 Nhà toán học Hy Lạp cổ đại Metrodorus (400-350 trước Công nguyên) từng nói: Vũ trụ chứa Trái đất là "thế giới duy nhất". Show Khoảng 2.000 năm sau, vào thế kỷ XVI, nhà triết học người Ý Giordano Bruno cũng có tuyên bố tương tự. Ông nói: "Có vô số Mặt Trời và vô số Trái đất tồn tại ở những nơi khác, tất cả đều quay quanh Mặt trời của chúng giống hệt như các hành tinh trong hệ thống của chúng ta". Các nhà khoa học hiện biết rằng cả Metrodorus và Bruno về cơ bản đều đúng. Ngày nay, những nhà thiên văn học vẫn đang khám phá câu hỏi này nhưng sử dụng các công cụ mới. Sự tồn tại của các ngoại hành tinh Hiện nay đã có bằng chứng chứng minh sự tồn tại của "ngoại hành tinh" - tức là các hành tinh quay quanh các ngôi sao khác ngoài Mặt trời của chúng ta. Bằng chứng đó dựa trên những khám phá được thực hiện bởi kính viễn vọng không gian Kepler, do NASA phóng vào năm 2009. Trong bốn năm, kính thiên văn liên tục nhìn tìm kiếm một vùng không gian bên trong chòm sao Cygnus. Kepler có 42 máy ảnh trên tàu, tương tự như loại máy ảnh điện thoại thông minh mà bạn sử dụng để chụp ảnh. Trong một khu vực đó, kính thiên văn đã phát hiện ra hơn 150.000 ngôi sao. Khoảng nửa giờ một lần, nó quan sát được lượng ánh sáng tỏa ra từ mỗi ngôi sao. Gửi trở lại trên Trái đất, một nhóm các nhà khoa học vẫn đang phân tích dữ liệu. Đối với hầu hết các ngôi sao, lượng ánh sáng vẫn giữ nguyên như nhau. Nhưng đối với khoảng 3.000 ngôi sao, lượng ánh sáng liên tục giảm đi, từng lượng nhỏ và trong vài giờ. Những sự sụt giảm độ sáng này xảy ra đều đặn, giống như kim đồng hồ. Các nhà thiên văn học kết luận rằng, đó là do một hành tinh quay quanh ngôi sao của nó, định kỳ chặn một số ánh sáng mà máy ảnh của Kepler sẽ phát hiện ra. Sự kiện này xảy ra khi một hành tinh đi qua giữa một ngôi sao và trong khu vực không gian đó, Kepler đã tìm thấy 3.000 hành tinh. Đó chỉ là sự khởi đầu Mặc dù 3.000 hành tinh nghe có vẻ rất nhiều, nhưng chắc chắn rằng nhiều hành tinh khác trong khu vực đó vẫn chưa bị phát hiện. Đó là bởi vì quỹ đạo của chúng không bao giờ chặn ánh sáng như Kepler nhìn thấy. Quỹ đạo hành tinh không phải tất cả đều giống nhau, chúng được định hướng ngẫu nhiên. Nhưng do số lần chuyển mà Kepler quan sát được và kiến thức về hình học của các nhà thiên văn học, chúng ta có thể phỏng đoán chính xác về tổng số hành tinh ngoài đó. Và sau khi thực hiện những tính toán, các nhà khoa học hiện nay trung bình nghĩ rằng mỗi ngôi sao có ít nhất một hành tinh. Khám phá này đã cách mạng hóa thiên văn học và quan điểm của chúng ta về vũ trụ. 100 tỷ ngôi sao, 100 tỷ hành tinh Ví dụ, thiên hà Milky Way của chúng ta có ít nhất 100 tỷ ngôi sao, điều đó có nghĩa là nó cũng có ít nhất 100 tỷ hành tinh. Nhưng hãy nhớ rằng: Vũ trụ có thể chứa tới 2 nghìn tỷ thiên hà. Và mỗi thiên hà chứa hàng chục, thậm chí hàng trăm tỷ ngôi sao. Vì vậy, số lượng hành tinh trong vũ trụ thực sự gần tương đương với số lượng hạt cát khô trên mỗi bãi biển trên Trái đất. Một số hành tinh trong số đó là những hành tinh