ hợp tác đặc biệt Việt Nam – Lào, thể hiện sự nhất trí cao, sự tin cậy, hiểu biết lẫn nhau giữa hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước, là biểu tượng sinh động của mối quan hệ hữu nghị truyền thống, tình đoàn kết đặc biệt và sự hợp tác toàn diện giữa hai nước Việt Nam – Lào, trên nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ và lợi ích chính đáng của nhau, bình đẳng, cùng có lợi, vì một đường biên giới hoà bình, ổn định, hợp tác cùng phát triển, vì lợi ích của nhân dân hai nước. |
