Công ty Hóa Chất Xây Dựng Phương Nam Add: 131 Nguyễn thái sơn, Phường 7, Quận Gò vấp, Tp.HCM Phone: 0964 861 479 Tell: 08. 35886184 TGĐ: Lê Hoàng Nam Email: Show
4. Mục đích và nhiệm vụ của phân tích hoạt động kinh doanhMục đích cuối cùng của phân tích hoạt động kinh doanh là đúc kết quá trình kinh doanh và kết quả kinh doanh, tức sự việc đã xảy ra ở quá khứ, thành qui luậtđể nhận thức hiện tại và nhắm đến tương lai cho tất cả các mặt hoạt động của một doanh nghiệp.Nhiệm vụ cụ thể của phân tích hoạt động kinh doanh là: - Đánh giá kết quả thực hiện được so với kế hoạch hoặc so với tình hình thựchiện kì trước, các doanh nghiệp tiêu biểu cùng ngành hoặc chỉ tiêu trung bình ngành và các thơng số thị trường.- Phân tích những yếu tố nội tại và khách quan đã ảnh hưởng đến tình hình thực hiện kế hoạch.- Phân tích hiệu quả các phương án kinh doanh hiện tại và các dự án đầu tư dài hạn.- Lập báo cáo kết quả phân tích, thuyết minh và đề xuất biện pháp quản trị. Các báo cáo được thể hiện bằng lời văn, bằng biểu bảng và bằng các loạiđồ thị hình thuyết phục.Đây là phương pháp được sử dụng rộng rãi trong phân tích hoạt động kinh doanh. Mọi kết quả hoạt động kinh doanh đều cần thiết và có thể chi tiết theo cáchướng khác nhau. Thơng thường phương pháp phân tích được thực hiện như sau: - Chi tiết theo các bộ phận cấu thành chỉ tiêu.- Chi tiết theo thời gian. - Chi tiết theo địa điểm và phạm vi kinh doanh.Là phương pháp nhằm xác định xu hướng, mức độ biến động của chỉ tiêu bằng cách dựa trên việc so sánh với một chỉ tiêu cơ sở chỉ tiêu gốc. Đây làphương pháp đơn giản và được sử dụng rộng rãi trong phân tích hoạt động kinh doanh cũng như trong phân tích và dự báo các chỉ tiêu kinh tế xã hội.Có hai phương pháp so sánh:Trang5- Phương pháp số tuyệt đối: là hiệu số của hai chỉ tiêu, chỉ tiêu kì phân tích và chỉ tiêu kì cơ sở. Chẳng hạn như so sánh giữa kết quả của thực hiện vàkế hoạch hoặc giữa kết quả thực hiện kì này và kết quả kì trước. - Phương pháp số tương đối: là tỉ lệ phần trăm của chỉ tiêu kì phân tíchvới chỉ tiêu cơ sở để thể hiện mức độ hoàn thành hoặc tỉ lệ của số chênh lệch tuyệt đối so với chỉ tiêu gốc để nói lên tốc độ tăng trưởng.Là phương pháp xác định mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến sự biến động của chỉ tiêu phân tích bằng cách thay thế lần lượt các nhân tố và cố định cácnhân tố khác trong các lần thay thế đó. Có hai trường hợp thay thế, thay thế các nhân tố quan hệ dạng tích số và các nhân tố quan hệ dạng thương số.Chú ý thiết lập mối quan hệ giữa các nhân tố với chỉ tiêu phân tích và sắp xếp các nhân tố theo trình tự từ nhân tố lượng đến nhân tố chất.