khí khổng lồ, giống như Sao Mộc trong Hệ Mặt trời của chúng ta hay như Sao Kim. Những hành tinh khác có thể là thế giới nước hoặc hành tinh băng. Và một số giống Trái đất. Trên thực tế, nhóm nghiên cứu Kepler đã tính toán mức độ phong phú của các hành tinh giống Trái đất trong "vùng có thể ở được", một khu vực không gian xung quanh mỗi ngôi sao nơi một thế giới có thể có nhiệt độ vừa phải và nước lỏng. Các nhà nghiên cứu nhận thấy khoảng 50% các ngôi sao giống Mặt trời trong Dải Ngân hà có hành tinh giống Trái đất trong khu vực có thể sinh sống được. Điều đó tạo thêm hàng tỷ thế giới có thể sinh sống được chỉ trong thiên hà của chúng ta. Sự sống có thể tồn tại ở nơi khác không? Mặc dù các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra bằng chứng, nhưng nhiều người đều nghĩ rằng không chắc Trái đất là hành tinh duy nhất có sự sống phát triển. Khi nào con người phát hiện ra sự sống ở nơi khác? Nó sẽ là cuộc sống thông minh? Liệu mọi người có bao giờ nhận được một thông điệp từ một nền văn minh khác không? Hàng trăm nhà khoa học trên khắp thế giới vẫn đang cố gắng trả lời những câu hỏi đó. Trang Phạm Theo The Conversation Ngoại hành tinh (những hành tinh nằm ngoài hệ Mặt Trời) là những thế giới vô cùng bí ẩn và kỳ lạ, thậm chí có thể vô cùng đáng sợ. >>> Phát hiện hơn 700 hành tinh ngoài hệ Mặt Trời Từ kính viễn vọng Kepler và những công nghệ tìm kiếm, ngày nay con người đã và đang mở rộng hơn hiểu biết của mình về những ngoại hành tinh, cũng như vị trí của mình trong vũ trụ. Tuy nhiên, nhiều ngoại hành tinh cho thấy đó là nơi phù hợp cho những bộ phim viễn tưởng kinh dị chứ không phải là một nơi lý tưởng cho sự sống. Đèn hàn vũ trụĐa phần các ngoại hành tinh được phát hiện chỉ có khí quyển chứa toàn khí ga và lớn gấp nhiều lần sao Mộc - hành tinh lớn nhất trong hệ Mặt Trời. Thêm vào đó, các hành tinh này sẽ bị đốt nóng nếu chúng di chuyển với quỹ đạo quá gần ngôi sao trung tâm của chúng. Suy nghĩ thông thường là ở nửa ban đêm của các hành tinh này sẽ có nhiệt độ thấp hơn so với nửa ban ngày của chúng. Tuy nhiên một ngoại hành tinh mới được phát hiện gần đây bởi kính viễn vọng Splitzer cho thấy một “điểm nóng” trong khí quyển ở góc 80 độ so với mặt cắt ngang. Điều này có nghĩa là nơi nóng nhất không thuộc nửa ban ngày mà là nửa ban đêm khi mặt trời mọc và lặn, với nhiệt độ có thể đạt tới hơn 1000 độ C. Các nhà khoa học đặt giả thuyết điểm nóng này được tạo ra bởi những luồng tia vũ trụ cực mạnh như một ngọn đèn hàn nung nóng không khí. Những con tàu ma trong vũ trụNhiều người cho rằng ngoại hành tinh Fomalhaut b rất đáng sợ vì quỹ đạo của nó xoay trong một đám mây bụi lớn, gợi liên tưởng đến “Con mắt của Sauron” trong loạt phim Chúa tể của những chiếc nhẫn. Nhưng sự thật có lẽ còn đáng sợ hơn: hành tinh này có thể chưa bao giờ tồn tại. Nhiều nghiên cứu đối lập nhau cho rằng Fomalhaut b có thể là một hành tinh ma do quỹ đạo của nó không phù hợp với một ngoại hành tinh. Nhưng như con tàu ma mãi mãi lạc giữa biển, không bao giờ cập bờ, các