- Nhân tố số lượng: phản ánh qui mô sản xuất và kết quả kinh doanh, như: số lượng lao động, số lượng vật tư, số lượng sản phẩm hàng hoá sản xuất, doanh thubán hàng. - Nhân tố chất lượng: phản ánh hiệu suất kinh doanh, như: giá thành đơn vịsản phẩm, lãi suất, hiệu quả sử dụng vốn. Phân tích kết quả kinh doanh theo hướng tác động của các nhân tố số lượngvà chất lượng vừa giúp ích cho việc đánh giá kinh doanh, chất lượng kinh doanh, vừa có tác dụng trong việc xây dựng trình tự và thay thế các nhân tố khi tính tốnmức độ ảnh hưởng từng nhân tố đến kết quả kinh doanh.Là một phương pháp đặc biệt của phương pháp thay thế liên hoàn, tuân thủ đầy đủ các bước của phương pháp thay thế liên hoàn, dễ hơn phương pháp thay thếliên hoàn ở chỗ chỉ việc nhóm các số hạn và tính chênh lệch các nhân tố sẽ cho ta mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đó đến chỉ tiêu.- Ảnh hưởng của = Chênh lệch của Trị số của nhân tố chất nhân tố số lượng nhân tố số lượng lượng ở kì gốcy xxx f1− =∆Trang6- Ảnh hưởng của = Chênh lệch của Trị số của nhân tố số nhân tố chất lượng nhân tố chất lượng lượng ở kì phân tíchx yyy f1 1− =∆Tổng các nhân tố nhờ phép cộng đại số= ∆xy fx f∆ +y f∆Phân tích sự ảnh hưởng của số lượng sản phẩm bán ra và giá bán trung bình đến tổng doanh thu bán hàngTa gọi: DT: tổng doanh thu bán hàng ∆DT: thay đổi của tổng doanh thu ∆DTQ: thay đổi của tổng doanh thu do ảnh hưởng của số lượng ∆DTP:thay đổi của tổng doanh thu do ảnh hưởng của giá bán Q: lượng bán ra kì gốc Q1: lượng bán ra kì thực hiện P0:giá bán kì gốc P1:giá bán kì thực hiện
Phương pháp thay thế liên hoàn• Nguyên tắc áp dụng:– Thiết lập mối quan hệ toán học của các nhân tố với chỉtiêu phân tích theo một trình tự nhất định, từ nhân tố sốlượng đến nhân tố chất lượng.– Để xác định mức độ ảnh hưởng của nhân tố nào ta thaythế nhân tố ở kỳ phân tích đó vào nhân tố kỳ gốc, cốđịnh các nhân tố khác rồi tính lại kết quả của chỉ tiêuphân tích. Sau đó đem kết quả này so sánh với kết quảcủa chỉ tiêu ở bước liền trước, chênh lệch này là ảnhhưởng của nhân tố vừa thay thế.– Lần lượt thay thế các nhân tố theo trình tự đã sắp xếp đểxác định ảnh hưởng của chúng. Khi thay thế nhân tố sốlượng thì phải cố định nhân tố chất lượng ở kỳ gốc,ngược lại khi thay thế nhân tố chất lượng thì phải cố địnhnhân tố số lượng ở kỳ báo cáo. Phương pháp thay thế liên hoànNguyên tắc áp dụng (tt):– Tổng đại số các nhân tố ảnh hưởng phải bằng chênh lệchgiữa chỉ tiêu kỳ phân tích và kỳ gốc (đối tượng phân tích).– Nhân tố chất lượng là nhân tố qui định bản chất, nội dungcủa chỉ tiêu phân tích. Nếu không có nó thì không phânbiệt được chỉ tiêu phân tích này với các chỉ tiêu phân tíchkhác. Nhân tố số lượng là nhân tố hợp thành chỉ tiêu phântích trên cơ sở kết hợp với nhân tố chất lượng. Nhân tốchất lượng nhất là nhân tố mà đơn vị đo lường mang cùngđơn vị với chỉ tiêu phân tích.– Ví dụ: xét 2 chỉ tiêu: quỹ tiền lương và giá trị sản xuất.Quỹ tiền lương = Số CN bq x Tglvbq 1 CN x Tiền lương bqgiờ.Giá trị sản xuất = Số CN bq x Tglvbq 1 CN x NSLĐ bq giờ.Cả hai chỉ tiêu này đều được biểu hiện thông qua hai nhântố giống nhau là Số CN bình quân và thời gian làm việcbình quân 1 CN, đây là nhân tố số lượng. Nhân tố còn lạilà tiền lương bình quân giờ và NSLĐ bình quân giờ lànhân tố chất lượng. Phương pháp thay thế liên hoàn• Ưu điểm của phương pháp thay thế liên hoàn:- Là phương pháp đơn giản dễ hiểu dễ tính toán.- Có thể chỉ rõ mức độ ảnh hưởng của các nhân tố, quađó phản ánh được nội dung bên trong của hiện tượngkinh tế.• Nhược điểm:- Khi xác định ảnh hưởng của nhân tố nào đó, phải giảđịnh các nhân tố khác không đổi, nhưng trong thực tế cótrường hợp các nhân tố đều cùng thay đổi.- Khi sắp xếp trình tự các nhân tố, trong nhiều trườnghợp để phân biệt được nhân tố nào là nhân tố số lươngvà chất lượng là vấn đề không đơn giản. Nếu phân biệtsai thì việc sắp xếp và kết quả tính toán các nhân tốkhông chính xác. Phương pháp thay thế liên hoàn• Ví dụ: Chúng ta có số liệu sau đây về quỹ tiềnlương của một DN:Các chỉ tiêuKế hoạchThực tế- Số lượng công nhân viên chức b.quân- Thời gian làm việc bq của một CNVC (giờ)- Tiền lương bình quân giờ.- Quỹ tiền lương.1001603,00048,000,000901653,20047,520,000Gọi:- a1, ao là số lượng CNVC bình quân thực tế và kế hoạch.- b1, bo là thời gian làm việc bình quân của 1 CNVC TT và KH.- c1, co là tiền lương bình quân giờ thực tế và kế hoạch. Phương pháp thay thế liên hoàn• Ta có phương pháp thay thế liên hoàn được trìnhbày trong bảng sau:SốlượngCNVCbq(a)Thời gianlàm việcbq của 1CNVC(b)TiềnlươngBq 1 giờTổng sốquỹtiền lương(c)A = a*b*caobocoAoa1bocoa1b1coa1b1c1A/aA/bA/c = A1Xác định mức độ ảnhhưởng của mỗi nhân tốNhân tố: ∆A/a = A/a – Ao∆A/b = A/b – A/a∆A/c = A/c – A/b∆A = A1 - AoTổng số chênh lệch giữa quỹ tiền lương thực tế và quỹ tiền lương kếhoạch được xác định bằng công thức : ∆A = A1 – Ao Phương pháp thay thế liên hoàn• Thay thế các ký hiệu trên bằng số liệu chúng tasẽ xác định được mức độ ảnh hưởng của mỗinhân tố.Số lượng Thời gian Tiền lương Tổng số quỹCNVC bq làm việcBq 1 giờtiền lươngbq của 1CNVC(a)(b)(c)A = a*b*c100909090160160165165Xác định mức độ ảnhhưởng của mỗi nhân tố3.000 48,000,0003.000 43,200,000 ∆A/a = - 4,800,0003.000 44,550,0003.200 47,520,000 ∆A/b = + 1,350,000∆A/c = + 2,970,000∆A = - 480,000 Phương pháp thay thế liên hoàn• Nhận xét:– Tổng quỹ tiền lương thực tế giảm so với kế hoạch là:47,520,000 – 48,000,000 = - 480,000 đồng.– Nguyên nhân chủ yếu do:• Số lượng CNVC bình quân thực tế giảm làm cho tổng quỹtiền lương giảm 4,800,000 đồng.• Thời gian làm việc bình quân của 1 CNVC thực tế tăng làmcho tổng quỹ tiền lương tăng 1,350,000 đồng.