nhà thiên văn học cho rằng Fomalhaut b lại một lần nữa mất tích giữa biển mây bụi. Sẽ phải mất một thời gian nữa để chứng minh sự tồn tại của ngoại hành tinh này, hoặc nó sẽ mãi chỉ là một câu chuyện ma của vũ trụ. Địa ngục thu nhỏCác nghiên cứu gần đây đã xác định một loại ngoại hành tinh mới: nhỏ, lổn nhổn đá và có quỹ đạo chết người quanh ngôi sao chủ. Kepler-78b là một trong những ngoại hành tinh như vậy. Nó quay quanh một ngôi sao cách chúng ta khoảng 400 năm ánh sáng, có kích cỡ tương đương Trái Đất và có khả năng lõi của nó chứa đầy sắt. Tuy nhiên đó là điểm tương đồng duy nhất. Hành tinh này ngập trong dung nham, một nơi thích hợp cho quỷ lửa địa ngục hơn là con người. Hiện vẫn chưa có giả thuyết tiến hóa hành tinh nào có thể giải thích sự hình thành những ngoại hành tinh kiểu này. Hố đen vũ trụNgoại hành tinh TrES-2b, theo đúng nghĩa đen, là một nơi tối tăm như hố đen vũ trụ. Ở đây không có gì ngoài bóng tối, và do có quỹ đạo rất gần ngôi sao chủ, một nửa của TrES-2b không bao giờ có ban ngày. Hành tinh rỉ nước55 Cancri e là một ngoại hành tinh thường được biết đến là “Siêu Trái Đất", nhưng nó luôn luôn rỉ nước. Hành tinh này có một quỹ đạo rất gần với ngôi sao chủ và những quan sát của các nhà khoa học cho rằng nó chứa một lượng cực lớn một dạng chất lỏng không xác định. Bất cứ dạng lỏng nào trên bề mặt hành tinh này cũng có thể là một dạng dung môi bị rỉ ra từ trong lòng của nó. Gương mặt tan chảyNgoại hành tinh già CoRoT-2a là hành tinh phải đối mặt với sự giận dữ dưới dạng các tia X cực mạnh từ chính ngôi sao chủ của nó. Mức phóng xạ ở đây cực lớn, đến nỗi khi các nhà khoa học dùng kính viễn vọng Chandra quan sát đã cho rằng cứ mỗi giây trôi qua ở đây có tới 5 triệu tấn vật chất bị nóng chảy. Nồi áp suất vũ trụNhìn thoạt qua, ngoại hành tinh Gliese 1214 b không đến nỗi quá tệ: nó là một “Siêu Trái đất” với rất nhiều nước. Tuy nhiên, các nhà thiên văn học đã khẳng định nước trên hành tinh này không thể uống được. Áp lực khủng khiếp có thể bẻ gãy xương và nhiệt độ cực cao luôn duy trì khiến nước ở đây luôn trong thể plasma, tạo ra những đại dương đặc quánh và chết người dưới bầu khí quyển. Nơi này giống như chiếc nồi áp suất của vũ trụ. Hành tinh của người chếtNhững câu chuyện dân gian cổ xưa nói rằng cực quang chính là linh hồn những người chết đang nhảy múa. Nếu như vậy, hãy tưởng tượng một hành tinh bị bao phủ hoàn toàn bởi từ trường và có quỹ đạo rất gần ngôi sao chủ. Các nhà khoa học cho rằng những hành tinh thế này luôn xuất hiện cực quang do tia plasma từ ngôi sao chủ tràn ngập khí quyển của chúng. Cực quang ở đây sáng gấp 100-1000 lần ở Trái Đất, như những bóng ma đang khiêu vũ trên khắp hành tinh. Hành tinh đơn côiCó rất nhiều ngoại hành tinh trong vũ trụ, một số rất nhỏ và cách rất xa ngôi sao chủ khiến các loại kính viễn vọng thông thường không thể phát hiện. Tuy nhiên, đôi lúc các nhà thiên văn học vẫn may mắn tìm thấy một trong số những ngoại hành tinh như vậy. Ngoại hành tinh MOA-2009-BLG-266Lb là một Siêu Trái