• Tiền lương bình quân 1 giờ thực tế tăng làm cho tổng quỹtiền lương tăng 2,970,000 đồng. Phương pháp số chênh lệch• Là hình thức rút gọn của phương pháp thay thếliên hoàn, nó tôn trọng đầy đủ các bước tiếnhành như phương pháp thay thế liên hoàn. Nókhác ở chỗ sử dụng chênh lệch giữa kỳ phântích với kỳ gốc của từng nhân tố để xác địnhmức độ ảnh hưởng của nhân tố đó đến chỉ tiêuphân tích.∀ ∆A/a = ( a1 – ao ) x bo x co∀ ∆A/b = ( b1 – bo ) x a1 x co∀ ∆A/c = ( c1 – co ) x a1 x b1∀ ∆A = ∆A/a + ∆A/b + ∆A/c. Phương pháp số chênh lệch• Ví dụ: Dựa vào số liệu trên chúng ta lập bảngphân tích sau:Chỉ tiêu- Số lượng CNV bình quân- Thời gian làm việc bq của 1CNVC ( giờ)- Tiền lương bình quân 1 giờ- Quỹ tiền lương.Kế hoạchThực tếChênh lệch10016090165-10+53,00048,000,0003,20047,520,000+ 200- 480,000 Phương pháp số chênh lệch là một trong những phương pháp tính toán kĩ thuật được sử dụng trong khoa học phân tích kinh tế.
 Hình minh họa (Nguồn: Fdocuments.ec) Khái niệm Phương pháp số chênh lệch là phương pháp biến dạng của phương pháp thay thế liên hoàn. Nhưng cách tính đơn giản hơn và cho phép tính ngay được kết quả cuối cùng bằng cách xác định mức độ ảnh hưởng của nhân tố nào thì trực tiếp dùng số chênh lệch về giá trị kì phân tích so với kế hoạch của nhân tố đó. Phương pháp số chênh lệch là một trong những phương pháp tính toán kĩ thuật được sử dụng trong khoa học phân tích kinh tế. - Dạng tổng quát của số chênh lệch: Quá trình thực hiện và ví dụ minh họa(Theo: Phân tích hoạt động sản xuất kinh doanh, Trường Đại học Xây dựng miền Trung) Phương pháp số chêch lệch được dùng để phân tích mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến chỉ tiêu phân tích. Phương pháp số chêch lệch là dạng đặc biệt của phương pháp thay thế liên hoàn nên phương pháp số chênh lệch vẫn tuân thủ theo nội dung và trình tự các bước của phương pháp thay thế liên hoàn, nhưng khác ở chỗ là lấy chênh lệch của các nhân tố giữa 2 kì để xác định mức độ ảnh hưởng. Giả sử ta có chỉ tiêu phân tích Q chịu ảnh hưởng bởi 3 nhân tố, theo thứ tự a, b, c. Các nhân tố này có quan hệ tích số với chỉ tiêu phân tích Q và đã được sắp xếp theo trình tự từ nhân tố số lượng đến chất lượng, quá trình thực hiện để xác định nhân tố ảnh hưởng theo phương pháp số chênh lệch như sau: Bước 1: Xác định đối tượng phân tích Bước 2: Xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố Bước 3: Tổng hợp Lưu ý: Phương pháp số chênh lệch chỉ áp dụng khi các nhân tố có quan hệ với nhau và quan hệ với chỉ tiêu phân tích ở dạng tích số hoặc thương số. Ví dụ minh họa: Hãy phân tích mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến chi phí nguyên vật liệu theo phương pháp số chênh lệch trên cơ sở tài liệu sau: Bài giải: Gọi: - q: Khối lượng sản phẩm sản xuất; - m: Mức tiêu hao nguyên vật liệu cho một đơn vị sản phẩm; - s: Đơn giá nguyên vật liệu; - C: Chi phí nguyên vật liệu. (Tài liệu tham khảo: Bài giảng môn "Phân tích hoạt động kinh doanh", Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông) |