Đất có quỹ đạo rất xa ngôi sao chủ. Nhưng, ánh sáng của hành tinh này có thể được nhìn thấy từ Trái Đất thông qua một thấu kính siêu nhỏ, và mặc dù rất hiếm khi nhưng nó cũng có thể phát hiện những hành tinh đá nhỏ bé cách rất xa. PSO J318.5-22 là một ngoại hành tinh khác đã trôi tự do và sớm lạc mất ngôi sao chủ. Những ngoại hành tinh này làm dấy lên câu hỏi về việc tại sao chúng lại cách xa ngôi sao chủ như vậy, hoặc ngay từ đầu chúng đã có ngôi sao chủ nào chưa. Hành tinh có đuôiNgoại hành tinh HD 209458b có quỹ đạo gần ngôi sao chủ, do đó những cơn gió sao luôn làm thất thoát bầu khí quyển ra vũ trụ, tạo nên một chiếc đuôi có hình dạng như sao chổi. Hành tinh kim cươngMột hành tinh toàn kim cương có vẻ là ý hay, nhưng có lẽ sẽ không ai có cơ hội đi chân trần trên những bãi biển đầy kim cương cả. Các nhà khoa học đã thiết lập mô hình của các hành tinh giàu carbon (trái ngược với các hành tinh giàu silic như Trái Đất) và phát hiện ra lượng cacbon tạo nên các hành tinh này đã hút hết oxy của chúng trong quá trình hình thành. Không có oxy tức là không có nước, do đó các ngoại hành hinh giàu cacbon không hề có hy vọng của sự sống. Hành tinh bóng maKepler-19 là một ngoại hành tinh cách chúng ta 650 năm ánh sáng có quỹ đạo quay quanh một ngôi sao rất giống Mặt Trời. Nó có quỹ đạo rất lạ lùng, đôi lúc nó chuyển động nhanh lên và hoàn thành quỹ đạo 9 ngày của mình nhanh hơn 5 phút, và đôi lúc lại chậm hơn 5 phút. Quỹ đạo lạ lùng này là do một hành tinh vô hình gây ảnh hưởng trọng lực lên Kepler-19. Đây là cơ sở để phát hiện những hành tinh vẫn còn lẩn khuất trong những hệ sao khác. Cánh cửa địa ngụcNgoại hành tinh HD 189733b cách Trái Đất 60 năm ánh sáng phát ra một ngọn lửa rất lớn có thể nhìn thấy bằng kính viễn vọng Hubble - một ví dụ về cổng địa ngục. Kính viễn vọng Hubble cũng phát hiện ra một lượng lớn khí hydro bùng nổ trong khí quyển hành tinh này. Theo các nhà thiên văn học, đây có thể là lý do khiến những tiểu hành tinh toàn đất đá lại ở rất gần ngôi sao chủ - chúng có thể là những gì còn sót lại của một hành tinh. Hành tinh Zombie12 năm trước các nhà thiên văn học dùng dữ liệu của kính viến vọng Hubble cho rằng họ đã nhìn thấy một ngoại hành tinh quay quanh một ngôi sao. Khi xem xét kỹ càng hơn, họ lại không tìm thấy hành tinh đó và cho là nó đã chết. Tuy nhiên, tới năm 2009, ngoại hành tinh nọ với cái tên TMR-1C đã xuất hiện trở lại khi quan sát qua kính viễn vọng Canada-France-Hawaii. Có lẽ ngoại hành tinh này chưa chết- nó chỉ đang chơi trốn tìm với các nhà khoa học. Sự chết chóc của chú lùnKhi một ngôi sao sắp chết, nó biến thành màu đỏ và các lớp bên ngoài của nó rơi ra. Những gì còn lại là một viên đá nhỏ sáng lấp lánh - một ngôi sao lùn. Không may là, nếu quỹ đạo của bất cứ thứ gì tới quá gần những viên đá nhỏ này, chúng sẽ xé toạc mọi thứ ra bằng ánh sáng chết người đó. Các nhà thiên văn học đã dùng những mảnh vỡ của những hành tinh quanh các viên đá nhỏ này để tìm hiểu liệu các hành tinh đá có từng có quỹ đạo hay không.
|
